Boris Johnson mag regering vormen

Dat Jeremy Corbyn het uiteindelijk bij lange na niet heeft kunnen bolwerken, verbaast Rem Korteweg, Brexitvolger van Instituut Clingendael, niets. 'Hij loopt al zo lang mee en het heeft hem zoveel moeite gekost om deze positie überhaupt te bereiken dat het een beetje een knorrige, oude, morsige man die eigenlijk overal lak aan heeft. Dat werkt enorm in zijn nadeel bij zo'n campagne. Twee jaar geleden ontpopte hij zich warempel nog als dé voorvechter van de belangen van jongeren.'

Één ding is de Britse kiezers nog volstrekt onduidelijk: de richting die Boris Johnson de kiezers in wil trekken, zegt correspondent Lia van Bekhoven. 'Misschien krijgen we ook een indicatie over wat voor Brexit hij ambieert, ook daarover tasten we in het duister. Behalve dat hij die Brexit zo snel mogelijk wil uitvoeren.' Op 31 januari moet het VK uit de Europese Unie gestapt zijn, daarna moeten onmiddellijk de onderhandelingen beginnen over een nieuw handelsakkoord.

Schotten en Noord-Ieren

Nicola Sturgeon van de Scottish National Party (SNP) vindt dat Schotland een nieuw referendum moet krijgen over onafhankelijkheid. De SNP is grote winnaar van deze verkiezingen, naast de Conservatieve Partij van premier Boris Johnson. De SNP behaalde in Schotland 48 van de 59 zetels, een winst van 13 ten opzichte van 2017, meldt ANP.

Ook in Noord-Ierland zijn er voor het eerst meer Iers-nationalistische dan unionistische parlementsleden verkozen. De BBC meldt dat ook daar spanningen kunnen ontstaan over onafhankelijkheid of aanhechting met Ierland als de Brexit zou doorgaan. Vooral als die Brexit negatief zou zijn voor de Noord-Ieren. Een no-deal-Brexit is het absolute horrorscenario in het noorden van het Verenigd Koninkrijk.

Historisch

'De belangrijkste Britse verkiezingen in de geschiedenis', zoals een aantal Britse kranten boven hun artikelen schreven, hebben Boris Johnson en de Conservatieven als winnaars aangewezen. Uit een eerste exit poll van gisteravond 23:00 bleek al dat de Conservatieven op een flinke meerderheid in het House of Commons afstevenden. De Conservatieven konden volgens de polls rekenen op 368 zetels, tegen 191 voor Labour. De Brexit Party blijft steken op 0 zetels.

Hele luxe meerderheid

Het is een 'hele luxe absolute meerderheid', zegt correspondent Lia van Bekhoven. 'Er zijn echt zetels die gevallen zijn, vooral in de Rode Muur, in het noorden van Engeland. In die oude mijnstreken hebben de Conservatieven gewonnen. Het is mogelijk dat het nieuwe parlement volgende week al bij elkaar komt, waarna de eerste onderhandelingen met de EU kunnen beginnen over een handelsakkoord.' De aloude vraag blijft vervolgens of de Britten nieuw uitstel krijgen, of dat ze zonder een deal uit de EU stappen.

Volkspartij

Oppositieleider Jeremy Corbyn wil de komende tijd aan het roer blijven staan bij Labour, als de partij een periode ingaat van reflectie. Maar hij zal de partij niet leiden bij de eerstvolgende verkiezingen, zei hij nadat bekend werd gemaakt dat hij zijn zetel voor het district Islington North mag behouden.

Corbyn sprak van een 'teleurstellende nacht'. De grote vraag is toch wanneer Jeremy Corbyn alsnog aftreedt en of zijn opvolger uit hetzelfde politieke vaatje tapt, zegt Van Bekhoven. 'Labour is niet meer de grote partij die ze was. De gematigde fractie is eruit gegooid en er is minder ruimte voor andersdenkenden. Het kan het einde betekenen van Labour als brede volkspartij.'

Corbyn

Johnson heeft zijn partij weten te presenteren als de enige echte Brexit-partij, zegt Brexitwatcher Benjamin Livestro. Opmerkelijk genoeg zou de partij verloren hebben als het VK geen districtenstelsel hebben gehad. De wens van Jeremy Corbyn om de komende vijf jaar aan te blijven verbaast ook hem. ''Je moet maar willen blijven zitten als je hele partij op zijn gat ligt. 'Hij heeft altijd al een bord voor zijn kop gehad, hij zal vooral zijn legacy veilig willen stellen.'

Brexit-onderhandelingen

Volgens VVD-Kamerlid Anne Mulder, een van de rapporteurs die verslag doen aan de Tweede Kamer over de Brexit, is dit pas een eerste stap, 'Deze meerderheid voor Boris Johnson betekent dat de Britten uiterlijk 31 januari uit de Europese Unie stappen. Het zogenaamde echtscheidingsakkoord, over de Iers-Noord-Ierse grens, de burgerrechten en de afwikkeling van de financiële verplichtingen, kan nu in werking treden.'

Lees ook | Brexit centraal bij cruciale Britse verkiezingen

Maar dan beginnen de echt ingewikkelde onderhandelingen over de toekomstige relatie tussen de EU en het VK pas, zegt Mulder. 'Het begint al met de tijd: Boris Johnson wil voor eind 2020 een akkoord en anders niet. Maar handelsakkoorden duren jaren, dus het is heel ingewikkeld om binnen elf maanden een akkoord te sluiten dat veelomvattend is. Handel wordt hoe dan ook moeilijker, welke deal je ook maakt. Dus ze hebben zichzelf in de voet geschoten.'

Mandaat

Johnson vindt dat zijn regering een krachtig mandaat heeft gekregen om Brexit te realiseren, het land te verenigen en het vooruit te helpen. Dat zei hij nadat hij zijn zetel behield in het kiesdistrict Uxbridge. 'Ik denk dat dit zal uitdraaien op een historische verkiezing die ons nu, in deze nieuwe regering, de kans geeft om de democratische wens van de Britse bevolking te respecteren. Om dit land te verbeteren en het potentieel van de volledige bevolking te ontketenen.'

'Als die meerderheid van 86 zetels zo blijft in de komende uren, als de eerste tellingen van de stembussen binnenlopen, betekent dat de grootste Conservatieve overwinning sinds begin jaren '90 - het Thatcher-tijdperk', zegt correspondent Lia van Bekhoven.

'Het is een meerderheid waar de Britse premier Boris Johnson alleen van had durven dromen. Niemand had zo'n grote meerderheid voorspeld: de Conservatieven lagen vanaf het begin van de campagne voor in de peilingen, maar zó ver voor is een grote verrassing.'

Boris Johnson heeft inmiddels de kiezers bedankt. 'Dank aan iedereen in ons geweldige land die heeft gestemd, die heeft meegeholpen, die zich kandidaat heeft gesteld', schrijft hij op Twitter. 'We leven in de beste democratie van de wereld.' In een brief aan leden van de Conservatieve Partij zegt Johnson dat hij hoopt dat ze van de feestelijkheden genieten. 'U heeft deze campagne mogelijk gemaakt. We hadden het niet zonder u kunnen doen.'

Margaret Thatcher

Het gaat uiteraard om een voorlopige uitslag, maar de voorsprong die Johnson in de exit poll heeft, is aanzienlijk groter dan verwacht. 'Hij is de meest succesvolle premier van de Conservatives sinds Margaret Thatcher', zegt een commentator op Sky News. Deze uitslag zou Johnson een 'werkbare meerderheid' opleveren. Volgens de exit poll komen de Lib Dems uit op 13 zetels, SNP op 55 en Green op 1.

'Extraordinary'

Op Sky News wordt gesproken van een uitzonderlijke uitslag, als deze exit poll ook maar enigszins overeenkomt met de uiteindelijke uitslag. Bovendien zou sprake zijn van een naoorlogs dieptepunt voor Labour. Als de prognose uitkomt, kan Johnson aanblijven als premier en zijn Brexit-akkoord met de EU door het Lagerhuis krijgen. Het is een vurige wens van Johnson om zijn land voor het eind van januari uit de EU te loodsen.

Theresa May

De mogelijke grote overwinning laat zien dat veel Britten ook weg willen uit de unie. De Conservatieven winnen in de exit poll 50 zetels vergeleken met de verkiezingen in 2017, die Johnsons voorganger Theresa May uitschreef. Die dacht met een stembusgang de meerderheid in het Lagerhuis te kunnen uitbreiden. Ze kwam bedrogen uit en werd opgescheept met een minderheidskabinet. Haar Brexit-akkoord werd daarna drie keer weggestemd, waarna zij opstapte.

Luister vandaag naar BNR Ochtendspits met Meindert Schut voor al het nieuws over deze cruciale Britse verkiezingen.