Het Westen is volgens Osinga 'zwak geweest' in het 'lezen van autoritaire leiders', in de afgelopen dertig jaar. 'Zij zijn erop uit om de grenzen op kaarten opnieuw te treken en zijn bereid om daar heel ver voor te gaan', zegt Osinga. 'Dat zagen we bij Milošević (oud-president van Servië), Saddam Hoessein (oud-president van Irak), Karadžić (oud-president van de Servische Republiek), Khadaffi (oud-dictator van Libië) en nu bij Poetin. Dit zagen we aankomen. De Britse minister van Buitenlandse Zaken Liz Truss, had dat ook gezegd. Zij zei: 'Luister, we zijn te traag geweest, hebben economische belangen laten prevaleren boven veiligheidspolitieke belangen en hebben dit fout gelezen.' En eigenlijk dachten we: het zal zo'n vaart niet lopen', voegt Osinga eraan toe.
'Ander waardepatroon'
Osinga ziet daarnaast dat er een verschil in politiek zit tussen de verschillende landen. 'Moderne leiders hebben een volstrekt ander waardepatroon. Daar waar wij - terecht - een enorme maatschappelijke en politieke aversie hebben gecreëerd ten aanzien van het gebruik van oorlog om je politieke doelstellingen te behalen, hebben andere maatschappijen en culturen dat soort 'evolutie' totaal niet doorgemaakt. Zij zien nog steeds het militaire instrument als één van de primaire valuta in het internationale verkeer.'
Volg in ons liveblog het laatste nieuws over de oorlog in Oekraïne
Daar had het Westen volgens Osinga beter rekening mee kunnen en moeten houden. Al in 2014 had het voor het Westen al duidelijk moeten zijn wat Poetins plannen waren. 'Met de annexatie van de Krim was de agenda van Poetin duidelijk. Toen dachten we dat het tot de Krim, en misschien de Donbas, beperkt blijven.'
Geloofwaardigheid een boost geven
Het Westen had vorig jaar al duidelijk stelling moeten nemen tegen Poetin, vindt Osinga. 'In het voortraject, sinds september 2021, hadden we al kunnen dreigen met sancties, als we die eenheid hadden. We hadden misschien ook oefeningen moeten houden met Oekraïne. Dat zijn traditionele middelen in je afschrikkingsstrategie om je geloofwaardigheid een boost te geven. Het is wellicht heel riskant. Maar we hebben de hele tijd richting Poetin gecommuniceerd: 'We zijn niet bereid het risico van escalatie te accepteren, dus we zullen altijd proberen te de-escaleren.' Daarmee communiceer je eigenlijk aan Poetin dat als hij wel bereid is tot escaleren, hij ons kan gijzelen. En dat heeft hij gedaan. Hij heeft het Westen nu met twee dingen gegijzeld: het energie-argument en het nucleaire wapen'.
'We zijn uitgespeeld'
'We zijn uitgespeeld', merkt de hoogleraar. Toch ziet Osinga dat het Westen zich herpakt heeft. 'Poetin heeft rond 25 februari ons niet goed gelezen. Het was zijn schok dat het Westen zo snel bij elkaar kon komen. Dat was ook voor alle analisten een verrassing'.
Lees ook | Rusland gebruikt mogelijk mysterieuze munitie 'uit wanhoop of slordigheid'
Toch liep Europa achter op de feiten. De VS zou volgens Osinga al sinds september 2021 hebben gewaarschuwd voor Poetins plannen. 'Tot en met de dag dat de operatie van de Russen begon, heeft Amerika al gezegd dat het in de komende 24 uur zou gaan gebeuren. Europa heeft voortdurend gezegd dat ze het niet zagen. Onze politieke leiders en inlichtingendiensten moeten zich afvragen waarom ze die waarschuwingen hebben gebagatelliseerd.'
'Europa zag Poetin te lang als partner'
Europa heeft te lang warme banden willen onderhouden met Rusland, meent de Defensie-hoogleraar. 'We hebben een te lange tijd Poetin als een partner beschouwd. Merkel zei nog: 'Er is geen toekomst in Europa zonder Rusland. We zijn als Europa, en zeker ook als Duitsland, te afhankelijk van hun energie. Dus we moeten hen niet in een hoekje drijven, waardoor we zelf mogelijk geraakt worden door allerlei sancties.''
Lees ook | NAVO toont zijn spierballen in Noorwegen
Cry wolf-syndroom
Europa heeft de intimidatietactieken van Poetin voor lief genomen, terwijl er al een lange tijd een opbouw naar de oorlog zat te komen, denkt Osinga. Hij zag die opbouw onder meer met (on)-aangekondigde militaire oefeningen en militaire 'agressiviteit' op zee en in de lucht. 'We werden voortdurend uitgedaagd en we wisten ook dat Poetin 80.000 militairen binnen enkele dagen aan de grens wist te brengen', aldus Osinga, die vermoedt dat er sprake is geweest van 'cry wolf-syndroom', waarbij alle waarschuwingen een ruis zijn geworden.