Volg hier donderdagochtend vanaf 10:00 live de toespraak van Zelenski in de Tweede Kamer
Het is voor het eerst in de Nederlandse geschiedenis dat een buitenlandse regeringsleider de Kamer toespreekt. Na afloop van de speech zal er ook een debat zijn. Het feit dat Zelenski het over de Zuidas en de rol van de haven wil hebben, is een indicatie dat Oekraïne wil vragen of Nederland meer kan doen om Russische geldstromen en brandstoffen aan te pakken. De Rotterdamse haven is een belangrijke bestemming voor Russische olie.
Wereldtournee
De afgelopen weken heeft de Oekraïense president parlementen over de hele wereld toegesproken, zoals het Amerikaanse Congres, het Britse Lagerhuis, het Italiaanse parlement en de Duitse Bondsdag. Inmiddels lijkt hij aangekomen bij de kleinere spelers in de EU. Opvallend is dat iedere speech vaak haarfijn aansluit op het politieke standpunt en de geschiedenis van het betreffende land.
Volg de laatste ontwikkelingen rondom Oekraïne via het liveblog
Zo refereerde Zelenski bij de Britten aan Churchill, bij de Amerikanen aan 9/11 en hij peperde de Duitsers in dat ze de afgelopen jaren het bedrijfsleven belangrijker vonden dan de veiligheid van Oekraïne. Er zijn een paar andere belangrijke gebeurtenissen van de afgelopen tijd die een inkijkje kunnen geven in wat Zelenski mogelijk gaat zeggen.
Bezoek Kiev
Allereerst het bezoek van Rutte aan Kiev, een kleine maand voor de Russische inval. Tijdens dit bezoek begin februari moest Rutte een dag in Kiev wachten omdat Zelenski een bezoek van de Britse premier Johnson belangrijker vond en die eerder wilde ontvangen. Dat gesprek met Oekraïne stond toen deels in het teken van militaire steun. Er was onvrede aan Oekraïense zijde omdat Nederland vooral helmen en scherfvesten wilde leveren, maar geen zwaardere wapens. Pas na de inval van Russen besloot Nederland om Stinger luchtdoelrakketten te sturen.
Volgens Europa-verslaggever Geert jan Hahn was Oekraïne tijdens dit gesprek vooral geïnteresseerd in Nederland als handelspartner en investeerder. Zo wordt er nauw samengewerkt tussen de landen op het gebied van transport, irrigatie en gezondheidszorg. Door het Westen wordt al regelmatig gesproken over een wederopbouwfonds voor Oekraïne, dus misschien zal Zelenski Nederland vragen hier een rol in te spelen.
Lees ook | Spanningen tussen Oost-Europese landen vanwege oorlog in Oekraïne
Versailles
Een ander belangrijk moment om aan te refereren in aanloop naar de speech, is de informele Europese top in Versailles op 10 maart jongstleden. Daar werd gesproken over een versnelde procedure om Oekraïne kandidaat-lidstaat te maken van de Europese Unie waar Zelenski om had gevraagd. Acht Oost-Europese landen waren hier voor. Uit de berichtgeving na afloop van die top bleek dat de premier het voortouw had genomen om dit idee af te schieten en Nederlandse diplomaten hadden van hem de opdracht gekregen om zelfs de verwijzing hiernaar uit de slotverklaring te houden.
Rutte zei in een reactie op de top dat Oekraïne lid is van de Europese familie is, maar dat een lidmaatschap 'nu niet aan de orde is'. De kans is groot dat Zelenski hier morgen naar verwijst. Nederland is immers één van de founding fathers van de Europese Unie.
Vorige week was er ook nog de opmerking van Zelenski tijdens een speech voor de EU-leiders in Brussel. Hij sprak ieder EU-lid direct aan op hun standpunt. Over Nederland zei hij: 'Nederland staat voor een rationele aanpak, dus we zullen overeenkomsten vinden.' Het is interessant om te zien met welke overeenkomsten hij gaat komen.
Lees ook | Rutte: Nú geen toetreding Oekraïne EU
Bevriezing bijna 400 miljoen Russisch geld
Nederland heeft daarnaast bijna 400 miljoen euro aan Russische tegoeden en transacties bevroren. Dat meldde minister van Financiën Sigrid Kaag op 22 maart aan de Tweede Kamer. In totaal waren er toen 188 meldingen van banken, verzekeraars, andere financiële instellingen en trustkantoren binnengekomen. En de teller loopt op, benadrukte de bewindsvrouw.
Instellingen waar vermogen en/of tegoeden van Russen zijn ondergebracht die op de sanctielijsten staan, moeten dit bevriezen, anders maken ze zich schuldig aan een economisch delict. Ook moeten ze melding maken bij de toezichthouders Autoriteit Financiële Markten en De Nederlandsche Bank.
Oekraïne-referendum
Dan is er natuurlijk nog het Oekraïne-referendum uit 2016 waarbij een meerderheid in Nederland tegen het EU-associatieakkoord met Oekraïne stemde. De campagne wordt door experts op het gebied van desinformatie gezien als hét voorbeeld van hoe Rusland de politiek in een land kan beïnvloeden.
Zelenski zal niet vergeten zijn dat de onrust in zijn land in 2014 allemaal begon toen de toenmalige pro-Russische president Janoekovitsj op het laatste moment afzag van dat associatieverdrag met de EU om een deal met Rusland te tekenen. Dit leidde tot de Maidan-revolutie waarbij Oekraïners aangaven juist bij de EU te willen. De annexatie van de Krim volgde op die opstand. Nadat Zelenski's voorganger Porosjenko dit zwaarbevochten verdrag ondertekende met de EU, werd het alsnog bijna getorpedeerd door Nederland.