Op zich is het afschaffen van dat vetorecht een goede zaak, zegt D66-Kamerlid Jan Paternotte. 'Je kunt heel vaak niets doen doordat één land een veto uitspreekt. Vervolgens is de Europese Unie vleugellam, bijvoorbeeld bij het opleggen van sancties tegenover Rusland of China: dan moet je het nu met alle landen eens zijn en dat maakt Europa veel minder krachtig in de wereld. En als je het wilt, dan moet je ook het verdrag wijzigen.'
Luister terug | Bernard Hammelburg | Besodemieterd
En juist daar lijkt Rutte niet echt toe bereid: samen met elf andere landen schreef hij gisteren een brief waarin wordt aangegeven dat een verdragswijziging voorlopig niet aan de orde is. Het lijkt wel een soort gespleten persoonlijkheid en je vraagt je ook af of Spanje zich niet bedot voelt. Ik hoop dat we de Spaans-Nederlandse versie van Rutte wat meer gaan zien: dát kan Europa sterker maken in de wereld en dat is ook echt nodig.'
Document: FINAL ES NL non-paper on strategic autonomy 17-03.pdf
Mark Rutte en zijn Spaanse collega Pedro Sanchez pleiten voor een systeem waarin de stem van een gekwalificeerde meerderheid doorslaggevend is. 'Opmerkelijk dat de VVD een sterker slagkrachtig Europa voorstaat', zegt Europa-verslaggever Stefan de Vries. 'Nederland wil dat de EU een 'global player' wordt en daar is autonomie voor nodig.'
Dat Nederland hierin samen met Spanje optrekt heeft volgens De Vries verschillende redenen. Spanje is net als Nederland een groot voorstander van een open economie die de onderlinge handel bevordert. En voor Nederland is het weer eens wat anders dan alleen maar optrekken met de 'vrekkige vier'.
Luister terug | EU eens over rechtsstaattoets, begroting en coronafonds
Met Spanje als Zuid-Europese partner hoopt Nederland meer gewicht voor het voorstel te verzamelen, denkt De Vries. Ook is het misschien een charme-offensief: Nederland had tot voor heel kort nog een slechte naam in de zuidelijke lidstaten.
Het vetorecht is verschillende landen al geruime tijd een doorn in het oog. Vooral landen als Hongarije en Polen hebben herhaaldelijk gedreigd het instrument in te zetten, bijvoorbeeld om de Europese begroting te torpederen of wanneer het thema rechtsstaat aan de orde kwam. 'Met een gekwalificeerde meerderheid kun je schakelen, en als de EU slagvaardiger is, is dat beter voor Nederland. Dwarsliggen kost tijd', zegt De Vries.