Verkiezingen Wit-Rusland: een eind aan 26 jaar dictatuur?
Vanochtend zijn de presidentsverkiezingen in Wit-Rusland begonnen. Vandaag kunnen zo'n 6,8 miljoen Wit-Russen hun stem uitbrengen. De huidige president Alexandr Loekasjenko, die sinds 1994 het land met ijzeren hand regeert, wordt uitgedaagd door Svetlana Tichanovskaja, de vrouw van een populaire blogger die sinds mei gevangen zit.
Luister ook | BNR De Wereld
De laatste dictator
Er is Loekasjenko, die bekend staat als 'Europa's laatste dictator', veel aan gelegen herkozen te worden. Wit-Rusland is echter al weken het toneel van ongekend grote protesten. Veel Wit-Russen zijn klaar met het dictatoriale regime, de schendingen van de mensenrechten, de belabberde staat van de economie én Loekasjenko's aanpak van de coronacrisis. Tichanovskaja voert campagne samen met Veronika Tsepkalo en Maria Kolesnikova, ze heeft gezegd dat wanneer ze de verkiezingen wint, ze opnieuw verkiezingen zal uitschrijven waaraan alle politieke partijen kunnen meedoen.
Luister ook | Perestrojkast. Spanning stijgt in Wit-Rusland
Mensen verdwijnen
Eerder sprak BNR's buitenlandcommentator met de journalist en podcastmaker Floris Akkerman die zojuist een bezoek bracht aan Wit-Rusland en verschillende verkiezingsbijeenkomsten bezocht. Volgens Akkerman vertonen mensen van de oppositie zich niet in hun eentje op straat uit angst te verdwijnen. 'Wat je ziet in Wit-Rusland is dat de geheime dienst mensen van de oppositie van straat plukt, meeneemt en ontvoert.'
Luister ook | Wit-Rusland in de ban van protesten
Loekasjenko trekt alle registers open
Volgens Akkerman probeert Loekasjenko de oppositie op allerlei mogelijke manieren de pas af te snijden en te saboteren om te voorkomen dat hij verliest. Zo zijn de afgelopen weken en dagen tal van oppositieleden en campagneleiders van de oppositie opgepakt en is verkiezingsmateriaal gestolen. 'In Minsk wordt op plekken waar de oppositie zou spreken opgetreden door artiesten. De duimschroeven worden aangedraaid. Zo wil Loekasjenko voorkomen dat op de verkiezingsdag, traditioneel een dag voor de oppositie om de straat op te gaan, de oppositie tegen de uitslag gaat demonstreren. Hij wil die protesten in de kiem smoren.'
Luister ook | De sluwste snor van Wit-Rusland
Aanvankelijk tolereerde Loekasjenko bijeenkomsten om tegenover de rest van de wereld en de EU de schijn van democratie op te houden, 'maar nu wordt de grond hem te heet onder de voeten. Afgelopen zondag waren er twintigduizend betogers in Brest, vorige week waren het er zestigduizend in Minsk. Dat is in de 26 jaar dat hij aan de macht is ongekend'.
Svetlana Tichanovskaja vormde volgens Loekasjenko aanvankelijk geen bedreiging voor hem, daarom mocht ze zich laten registreren. In korte tijd groeide ze echter uit tot een symbool van hoop en verandering, niet in de laatste plaats door haar eenvoudige boodschap en de belofte na haar verkiezing echte verkiezingen te zullen organiseren waaraan alle politieke partijen kunnen deelnemen.
Of het een gelopen race is, betwijfelt Akkerman. 'Alle vakbonden, leger, politie, jongerenorganisaties, plus hun familie stemmen allemaal op Loekasjenko. Zelfs in het slechtste scenario kan hij terugvallen op die basis.'
Ondergedoken
Tichanovskaya is inmiddels ondergedoken nadat veiligheidsdiensten verschillende van haar stafleden hadden gearresteerd. Eerder zei Tichanovskaya dat ze haar kinderen in het buitenland heeft ondergebracht nadat ze dreigementen ontving dat haar kinderen naar een weeshuis zouden worden gestuurd. Volgens een woordvoerder is Tichanovskaya wel in Minsk.
Internet ligt eruit
Inwoners van de Wit-Russische hoofdstad Minsk melden grote problemen met hun internetverbinding. Websites van oppositie-gezinde media zijn niet bereikbaar en verder zouden berichtendienst Telegram en beveiligde VPN-verbindingen niet werken. Rond regeringsgebouwen in Minsk is een grote politiemacht op de been. Op sommige plaatsen staan metalen wegversperringen.
