EU onderhandelt met nieuwe Britse Brexitminister Liz Truss
De nieuwe Brexitminister Liz Truss is begonnen aan een nieuwe onderhandelingsronde met Brussel over het douaneconflict in Noord-Ierland. Truss heeft het Brexit-dossier overgenomen van haar voorganger David Frost, die eind december ontslag nam uit ontevredenheid over het beleid van premier Johnson. 'Truss wordt beschouwd als de opvolger van Margaret Thatcher', zegt correspondent Lia van Bekhoven.
Volgens van Bekhoven wordt Trust niet alleen door anderen beschouwd als de opvolger van Margareth Thatcher, maar vooral ook door zichzelf: 'Ze is een neoliberaal die hartstochtelijk in de vrije markt gelooft, een positieve en energieke politica, een tenenkrommend slechte publieke spreker waarbij alles om politiek draait'. Truss is weliswaar pro-Brexit, ze is geen pure harde Brexit-ideoloog zoals haar voorganger. En daardoor staat ze minder vijandig tegenover Brussel.
Luister ook | Een jaar Brexit, geen opstoppingen, wil minder handel
Dealmaker
Volgens Van Bekhoven is Truss pragmatisch en uit op een deal. De vraag is alleen: is ze bereid de harde eisen van voorganger Frost nu al te laten vallen? Want wat Trust wil heeft an sich weinig te maken met Brexit, maar meer met haar eigen politieke ambities. Ze loopt zich warm om de opvolger van aangeschoten wild Boris Johnson te worden en heeft dus de stemmen nodig van de harde Brexiteers in de fractie en in het land. En dat betekent dat ze voorlopige harde taal blijft uitslaan.
'We moeten nu alles zien in het licht van de vraag: gaat ze Johnson opvolgen? Ze staat bekend als een can do en is daardoor populair bij conservatieve partijleden.`
Luister ook | Gesprekken over Noord-Ierland voortgezet
Nieuwe schandalen
Wat allerminst gezegd kan worden van premier Boris Johnson die zijn positie ziet verslechteren met elke nieuwe onthulling over feestjes op Downingstreet. Zou werd gisteren bekend dat medewerkers van Johnson vorig voorjaar aan de vooravond van de begrafenis van prins Philip twee afscheidsfeestjes in de ambtswoning op Downing Street 10 hielden. Het Verenigd Koninkrijk was toen niet alleen in lockdown, er gold ook een officiële periode van rouw in verband met het overlijden van de prins. Beide feestjes werden bezocht door zo'n dertig mensen, schrijft The Telegraph, die gesproken heeft met aanwezigen. Johnson zelf was er niet bij.
Luister ook | Noord-Ierland prominent terug op de agenda
Exit Johnson?
Is het nu dan echt over en uit met Boris Johnson? Volgens Van Bekhoven zouden de meeste fractieleden wachten op de uitkomsten van de verkiezingen in mei. Trekt Johnson dan geen stemmen, dan is zijn lot bezegeld. Maar alles is in een stroomversnelling geraakt door alle onthullingen. 'Dit weekeinde gaat veel duidelijk maken, veel fractieleden gaan terug naar hun kiesdistrict en horen daar wat de kiezer van de premier vindt.'
Hoe zat het met Noord-Ierland?
Voor wie het even gemist heeft of het niet meer weet: onderdeel van de brexitdeal is dat er een grens is tussen Noord-Ierland en de rest van het VK. Noord-Ierland hoort echter administratief en juridisch bij het Verenigd Koninkrijk, cultureel echter bij de rest van Ierland. Een grens tussen Ierland en Noord-Ierland was dan ook geen optie, dit zou een breuk betekenen met het Paasakkoord dat een einde maakte aan de bloedige oorlog tussen de IRA en het Britse leger en Noord-Ierse politie.
De EU en het VK kwamen daarom overeen dat er dan maar een grens door het Britse koninkrijk zou lopen, in de Ierse Zee, om op die manier de in- en uitvoer van goederen naar de EU te reguleren - het zogeheten Noord-Ierlandprotocol, waarmee Ieren en Noord-Ieren vrij kunnen blijven reizen tussen beide landen.
Om die grens open te houden, behoort Noord-Ierland nog wel tot de Europese interne markt en vinden er ouderwetse douanecontroles plaats om producten vanuit Groot-Brittannië in het Noord-Ierse deel van het VK te krijgen. Het VK en de EU ruziën omdat de Britten al meerdere keren geweigerd hebben bepaalde benodigde controles uit te voeren op producten die van Groot-Brittannië naar Noord-Ierland gaan, zonder dat met de EU te overleggen.
De Britten vinden namelijk dat Noord-Ierland te hard wordt geraakt door het protocol. Door de nieuwe handelssituatie kampen importeurs met stapels administratie en vertraging wat leidt tot lege schappen in Noord-Ierse winkels.
