Luister hier hele aflevering van De Nieuwe Wereld
Als Rusland sancties probeert te ontduiken via crypto zal dat niet onopgemerkt blijven, zegt BNR's techexpert Herbert Blankesteijn in BNR Podcast De Nieuwe Wereld. ‘Een particulier zou dat vrij makkelijk kunnen doen, maar als een land transacties in crypto gaat doen, praat je over misschien wel miljarden per dag. Dan gaat het zichtbaar worden op de markt.’ Een oligarch zou volgens Blankesteijn daarentegen wel redelijk goed in staat kunnen zijn om geld in veiligheid te brengen via crypto.
Toch zijn zorgen over cryptocurrency als sanctie-ontwijkend middel overdreven, vindt hoofdeconoom Digital Finance & Innovation Teunis Brosens van ING. ‘Sancties zijn niet gericht op alle Russen, maar heel specifiek op bepaalde bedrijven en oligarchen die geen transacties meer mogen doen. Cryptobedrijven hebben die lijsten van bedrijven en oligarchen ook, en zeggen dat ze die toepassen. Als ze dat niet doen, zijn ze gewoon in overtreding van de wet en kunnen ze daarop aangepakt worden', zegt Brosens.
Ongrijpbaarheid van crypto
Dat er wel een angst leeft, is volgens Brosens niet gek. 'Er heerst een algemeen idee dat crypto ongrijpbaar is. Daarnaast zijn cryptobedrijven niet altijd gevestigd in Europa of de VS, maar vaak ook op verre eilanden in de oceaan, of op andere plekken die qua regulering en sancties niet hetzelfde beleid volgen als Europa en de VS. Ik denk dat er dus ook een angst is dat het cryptogeld een weg zal vinden om Europa en de VS heen. Maar dat is niet zozeer een cryptospecifiek probleem, maar gewoon een probleem dat het sanctievangnet niet alomvattend is.’
Volg hier ons liveblog over de oorlog in Oekraïne
Crypto-donaties Oekraïne
Ook in Oekraïne wordt gebruikgemaakt van cryptocurrency. ‘We zien dat Oekraïners heel creatief alle cryptoregisters hebben opengetrokken de afgelopen weken. Er is een oproep geweest van de Oekraïense regering om in cryptocurrency donaties te doen. De laatste stand is ruim 100 miljoen dollar, wat in crypto is binnengekomen.'
Hij vervolgt: ‘Het is een verdere stap in de volwassenwording van de cryptomarkt. Het is niet zomaar een spelletje of een grap, de regering van Oekraïne gebruikt het en het werkt ook om makkelijk over de grens heen geld over te kunnen maken.'
Luister ook | Bitcoin is meer waard dan de Russische roebel
Cryptoverbod
Niet alleen in een oorlogssituatie, een alternatief betaalsysteem zoals crypto is altijd interessant, vult lector New Finance aan De Haagse Hogeschool Martijn Jeroen van der Linden aan. Van der Linden is tegen een algeheel cryptoverbod. 'Wat je met de cryptowereld goed in je hoofd moet houden, is het verschil tussen landen waar de financiële of monetaire infrastructuur heel goed is ontwikkeld, en landen waar dat minder is. Je ziet al heel lang in landen als Venezuela maar ook in Afrikaanse landen dat mensen crypto's gebruiken voor heel andere doeleinden als dan waarvoor wij ze gebruiken.’
'Ik snap dat er extra druk op staat en dat iets nieuws spannend is, maar ik denk dat we niet moeten vergeten dat heel veel andere dingen ook gebruikt kunnen worden om sancties te omzeilen. Je kunt beter uitzoeken of de sancties goed worden uitgevoerd in landen en voor de personen voor wie ze gelden, dan dat je heel crypto gaat benadelen.'
Innovaties in cryptoland
Brosens sluit zich daarbij aan. ‘Ik vind zo'n oproep tot verbod jammer. Er gebeuren zoveel interessante dingen in cryptoland, zoals veel innovaties. Als je dat verbiedt, zou je dat de nek omdraaien, en dat is zonde.'
Maar het gaat volgens hem nog een stap verder. 'Je zou het de nek omdraaien in Europa. Wat je bij een volledig verbod zou zien, is dat alle cryptozaken voortaan gedaan worden buiten de grenzen van de EU, dus dan raken we een snelle dynamische sector kwijt. Je kunt daarnaast ook het hele toezichtsraamwerk, waar nu heel hard aan gewerkt wordt in Europa, in de prullenbak gooien, want als je een verbod invoert, weet je dat alle cryptobedrijven buiten de grens gaan. En dan heb je niks meer aan het Europese toezicht.'
Luister ook | De rol van cryptovaluta in het conflict rond Oekraïne