Internationaal28 feb '22 17:40

'Sancties doen op zichzelf nooit precies wat je wilt dat ze doen'

Auteur: Remy Kock

De sancties tegen Rusland raken de economie in het land hard. De roebel neemt een duikvlucht en de Russische beurs blijft de hele dag dicht. En dat lag precies in de lijn der verwachting, volgens Arnoud Boot, hoogleraar Internationale Markten aan de Universiteit van Amsterdam.

(AP)

Liveblog | Mis niets van de ontwikkelingen in de Oekraïne-oorlog

'Het was te voorzien. De roebel ging al een tijdje omlaag, al sinds 2014, maar het heeft nu een extra klap gekregen', stelt hij. 'De eensgezindheid van die sancties speelt daar ook in mee. En natuurlijk de bankaandelen. Dat de Sberbank, de grootste bank in Rusland, flink gaat lijden is natuurlijk evident. Alle banken gaan trouwens onderuit, want voor het financiële verkeer is het natuurlijk niet gunstig.'

Lees ook | Kans op wanbetalingen door Rusland steeds groter

Alle hens aan dek dus voor de Russische centrale bank, zeker ook omdat de rente in Rusland stijgt naar twintig procent. Maar of die iets kan betekenen om de vrije val van de roebel en de banken te stutten, is nog maar de vraag volgens Boot. 'De rente verhogen is een logische stap, maar wat de sancties zijn, is eigenlijk in drievoud uitgedeeld. We hebben het steeds over SWIFT, maar we moeten het ook hebben over het blokkeren van de Russische centrale bank om bij de financiële reserves van Rusland te komen. Dat zijn namelijk buitenlandse reserves. Normaliter worden die gebruikt om de roebel te ondersteunen, en de poging is nu om dat te voorkomen. Dat is de sanctie op de centrale bank.'

Stigmalijst

De derde sanctie is in de ogen van Boot echter een stuk belangrijker. 'Elke Westerse bank die ook maar de suggestie wekt dat hij iets met Rusland gaat doen, komt op een soort van stigmalijst van Amerika te staan. Over het helpen van ontwijken van de sancties. Dus je ziet dat alle buitenlandse financiële spelers niets meer met Rusland te maken willen hebben, uit eigen zelfbehoud.'

Luister ook | Ondernemers in Oekraïne in het nauw door oorlog

Als ultiem doel van de sancties denkt Boot dat de EU hoopt dat Rusland geen cent meer van het verdiende energiegeld uit kan geven. 'Al die geweldige gelden die ze verdienden met de energieleveranties - die de EU eigenlijk wilde afpakken, daarvan willen ze nu voorkomen dat Rusland die kan spenderen. En als dat gebeurt, betekent dat dat Rusland geen handel meer kan drijven met het buitenland.'

Luister ook | Rutte strijdbaar in verklaring tegen Rusland

En precies dat is de druppel die de emmer doet overlopen, denkt Boot. 'Geen handel met het buitenland betekent dat buitenlandse goederen in Rusland geweldig duur worden, wat inflatie tot gevolg heeft. Dat betekent op zijn beurt weer dat de Russische bevolking alle luxere producten - en het hoeft niet eens heel erg luxe te zijn, zolang het maar uit het buitenland komt - niet meer kan kopen. Dat wordt ongelooflijk duur, dus de roebel gaat gruwelijk onderuit, omdat hij niet ondersteund kan worden door de Russische centrale bank want die mag niet handelen. En vervolgens kan de gemiddelde Rus ook niet zomaar naar het buitenland, want dat wordt ook alsmaar duurder. Dus eigenlijk is dit het ultieme onder druk zetten van de Russische economie.'

Effectiviteit

Over de effectiviteit is er nog niet veel te zeggen, vindt Boot. Daarvoor is het immers nog te kort dag. 'Er is geen enkele sanctie die op dag één werkt. Tenzij je iemand in de gevangenis zet. Op een dag als vandaag blijkt wél op de beurs dat de angst Rusland heeft bereikt. En dát is wat een sanctie op een eerste dag kan bereiken. Rusland zal eerst proberen de sancties te ontwijken, via China misschien. En het zal ze deels lukken, per definitie. Sancties zijn nooit waterdicht. Maar sancties zijn bedoeld om de problemen op te lossen in Oekraïne.'

BNR Auto-update | Olieprijs hard omhoog

Aan een tijdsframe waagt Boot zich nog niet, al geeft hij wel toe dat de druk flink opgevoerd lijkt te zijn. 'Je zult nooit zien dat sancties op zichzelf precies doen wat je wilt', concludeert hij voorzichtig. 'De sancties hebben een doel, en dat doel is het neutraliseren van het conflict door middel van de druk. Je weet nooit wat het effect was geweest zonder sancties, of andere sancties. Er is gewoon geen vergelijkingsmateriaal.'


Deel dit artikel

Gerelateerde artikelen