Hoewel China weigerde de Russische inval in Oekraïne te veroordelen, wachtte de wereld in spanning op verdere reacties uit Beijing en of China zou kunnen bemiddelen. China wil Rusland niet afvallen, maar is het absoluut niet eens met de oorlog. Dat bleek uit een gesprek dat president Xi vanmiddag met zijn Franse collega Macron en de Duitse bondskanselier Scholtz. De drie spraken af dat ze gezamenlijk zouden proberen om vredesonderhandelingen op gang te krijgen.
Maar toch is het nog steeds onduidelijk hoe de geopolitiek hazen gaan lopen. Maandag hield de Chinese Buitenlandminister Wang Yi wel een toespraak waarin hij de vriendschap tussen het Chinese en Russische volk als 'stevig als een rots’ omschreef. Ook voorzag hij ‘een mooi vooruitzicht voor de samenwerking' en sprak hij over de bevordering van een 'strategische partnerschap voor een nieuw tijdperk.’
Luister terug | 'Het is niet in China's belang om zich zo van het Westen te vervreemden'
'Amerikaanse hegemonie'
Tijdens zijn twee uur durende toespraak haalde Yi uit naar de VS die hij ervan beschuldigde een 'Koude Oorlogsmentaliteit te doen herrijzen' in 'een poging hun hegemonie te behouden'. Amerikaanse hegemonie leidt volgens Yi tot ‘verdeeldheid en confrontatie’, terwijl ‘onze samenwerking' (tussen China en Rusland, red.) niet alleen de belangen van beide volkeren bevordert, maar ook bijdraagt 'aan vrede, stabiliteit en ontwikkeling in de wereld.’
Lees ook | Rusland krijgt junkstatus, Chinese banken krabbelen terug
Noordwaartse economische focus
Parallel aan de die politieke ouvertures, lijkt het er ook op dat China zijn economische belangen naar het noorden verlegt. In elk geval wat betreft de levering van energie en grondstoffen. Naar verluidt overweegt Beijing nieuwe belangen te nemen of bestaande belangen uit te breiden in Russische energie- en grondstoffenbedrijven. Het zou gaan om belangen in onder meer het Russische gasconcern Gazprom en aluminiumproducent Rusal.
Ook zou Beijing met Chinese staatsbedrijven als China Petrochemical, China National Petroleum, Aluminium Corporation of China en China Minmetals overleggen over eventuele investeringen in Russische bedrijven. China zou daarmee de strategisch import van energie en voeding willen veiligstellen. Voor China is het belangrijk relatief goedkoop te sourcen en de import te borgen nu prijzen van energie, metalen en voedsel sterk stijgen en daarmee een negatief effect hebben op de Chinese economie.
Eerder lieten Chinese autoriteiten weten meer maatregelen te zullen nemen om de prijzen van onder meer granen en kolen te stabiliseren en de energievoorziening in het land veilig te stellen. In die context is het dat China beloofde de normale handelsbetrekkingen met Rusland voort te zetten ondanks de exodus van Europese en Amerikaanse bedrijven uit het land. Overigens haalden beide landen al vóór de Russische invasie de banden aan: tijdens de Olympische Winterspelen ondertekenden Poetin en Xi Jinping al een reeks deals voor Russische leveringen van gas, olie en tarwe.
Lees ook | China wil bevriend blijven met Rusland én Oekraïne
Kleine Chinese belegger gaat los
Het sentiment van betere betrekkingen tussen China en Rusland doet zich ook voelen in het Chinese beleggingswezen. Aandelen die een link hebben met handel met Rusland zijn zeer in trek bij Chinese retailbeleggers, meldt CNN. De beleggers zouden daarmee voorsorteren op nauwere economische banden tussen beide landen. De aandelen van meer dan een dozijn Chinese bedrijven die handelsrelaties met Rusland onderhouden, of zelfs maar dichtbij de Russische grenzen gevestigd zijn, stegen de afgelopen week sterk.
In weerwil van waarschuwingen van analisten dat sommige aandelen te sterk overgewaardeerd raken, gingen vooral de kleine investeerders de afgelopen week los. Zo steeg het aandeel in Jinzhou Port, China's meest noordelijke zeehaven met rechtstreekse scheepvaartverbindingen met Rusland, op de beurs van Shanghai met maar liefst 94 procent sinds 24 februari. Een ander bedrijf dat bijna in waarde verdubbelde is de Xinjiang Tianshun Supply Chain. Naast havens en logistieke dienstverleners zijn ook exploitanten van tolwegen en bedrijven die vrachtvervoer per spoor aanbieden sterk gestegen sinds het begin van de oorlog in Oekraïne.
Maar is dat slim?
Het zijn vooral de kleine particuliere Chinese beleggers die voor een frenzy zorgen op de beurzen van Shanghai en Shenzhen, zij vertegenwoordigen immers meer dan 80 procent van de beursomzet. Deskundigen waarschuwen echter dat het nog te vroeg is om te gokken op meer handel tussen Rusland en China. Zo hebben sommige Chinese banken naar verluidt de financiering van de aankoop van Russische grondstoffen beperkt, uit vrees om Westerse sancties te overtreden. Vorige week nog liet de Asian Infrastructure Investment Bank weten al haar activiteiten in Rusland op schorten omdat 'de oorlog in Oekraïne zich ontvouwt'.
Vorig jaar bedroeg de handel tussen Rusland en China 147 miljard dollar, zo claimt de Chinese douane. China is daarmee de belangrijkste handelspartner van Rusland, en goed voor 16 procent van de waarde van de buitenlandse handel van het land. Omgekeerd is Rusland voor China echter veel minder belangrijk: de handel met Rusland bedraagt slechts 2 procent van het totale handelsvolume van China. En dat terwijl het aandeel van de Europese Unie en de Verenigde Staten respectievelijk 13,7 en 12,5 procent bedraagt.