Kazachse veiligheidstroepen krijgen carte blanche

In een televisietoespraak verklaarde president Takajev dat '20.000 bandieten' de stad Almaty hadden aangevallen. Hij sprak van in het buitenland getrainde 'terroristen' en verwerpt oproepen om met de demonstranten in dialoog te gaan krachtig: 'Onzin. Wat voor gesprekken kunnen we voeren met criminelen en moordenaars? We hebben te maken met gewapende en goed voorbereide bandieten, zowel lokale als buitenlandse. Om preciezer te zijn, met terroristen. Dus moeten we ze vernietigen, dit zal binnenkort gebeuren'.

Volgens het ministerie van Binnenlandse Zaken zijn tot nu toe 26 'gewapende criminelen' en 18 veiligheidsagenten tijdens de anti-regeringsprotesten gedood. Eerder zei de president dat de constitutionele orde grotendeels was hersteld, maar volgens een BBC-correspondent in Almaty is de situatie verergerd.

Luister terug | Orde Kazachstan hersteld, Russen nemen vliegveld in

Russische troepen

In zijn toespraak zei president Takajev dat op zijn verzoek vredestroepen uit Rusland en de buurlanden waren aangekomen en dat zij tijdelijke in het land zijn om de veiligheid te garanderen. De troepenmacht van de door Rusland geleide Organisatie voor het Verdrag inzake Collectieve Veiligheid (CSTO) telt naar verluidt ongeveer 2.500 militairen. Takajev bedankte de Russische president Vladimir Poetin daarvoor 'speciaal'.

De internetverbinding die aanvankelijk in het hele land was uitgevallen, lijkt in sommige gebieden te zijn hersteld, en Kazachse functionarissen en CSTO-troepen hebben de belangrijkste luchthaven van Almaty weer onder controle. Deze was een dag eerder door demonstranten ingenomen.

Lees ook | Noodtoestand in Kazachstan na uitzonderlijke protesten

De Europese Commissie heeft 'hulp aangeboden waar we kunnen' om Kazachstan te helpen de crisis op te lossen. Zij riep ook op tot beëindiging van het geweld, al eerder riepen VN, de VS, het VK en Frankrijk al op om het geweld te staken. De onrust begon zondag toen de prijs van vloeibaar LPG verdubbelde. De Kazachstaanse regering heeft gezegd dat de maximumprijzen voor brandstof gedurende zes maanden opnieuw zullen worden ingesteld, maar wist met de aankondiging geen einde te maken aan de protesten.

Zorgwekkend

De situatie in Kazachstan is zorgwekkend, maar door de afsluiting van het internet in het land is het voor Nederland lastig om te bepalen wat er precies aan de hand is. Dat zei demissionair minister van Buitenlandse Zaken Ben Knapen vrijdag na de laatste ministerraad van het kabinet Rutte III.

Luister ook | Kazachen merken niets van rijkdom in hun land

'We weten eigenlijk betrekkelijk weinig van de precieze stand van zaken', zegt Knapen. 'Er zijn geen internetverbindingen, dus de contacten die de ambassade heeft met buitenposten zijn eigenlijk heel beperkt. Het is lastig een goed oordeel te vellen.'

Nederlandse handel met Kazachstan

Kazachstan is qua omvang van de export het 63e land waar Nederland zaken mee doet. In 2020 exporteerden Nederlandse bedrijven voor ongeveer 560 miljoen euro aan goederen naar het land. In dat jaar importeerde Nederland voor ongeveer 93 miljoen euro aan goederen. In 2019 was de export naar Kazachstan goed voor 492 miljoen euro, een waarde die ongeveer gelijkstaat aan die van de export naar landen als Chili en Nieuw-Zeeland.

Kazachstan in cijfers

Kazachstan verliet in 1991 de Sovjet-Unie en werd onafhankelijk. Het ligt ingeklemd ligt tussen Rusland, China, Oezbekistan, Turkmenistan en Kirgizië. De huidige hoofdstad van de huidige republiek Kazachstan is Nur-Sultan, het voormalige Astana. In het land wonen ongeveer 18 miljoen mensen. Het is een van de dunstbevolkte landen ter wereld. Ook wonen er meer dan vijftig nationaliteiten waaronder Oezbeken, Oeigoeren en Wolga-Tataren.

Als belangrijkste exportproducten heeft Kazachstan olie, mineralen en gas. Kazachstan is ook producent van uranium en heeft 12 procent van de wereldvoorraad aan uranium, blijkt uit cijfers uit december 2021 van de World Nuclear Association. In 2019 produceerde Kazachstan 43 procent van het uranium ter wereld. De productie van uranium heeft volgens producent Kazatomprom geen vertraging opgelopen door de onlusten, meldde persbureau Bloomberg eerder.