'Beschieten van reactoren wijst op roekeloosheid en slechte voorbereiding'

Het atoomagentschap hield vorige week al een spoedberaad over de situatie in Oekraïne. Toen ging het vooral over de veiligheid van de kerncentrales en opslag van kernafval in het land. 'De situatie bij Zaporizja is zorgwekkend', zegt strategisch analist Paul van Hooft van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies. 'Daar staan zes reactoren die zijn beschoten door Russische troepen. Dat wijst op een hoge mate van roekeloosheid en slechte voorbereiding door Rusland.'

Zaporizja

Atoomagentschap IAEA heeft internationaal aan de bel getrokken, omdat er alleen nog via de Russen enige communicatie mogelijk is met Zaporizja. 'Dat is zorgwekkend, want het vereist nogal wat specialistische kennis om de reactoren veilig en in goede staat te houden. Er zijn allerlei elementen die nodig zijn om ervoor te zorgen dat er geen lek ontstaat of bijvoorbeeld oververhitting plaatsvindt.'

Volg in ons liveblog het laatste nieuws over de oorlog in Oekraïne

Het IAEA vreest dat de Russen nog meer kerncentrales willen innemen. 'Het controleren van de centrales zal ervoor zorgen dat ze elektriciteitsleveranties onder controle hebben', aldus Van Hooft. 'Als dit een langlopende oorlog wordt, waarin wordt gevochten om steden, is het afsluiten van de elektriciteit vanuit Russisch perspectief geen slechte optie. Anderzijds nam de aanloop van de invasie maanden in beslag, dus is het bijna niet voor te stellen dat er geen orders zijn gemaakt om niet in de buurt van de centrales te vechten. Het wijst op een slecht voorbereide, roekeloze invasie waar ik niet ontspannen van word.'

Iran

Er zal vandaag ook worden gesproken over het Iraanse atoomprogramma. Onderhandelingen over de nieuwe nucleaire deal lopen al een tijdje, volgens Van Hoofd is het moeilijk in te schatten hoe het daarmee staat. 'Deze Iraanse regering is er één van hardliners, dus die hebben meer ruimte om afspraken te maken. Ze hoeven immers niet bang te zijn dat ze door protest in eigen land worden aangevallen. Toch zie ik de kansen niet zo positief in. Vanuit Iraans perspectief is er weinig reden om de Verenigde Staten nog te vertrouwen, nadat het land zich in 2018 onder Trump terugtrok uit het akkoord. Daarnaast zijn er op drie locaties radioactieve deeltjes ontdekt, waarvan het Iraanse regime niet wil toelichten waar ze vandaan komen.'