De kleurcode voor Oekraïne verandert voor het hele land van ‘oranje’ naar ‘rood’. Dat betekent dat Nederlanders wordt afgeraden om naar Oekraïne af te reizen en dat degenen die in het land zijn, het zo snel mogelijk moeten verlaten. Reden is de onzekere veiligheidssituatie in het land die heel snel slechter kan worden.
In een persmoment over de situatie in Oekraïne heeft minister van Buitenlandse Zaken Wopke Hoekstra gezegd niet zeker te weten hoe veel Nederlanders er in Oekraïne zitten op dit moment. 'Er hebben zich 135 mensen gemeld bij de ambassade en daar zijn we mee in contact. Ik zou willen zeggen tegen iedereen die daar is om gebruik te maken van de gelegenheid om weg te gaan. Wij zeggen tegen alle Nederlanders: Ga nu zo snel mogelijk weg.'
Hoekstra zegt met zorgvuldigheid - maar ook met snelheid - te kijken naar het verzoek van Oekraïne om hulp. 'Ik hoop de komende week samen met minister Kajsa Ollongren de Kamer daarover te informeren en met de Kamer te bespreken.'
'Vrijdag werd in een digitale sessie al aangeraden aan Nederlanders om hun situatie en aanwezigheid in Oekraïne te heroverwegen, waarmee eigenlijk in minder diplomatieke woorden al werd aangegeven dat ze er verstandig aan zouden doen zich voor te bereiden op vertrek', zegt Europa-correspondent Geert Jan Hahn. Volgens hem waren enkele Nederlanders daar ook mee bezig. 'Maar dat wordt nu dus versneld. Nederlanders zouden in eerste instantie ook naar West-Oekraïne kunnen afreizen waar een trefpunt is opgetuigd door de Nederlandse ambassade. Daar kunnen Nederlanders terecht voor reisadviezen en nooddocumentatie', legt Hahn uit.
'Het rode reisadvies sluit aan bij het gevoel dat wij vrijdag kregen na de meeting met de ambassade in Kiev', zegt ondernemer in Oekraïne Erik Gmelig Meyling. Hij woont en werkt al jaren in het land. Gmelig Meyling en familie zijn bezig met het pakken van de laatste spullen. 'Wij gaan de auto inladen en wij gaan naar Lviv. Dat is een stad in het westen van Oekraïne en is dichtbij de Poolse grens.' Daar verblijft Gmelig Meyling met zijn familie een korte tijd om de situatie even aan te kijken. 'Vanuit daar kunnen wij de Poolse grens over en maken wij onze verdere plannen om naar Nederland te gaan. Maar de situatie veranderd met het uur.'
Vertrek uit Oekraïne
Steeds meer landen hebben burgers opgeroepen om het land te verlaten. Dat geldt voor onder andere Groot-Brittannië, Canada, Noorwegen, Denemarken, Estland, Letland, Duitsland en België. De nationale veiligheidsadviseur van de Verenigde Staten Jake Sullivan zei vrijdag dat iedere Amerikaan in Oekraïne het land zo snel mogelijk moet verlaten, in ieder geval binnen 24 uur tot 48 uur.
Luister ook | Ambassadeur Oekraïne: Overweeg nu vertrek
Sullivan heeft gewaarschuwd dat Rusland 'op elk moment' Oekraïne kan binnenvallen. Een Russische invasie in Oekraïne voor het einde van de Olympische Winterspelen is volgens hem 'zeer, zeer goed mogelijk'. De Spelen zijn op 20 februari afgelopen. Wel heeft Sullivan benadrukt niet zeker te weten of de Russische president Vladimir Poetin al heeft besloten tot een inval, maar de Amerikanen bereiden zich voor op het slechtste scenario.
'Als een Russische aanval op Oekraïne plaatsvindt, zal die waarschijnlijk beginnen met lucht- en raketaanvallen waarbij natuurlijk burgerdoden kunnen vallen', zei Sullivan tegen journalisten in Washington.
Het Oekraïense ministerie van Buitenlandse Zaken heeft in een verklaring gezegd dat het van 'cruciaal belang' is dat er geen paniek wordt gezaaid over de situatie tussen Rusland en Oekraïne. Verder moeten acties die zorgen voor destabilisering worden voorkomen.
Luister ook | Alles wat je moet weten over de Oekraïnecrisis. Met Hammelburg, De Wijk en Hahn.
Diplomatieke oplossing
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken heeft gezegd dat de crisis rond Oekraïne op een diplomatieke manier opgelost kan worden 'als Rusland dat wil'. Blinken is op bezoek in Fiji en spreekt zaterdag met zijn Russische ambtscollega Sergei Lavrov. Voorafgaand aan het gesprek waarschuwde Blinken dat de Verenigde Staten ook zijn voorbereid als Poetin voor agressie kiest. 'Dan zullen we snel zware economische sancties opleggen, in samenwerking met bondgenoten en partners overal ter wereld', zei hij. Ook sprak Blinken steun voor Oekraïne uit.
Volgens de Russische minister van Buitenlandse Zaken Lavrov voert het Westen een 'propagandacampagne' over Russische agressie tegen Oekraïne. In het telefoongesprek van zaterdag zei Lavrov dat het Westen Oekraïne zo aanzet tot een gewelddadige oplossing van het conflict in het oosten van het land, waar pro-Russische separatisten zich hebben losgemaakt van de regering in Kiev.
Luister ook | Spanningen rondom Oekraïense grens blijven onverminderd hoog
Extra militairen
Verder komen de Verenigde Staten met hulp aan NAVO-bondgenoten. Zo heeft de VS vrijdag besloten om 3000 extra militairen naar Polen te sturen. Het leger had vanaf eind januari 8500 man klaarstaan in de Verenigde Staten om snel in actie te komen. 3000 van die militairen komen naar verwachting begin volgende week vanuit North Carolina aan in Polen.