De pro-Europese speech van Hoekstra: 'Europa moet volwassen worden'
20:15 | Maandag 9 mei heeft minister van Buitenlandse zaken Wopke Hoekstra een speech ter ere van de Dag van Europa gehouden over de toekomst van het continent. In zijn voordracht was de minister zowel kritisch op Poetin, als visionair over Europa. Politiek verslaggever Leendert Beekman noemt de speech 'pro-Europees.'
Bloomberg: Russische economie krimpt nog harder dan gedacht
20:10 | De Russische economie krimpt dit jaar door alle westerse sancties nog harder dan eerder gedacht. Het Russische ministerie van Financiën verwacht een daling tot 12 procent, meldt persbureau Bloomberg op basis van ingewijden. Eerder ging het Russische ministerie van Economische Zaken nog uit van een neergang van 8 procent.
Als het ministerie van Financiën gelijk krijgt, betekent dat de grootste krimp van de Russische economie sinds 1994. Toen zat de Russische economie nog in een overgangsfase tussen communisme en kapitalisme. Zo'n neergang zou bovendien betekenen dat ongeveer tien jaar economische vooruitgang ongedaan is gemaakt.
Als de Europese Unie een embargo instelt tegen Russische olie en erin slaagt veel minder Russisch gas af te nemen, kan dat betekenen dat ook komend jaar de economie van Rusland stevig krimpt. Het land wordt gestraft voor de invasie van Oekraïne. Niet alleen door de EU, maar ook door de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk.
Pro-Russische separatisten houden mars door Marioepol
17:40 | Pro-Russische separatisten hebben in Marioepol een optocht gehouden ter ere van de overwinning van de Sovjet-Unie op de nazi’s in 1945. Zij droegen een 300 meter lang zwart-oranje lint van Sint-Joris door de door Russische troepen bezette Oekraïense havenstad, een militair symbool voor de overwinning in de Tweede Wereldoorlog.
Separatistenleider Denis Pusjilin voerde de mars door de grotendeels verwoeste stad aan. 'Gedurende acht jaar konden de inwoners van deze stad dit symbool van moed en militaire glorie van bevrijders niet tonen', zei hij op berichtendienst Telegram over het lint, erbij zeggend dat de regering in Kiev dat had verboden.
Oekraïne had vooraf gezegd dat er een militaire parade zou komen in Marioepol. Het laatste bolwerk van verzet, de Azovstal-staalfabriek, houdt echter nog altijd stand. Volgens het ministerie van Defensie in Kiev wordt het complex van ruim 10 vierkante kilometer opnieuw bestookt door tanks en artillerievuur. Moskou heeft dat niet bevestigd.
Hoekstra: Poetin bedriegt Russen met kletskoek
17:30 | De Russische president Vladimir Poetin stuurt zijn volk het bos in met fabeltjes, zegt buitenlandminister Wopke Hoekstra. Dat Poetin het Westen de schuld geeft van de Russische oorlog tegen Oekraïne, zoals hij maandag onderstreepte in zijn toespraak op Ruslands belangrijkste hoogtijdag 'is natuurlijk de grootst mogelijke kletskoek'.
Rusland moest wel in actie komen omdat het Westen op het punt stond Rusland aan te vallen, beweerde Poetin bij de jaarlijkse viering van de overwinning op nazi-Duitsland. Dat 'was een volstrekt ongeloofwaardige poging tot het fabriceren van een voorwendsel en het vervalsen van de geschiedenis', aldus Hoekstra. Ook Poetins stelling dat Rusland opnieuw zou vechten tegen het nazisme is volgens de minister flauwekul.
Hoekstra bespeurde in Poetins rede 'geen enkel' aanknopingspunt voor nieuw vredesoverleg. 'Alle diplomatieke kanalen staan altijd open', maar de diplomatieke inspanningen zijn nu vooral gericht op andere landen om Rusland verder te isoleren.
EU-president Michel moet schuilen tijdens raketaanval in Odessa (2)
16:00 | Voorzitter Charles Michel van de raad van Europese regeringsleiders heeft maandag dekking moeten zoeken tijdens een Russische raketaanval tijdens een onaangekondigd bezoek aan de Oekraïense havenstad Odessa. Zijn woordvoerder heeft dat bevestigd.
Volgens een EU-functionaris had Michel op het moment van de aanval een ontmoeting met de Oekraïense premier Denis Sjmihal. 'Tijdens de ontmoeting met de premier moesten de deelnemers de vergadering onderbreken om dekking te zoeken toen raketten opnieuw insloegen in de regio van Odessa', laat hij weten.
Michel heeft op Twitter een bericht geplaatst over het bezoek, maar schrijft daarin niks over het voorval. Hij zegt onder andere dat hij in Odessa is om Europadag te vieren. Dat is de dag waarop de EU-instellingen de feitelijke geboorte in 1950 van het Europees project vieren.
De Belg zegt in een verklaring tegen de Oekraïners dat hij ervan overtuigd is dat het Kremlin het niet gaat lukken om hun gevoel van vrijheid en democratie te breken. "Ik ben op Europadag naar Odessa gekomen met maar één eenvoudige boodschap: jullie zijn niet alleen. We staan achter jullie. We zullen jullie niet laten vallen. We zullen zolang als het nodig is bij jullie zijn." Ook biedt Michel Oekraïne aan te helpen bij het bouwen van een modern en democratisch land.
Het Oekraïense leger meldde eerder maandag dat vier Russische precisieraketten in Odessa waren ingeslagen. Die zouden zijn afgevuurd vanaf het door de Russen geannexeerde schiereiland Krim. Meer details maakte het leger niet bekend.
Macron stelt nieuwe 'politieke gemeenschap' met Oekraïne voor
15:30 | De Franse president Emmanuel Macron ziet een nieuw soort 'politieke gemeenschap' in Europa voor zich waarin plaats is voor landen als Oekraïne, Georgië en Moldavië. In een toespraak in het Europees parlement in Straatsburg herhaalde hij dat toetreding van Oekraïne tot de Europese Unie jaren, zo niet decennia zal duren.
Macron sprak op de slotceremonie van de zogeheten Conferentie over de Toekomst van Europa. Achthonderd burgers geven daar hun adviezen voor de toekomst van de EU, waar zij een jaar lang over hebben gediscussieerd. Macron was een van de aanjagers van dat project.
De Franse president schaarde zich achter het advies om verdragswijzigingen door te voeren, zei hij in zijn speech. Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen stelde eerder op de dag open te staan voor zulke veranderingen om de EU democratischer en transparanter te maken.
Ook is Macron voorstander van het idee om meerderheidsstemmen in te voeren op bepaalde beleidsterreinen van de EU. Nu is bij belangrijke thema's vaak unanimiteit nodig. Von der Leyen stelde dat die regel de slagvaardigheid van Brussel in de weg zit.
Rutte gaat het Oekraïnse parlement toespreken
14:43 | Minister-president Mark Rutte zal donderdag 12 mei via een live videoverbinding het Oekraïnse parlement toespreken. De premier doet dit op verzoek van de Oekraïnse president Zelenski, zo liet hij weten in een tweet.
President Zelenski hield vorige maand een toespraak voor de Tweede Kamer, eveneens via een beeldverbinding.
Oekraïne meldt nieuwe bestorming staalfabriek Marioepol
14:35 | Russische troepen proberen maandag opnieuw de Azovstal-staalfabriek in Marioepol in te nemen, ondersteund door tanks en artillerievuur, zegt het Oekraïense ministerie van Defensie. Een woordvoerder had het over een 'bestormingsoperatie' zonder verdere details te geven. Hij sluit niet uit dat er ook luchtaanvallen komen.
Rusland heeft eerdere beweringen dat het de fabriek bestormt steeds ontkend. De laatste burgers die zich schuilhielden in bunkers onder het enorme terrein zijn inmiddels geëvacueerd, maar Oekraïense militairen blijven zich verzetten.
Ondertussen meldde de Russische hoofdonderhandelaar Vladimir Medinski dat vredesbesprekingen met Oekraïne niet zijn gestopt en digitaal worden gehouden, aldus persbureau Interfax. Moskou beschuldigt Kiev ervan de onderhandelingen te vertragen en berichten over wreedheden van Russische troepen in Oekraïne te gebruiken om de onderhandelingen te ondermijnen.
Beide partijen kwamen voor het laatst op 29 maart fysiek bijeen. Volgens Medinski is hervatting daarvan momenteel niet aan de orde.
EU-president Michel moet schuilen voor raketaanval in Odessa
14:20 | Voorzitter Charles Michel van de raad van Europese regeringsleiders heeft maandag dekking moeten zoeken voor een Russische raketaanval tijdens een onaangekondigd bezoek aan de Oekraïense havenstad Odessa. Zijn woordvoerder heeft dat bevestigd.
Volgens een EU-functionaris had Michel op het moment van de aanval een ontmoeting met de Oekraïense premier Denis Sjmihal. 'Tijdens de ontmoeting met de premier moesten de deelnemers de vergadering onderbreken om dekking te zoeken toen raketten opnieuw insloegen in de regio van Odessa', laat hij weten.
Michel heeft op Twitter een bericht geplaatst over het bezoek, maar schrijft daarin niks over het voorval. Hij zegt onder andere dat hij in Odessa is om Europadag te vieren. Dat is de dag waarop de EU-instellingen de feitelijke geboorte in 1950 van het Europees project vieren.
Het Oekraïense leger meldde eerder op maandag dat vier Russische precisieraketten in Odessa waren ingeslagen. Die zouden zijn afgevuurd vanaf het door de Russen geannexeerde schiereiland de Krim. Meer details maakte het leger niet bekend.
Europese Commissie mikt op juni voor advies toetreding Oekraïne
14:09 | De Europese Commissie zal naar verwachting volgende maand antwoorden op het Oekraïense verzoek om toetreding tot de Europese Unie, zegt voorzitter Ursula von der Leyen. In het Europees Parlement in Straatsburg zei ze maandag per videoverbinding te hebben gesproken met president Volodimir Zelenski. 'De commissie mikt op het leveren van haar opinie in juni.'
De opinie van het dagelijks EU-bestuur is een belangrijke stap voordat de EU-lidstaten zich gaan buigen over het toetredingsverzoek. Von der Leyen heeft vorige maand persoonlijk in Kiev Zelenski een snellere start van het toetredingsproces tot de EU beloofd. 'Het zal niet zoals gewoonlijk een kwestie van jaren zijn om deze mening te vormen, maar een kwestie van weken.'
Russische ambassadeur in Polen krijgt rode verf over zich heen
13:11 | De Russische ambassadeur in Polen heeft maandag in Warschau rode verf over zich heen gekregen. Dat gebeurde tijdens een bezoek aan een Sovjet-begraafplaats op de dag dat in Rusland de overwinning op nazi-Duitsland wordt gevierd.
Op beelden van het Russische persbureau RIA is te zien hoe ambassadeur Sergej Andrejev wordt omringd door een menigte, die haar woede uit over de Russische inval in Oekraïne. De mensen roepen leuzen naar hem en zwaaien met Oekraïense vlaggen. Volgens Poolse media ging het om Oekraïners.
Ook andere mensen uit de entourage van de ambassadeur zitten onder de rode verf, zo is op een filmpje te zien. De ambassadeur blijft er zelf ogenschijnlijk rustig onder.
Andrejev was naar de begraafplaats gekomen om een krans te leggen voor de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. Op de begraafplaats liggen gesneuvelde militairen uit de voormalige Sovjet-Unie begraven. Onder begeleiding van de politie is de ambassadeur onverrichter zake vertrokken.
'Russische legertop voor krijgsraad'
11:30 | Russische generaals zijn net als president Vladimir Poetin medeplichtig aan misdaden in hun oorlog in Oekraïne en moeten worden berecht voor een krijgsraad, zegt de Britse minister van Defensie Ben Wallace. Sprekend op de dag dat in Rusland met militaire parades de overwinning op nazi-Duitsland wordt gevierd zei de bewindsman dat Poetin en zijn legertop 'het fascisme en de tirannie van 77 jaar geleden weerspiegelen'.
Lees ook | Speech van Poetin: geen officiële oorlogsverklaring aan Oekraïne
Voor de generaals en Poetin kan er 'geen overwinningsdag zijn, alleen schande en een zekere nederlaag in Oekraïne', zei de minister in het Nationale Legermuseum in Londen. Hij beschuldigde hen van het 'kapen' van de trotse geschiedenis van hun voorgangers in de Sovjet-periode. Alle professionele militairen zouden geschokt moeten zijn door het gedrag van het Russische leger, aldus Wallace. 'Rusland is niet wat het was.'
'Geruststelling' Gazprom doet gasprijs dalen
11:00 | De Europese gasprijs is maandag stevig gedaald nadat de Russische gasleverancier Gazprom kopers heeft gerustgesteld over betalingen. Volgens de leverancier kunnen de betalingen gewoon worden gedaan zonder de westerse sancties te schenden. Ook de ruime voorraden vloeibaar gemaakt aardgas (lng) en het warmere weer in veel Europese landen zorgden voor lagere gasprijzen.
De prijs voor gas op de Amsterdamse gasbeurs, die maatgevend is voor Europese prijzen, zakte met ruim 5 procent tot 96,50 euro per megawattuur. In april liep de gasprijs nog even terug tot zo'n 90 euro per megawattuur. Dat is bijna het niveau van voor de Russische invasie van Oekraïne, op 23 februari.
Lees ook | Gasprijs daalt
Zweden komt met NAVO-standpunt
10:30 | De Zweedse regeringspartij kondigt op 15 mei aan of ze wil dat Zweden lid wordt van de NAVO. Sinds de Russische invasie in Oekraïne gaan er in het land steeds meer stemmen op voor aansluiting bij het militair bondgenootschap.
Een goedkeuring van de sociaaldemocraten maakt naar alle waarschijnlijkheid de weg vrij voor een Zweedse aanvraag.
Ook in buurland Finland wordt nagedacht over een lidmaatschap. De Finse regeringspartij maakt naar verwachting op 14 mei haar standpunt bekend. NAVO-baas Jens Stoltenberg zei onlangs dat zowel Finland als Zweden snel en zonder problemen kan toetreden tot het bondgenootschap. Beide landen hebben nauwe banden met de NAVO.
Luchtshow van de militaire parade in Moskou gaat niet door
10:09 | De luchtshow van de militaire parade in Moskou gaat niet door. Volgens de Russische autoriteiten is het weer daarvoor niet goed genoeg.
Aan de show zouden 77 vliegtuigen en helikopters deelnemen.
Volgens mediaberichten zouden de toestellen samen in een "Z"-formatie vliegen. Die is een symbool geworden van steun aan de Russische troepen tijdens de oorlog in Oekraïne. De letter staat op veel militaire voertuigen geschilderd en verschijnt geregeld in het Russische straatbeeld.
Het wordt in Moskou maandag grotendeels bewolkt met windkracht 2 en er worden kleine buien verwacht.
Poetin in speech: het Westen wilde Rusland binnenvallen
09:58 | De Russische president Vladimir Poetin heeft maandag in zijn toespraak tijdens de viering van de overwinning op nazi-Duitsland de inval in Oekraïne verdedigd. Volgens Poetin was het Westen een invasie van Rusland, waaronder het schiereiland de Krim, aan het voorbereiden, zo zei hij op het Rode Plein in Moskou.
Poetin zei verder dat de NAVO een bedreiging vormt aan de grenzen van Rusland. In het Westen werd voorafgaand aan de speech gespeculeerd dat de president Oekraïne officieel de oorlog zou verklaren, maar dat heeft hij niet gedaan.
Lees ook | Geen oorlogsverklaring van Poetin
'We wonnen toen, we winnen nu ook'
09:22 | De Oekraïense president Volodimir Zelenski heeft in een video ter ere van de overwinning op nazi-Duitsland verklaard vertrouwen te hebben dat Oekraïne de oorlog van Rusland zal winnen. 'We wonnen toen, we zullen nu ook winnen.'
'Op de Dag van de Overwinning vechten we voor een nieuwe overwinning', aldus Zelenski. 'De weg ernaartoe is moeilijk, maar we twijfelen er niet aan dat we zullen winnen.' De video, waarin de president in Kiev loopt, kwam uit voor de jaarlijks terugkerende, grote militaire overwinningsparade in Moskou.
Zelenski stelde ook dat Oekraïne 'binnenkort' twee overwinningsdagen zal hebben en de Russische president Vladimir Poetin 'geen enkele meer'. Hij zei verder dat Oekraïners vrije mensen zijn die in het verleden meermaals hebben gevochten om hun land te beschermen en voor zichzelf zullen blijven vechten.
'We zijn trots op onze voorouders die, samen met andere naties in de anti-Hitler-coalitie, het nazisme hebben verslagen. En we zullen niemand deze overwinning laten annexeren, we zullen niet toestaan dat deze wordt toegeëigend.' Zelenski voegde daaraan toe dat 'er geen indringer is die over onze vrije mensen kan heersen'.
Militaire parade in Moskou begonnen
09:08 | In Moskou is de militaire parade begonnen die jaarlijks wordt gehouden ter viering van de overwinning op de nazi's tijdens de Tweede Wereldoorlog. Duizenden militairen marcheren over het Rode Plein om de militaire macht van Rusland te tonen. Ook veel militaire voertuigen, wapens en straaljagers zullen te zien zijn.
Op 9 mei viert Rusland de zogeheten Dag van de Overwinning. Ook in andere Russische steden worden festiviteiten gehouden. In de hoofdstad zal president Vladimir Poetin later op de dag een toespraak geven. In het Westen wordt met spanning gekeken naar wat hij gaat zeggen.
Hoewel het Kremlin het tegenspreekt zijn er speculaties dat de Poetin Oekraïne officieel de oorlog gaat verklaren en een nationale mobilisatie zal afkondigen. Dat laatste wordt met name gevreesd in Oekraïne. Rusland spreekt nu nog steevast van een 'speciale militaire operatie' in het buurland.
Volgens het Kremlin worden maandag in 28 Russische steden parades gehouden. In totaal nemen daar 65.000 mensen aan deel, evenals 2400 stuks aan militair materieel en 400 vliegtuigen.
VK: Russische voorraad precisiewapens is zwaar uitgeput
08:46 | Rusland heeft zijn voorraad precisiewapens 'zwaar uitgeput', meldt het Britse ministerie van Defensie. Die laat in een dagelijkse inlichtingenupdate weten dat Russische troepen om die reden verouderde munitie gebruiken in Oekraïne.
De verouderde munitie is niet alleen minder betrouwbaar en nauwkeurig, maar ook makkelijker te onderscheppen. Aan het begin van de invasie verklaarde Rusland dat het doelen met grote precisie kon raken en nevenschade kon beperken. De precisiewapens raken op nu de oorlog langer duurt dan Rusland had verwacht, aldus het ministerie.
De Russische vicepremier Joeri Borisov weerspreekt de informatie uit Londen. Hij heeft volgens het Russische persbureau Interfax gezegd dat Rusland over genoeg raketten en munitie met hoge precisie beschikt en het leger dus al zijn taken kan vervullen.
De Britten stellen dat Rusland waarschijnlijk moeite zal hebben om de precisiewapens te vervangen. 'De invasie heeft tekortkomingen aan het licht gebracht in het Russische vermogen om op grote schaal precisieaanvallen uit te voeren. Rusland heeft steden en dorpen in Oekraïne onderworpen aan intense en willekeurige bombardementen met weinig of geen oog voor burgerslachtoffers.'
De Russische Dag van de Overwinning draait ook om Oorlog in Oekraïne
07:15 | Het is 9 mei, de dag waarop Rusland de overwinning op nazi-Duitsland viert. Normaal gesproken een feestelijke dag in Rusland, maar dit jaar zal de dag ook draaien om de oorlog in Oekraïne. De herdenking is voor president Vladimir Poetin ook een manier om zijn militaire macht te tonen. Ook houdt de president een toespraak, daar kijken deskundigen wereldwijd met spanning naar.
Poetin zou bijvoorbeeld Oekraïne officieel de oorlog kunnen verklaren. Andere theorieën gaan over het inlijven van de republieken Donetsk en Loehansk bij Rusland of het definitief uitroepen van de overwinning in Marioepol. 'We moeten afwachten wat daarvan echt gaat gebeuren', zegt Rusland correspondent Joost Bosman. Dat zegt ook defensiespecialist bij het Den Haag Centrum voor Strategische Studies Peter Wijninga. 'De geruchten zijn heel hardnekkig.'
Kosten van opvang vluchtelingen op agenda burgemeesters
03:30 | De kosten waar gemeenten tegenaan lopen als ze voor langere tijd vluchtelingen willen opvangen, is het enige punt op de agenda van het Veiligheidsberaad maandag. De 25 burgemeesters die voorzitter zijn van een veiligheidsregio hebben al bij het kabinet aan de bel getrokken over noodzakelijke investeringen, maar die voor afzonderlijke gemeenten soms moeilijk op te brengen zijn. Ze willen maandag spijkers met koppen slaan.
Beraadsvoorzitter Hubert Bruls, burgemeester van Nijmegen, noemt als voorbeeld de huur van een groot gebouw. Dat kan volgens hem wel een miljoen euro per jaar kosten. De gemeente moet daarvoor toestemming hebben van het Rijk als opdrachtgever. De burgemeesters willen dat zulke beslissingen snel genomen worden. De door staatssecretaris Eric van der Burg genoemde Nationale Opvangorganisatie (NOO) kan een stap in de goede richting zijn.
Maar de burgemeesters hebben ook zorgen over de kosten van onder meer onderwijs en medische zorg. Dat wordt duurder naarmate er meer kleine opvanglocaties in een veiligheidsregio zijn. Zij zijn voorstander van grote voorzieningen, net als het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA), dat dringend op zoek is naar opvangplaatsen waar vluchtelingen langere tijd kunnen worden ondergebracht. Het kabinet wil dat er speciaal voor de Oekraïense vluchtelingen in de zomer 75.000 bedden beschikbaar zijn.
VK scherpt economische sancties tegen Rusland en Belarus aan
00:25 | Het Verenigd Koninkrijk heeft zondag zijn importtarieven op platina en palladium uit Rusland en Belarus verhoogd. De maatregel is onderdeel van een nieuw pakket economische sanctiemaatregelen die als doel hebben het oorlogsbudget van de Russische president Vladimir Poetin te verkleinen. Rusland is een belangrijke producent van platina en palladium.
Het VK zal ook de invoertarieven op een reeks andere producten verhogen, met 35 procentpunten. De nieuwe maatregelen zijn gericht op een handel met een waarde van bijna 2 miljard euro. Ook wil het VK de uitvoer van goederen als chemicaliën, kunststoffen, rubber en machines naar Rusland gaan verbieden. Die uitvoer is goed voor zo'n 300 miljoen euro. In totaal heeft het VK nu import- en exportsancties afgekondigd die betrekking hebben op handelswaar met een waarde van ruim 4,5 miljard euro, stelde de Britse minister van Financiën zondag.
Het VK heeft ook al meer dan duizend personen en bedrijven sancties opgelegd als straf voor hun betrokkenheid bij de Russische invasie van Oekraïne.