Vredesakkoord Midden-Oosten: nieuwe machtsverhoudingen, exit Palestina

Luister ook | Akkoord VAE en Israël draait om Iran en Syrië

Exit resolutie 2002

In 2002 schaarde de Arabische liga zich achter een Saoedisch plan voor vrede tussen Israël en de Palestijnen. Israël zou erkend worden in ruil voor terugtrekking uit de bezette gebieden en een onafhankelijk Palestina. Dit plan kan linea recta de prullenbak in.

'Deze overeenkomst met de VAE breekt met die resolutie van 2002 , het Saoedische vredesplan', zegt Brill, 'want er wordt al een overeenkomst met Israël gesloten zonder dat het zich heeft teruggetrokken uit de bezette gebieden. De enige concessie is de bevriezing van het nederzettingenbeleid'.

Luister ook | Israël schort annexatie Westbank op

Ander akkoord dan vrede met Egypte en Jordanië

Hoewel de Emiraten na Egypte en Jordanië pas het derde Arabische land is dat vrede sluit met Israël, is deze deal van een geheel andere orde. 'Die eerste twee deals waren echt historische doorbraken na een oorlog. Dit is van een ander niveau, de verdragen met Egypte en Jordanië waren altijd 'koude verdragen' - er volgden geen handelsbetrekkingen, geen toerisme, geen warm overleg. Met de Emiraten zal het heel anders gaan lopen, een dag na bekendmaking van het akkoord was er al een telefoonverbinding tussen beide landen.'

En Saoedi-Arabië?

Ook landen als Oman, Bahrein, Qatar, Marokko en zelfs Libanon overwegen nu om een deal te sluiten met Israël. Saoedi-Arabië houdt zich vooralsnog op de vlakte. 'Ik denk dat Saoedi-Arabië het langst zijn kruit droog zal houden, ook omdat de positie van Saoedi-Arabië anders is dan die van die kleinere staten. Saoedi-Arabië werpt zich op als hoeder van de Arabische zaak en van de islam. Het zal wachten en voorlopig vasthouden aan de resolutie uit 2002. Wat overigens niet wegneemt dat er al innige contacten zijn.'

Nieuwe balance of power

Het nieuwe akkoord heeft fikse consequenties voor de machtsverhoudingen binnen het Midden-Oosten. Zo wordt de 'verdedigingslinie' tegen Iran sterker en explicieter. 'Het bewijst dat Iran in de verdediging zit. De verhoudingen kristalliseren zich uit, en niet ten gunste van Iran.' Er manifesteert zich een scheidslijn tussen het Soennitische blok, de VS en Israël enerzijds en aan de andere kant Iran, Libanon en Syrië.

Palestijnse zaak, iets voor de geschiedenisboeken

Wie weer achteraan moeten sluiten en in zekere zin van de agenda worden gehaald zijn de Palestijnen. 'Dit is heel schadelijk voor de Palestijnse zaak, een proces dat overigens al jaren bezig is. De sympathie voor de Palestijnen leeft wel bij de man in de straat, maar au fond hebben de meeste Arabische leiders helemaal niets met de Palestijnse zaak. En al helemaal niet in de Golfregio.'

Palestijnen hebben niets te bieden, Israël wel

Drie factoren spelen hierbij volgens Brill een rol. Volgens hem zijn veel Arabische leiders op het punt gekomen dat ze zich afvragen wat ze nou eigenlijk hebben aan de Palestijnen. Want dat is bar weinig, terwijl Israël geavanceerde wapens, irrigatietechnieken en kennis over cybersecurity heeft. Kortom: Bij Israël valt wat te halen, bij de Palestijnen vrijwel niets.

Ook hebben de Palestijnen zich volgens Brill altijd vastgeklampt aan het idee dat de geschiedenis en de moraal aan hun kant stonden. En dat zich dat zou uitbetalen. 'Op een studeerkamer kan dat oké zijn, maar in werkelijkheid moet je ook je gelijk kunnen halen. De Palestijnen zijn er niet in geslaagd Israël ervan te overtuigen dat het beter wordt van een vergelijk met de Palestijnen.'

Ten slotte zijn de Palestijnen verdeeld en zitten ze vast in hun dogma's. Enkele jaren geleden wees Hamas een reusachtig economisch steunpakket van de Golfstaten van de hand omdat het weigerde te ontwapenen en op te gaan in de Palestijnse politie. Hamas hield vast aan de gewapende strijd tegen Israël. 'Hun wereldbeeld verandert niet, het is een doodlopende weg.'