'Neem waarschuwing Biden over chemische wapens serieus'

Hammelburg vraagt zich af in hoeverre Joe Biden een rode lijn in gedachten heeft waar het aankomt op de inzet van chemische wapens door Rusland. Hij wijst naar de oorlog in Syrië, waar de toenmalige Amerikaanse president Barack Obama bij het gebruik van chemische wapens de rode lijn trok, maar vervolgens niet ingreep toen de Syrische president Assad en Rusland die vervolgens ook daadwerkelijk gebruikten tegen de opstandelingen. 'Heeft Biden een rode lijn? En wat als het gebeurt? Hij doet het voorkomen als een dreigement.'

De Amerikaanse president waarschuwde ook voor mogelijke grootschalige cyberaanvallen door Rusland. Daarover zei hij dat overheden die niet zouden kunnen voorkomen en dat bedrijven zelf hun cyberdefensie op orde moeten hebben.

Volg de actualiteit van de oorlog in Oekraïne in dit liveblog

Onderhandelingen

Intussen lijken achter de schermen verschillende partijen zich warm te lopen om een actieve bemiddelende rol te spelen in vredesonderhandelingen tussen Rusland en Oekraïne. Een van die partijen is Turkije, waar premier Mark Rutte vandaag naartoe reist voor een ontmoeting met president Erdogan. Een bezoek dat overigens niet alleen zal gaan over de oorlog. 'We hebben nog wel een paar plooien glad te strijken.'

Lees ook | Zelenski: Israël goede plek voor overleggen

Plooien

De betrekkingen tussen Turkije en Nederland staan op een laag pitje sinds Nederland in 2017 een Turkse minister uitzette. Erdogan noemde Nederland daarop een 'naziland', beide landen stuurden vervolgens elkaars ambassadeur naar huis. Een weliswaar verzuurde relatie op politiek gebied, op economisch gebied geldt Nederland als een zeer grote handelspartner van Turkije.

'Erdogan heeft zich de laatste weken opgeworpen als potentiële bemiddelaar in het conflict en dat is iets waarvoor hij van iedereen, ook van Rutte, steun zal krijgen. De vraag is alleen hoe ze dat doen.' Er zijn namelijk plausibele geruchten dat Turkije daarin optrekt met Israël, iets dat Hammelburg een doorbraak noemt - ook met Israël had Turkije een slechte verstandhouding sinds de Israëlische marine voor de kust van Gaza een Turks schip enterde.

Lees ook | 'Ongehoord, abnormaal, krankzinnig'

Turkse positie

De positie van Turkije mag gerust saillant genoemd worden: niet alleen is het de op-een-na grootste NAVO-partner, het land heeft de Europese sanctiemaatregelen niet overgenomen. Veel oligarchen nemen dan ook de wijk naar Turkije met hun boten en bezittingen. Belangrijker is echter het potentiële gevaar dat de Turkse en Russische marine mogelijk met elkaar in conflict geraken. Volgens het Verdrag van Montreux uit 1936 geldt Turkije als de 'hoeder' van de Bosporus, de nauwe doorvaart tussen het Klein-Aziatische en het Europese deel van Turkije én de enige toegang tot de Zwarte Zee.

Krachtens dat verdrag mag Turkije in geval van oorlog de zee-engte afsluiten voor schepen die op weg zijn naar oorlogsgebied. Alleen schepen die een Zwarte Zeehaven als thuisbasis hebben moeten zij doorlaten. Mochten de Russen oorlogsbodems naar de Zwarte Zee sturen - en Japan meldde vorige week schepen te hebben gezien die zuidwaarts voeren - en Turkije zou die tegenhouden, dan ontstaat de explosieve situatie dat Russische schepen oog in oog komen te liggen met NAVO-troepen. 'Dat is iets wat Erdogan zich realiseert, dat probeert hij uit te leggen.'

Lees ook | Turkije denkt toch aan sluiten Bosporus voor schepen