Graantekort: WTO waarschuwt voor hongersnood
19:50 | Oekraïne is dankzij haar vruchtbare aarde de perfecte producent van tarwe en wordt ook wel 'de graanschuur van Europa' genoemd. De Russen blokkeren echter de graanexport naar veel landen en daarmee dreigt voor met name de armere landen een voedselcrisis. 'De WTO waarschuwt voor een hongersnood', zegt BNR's buitenlandcommentator Bernard Hammelburg. 'De prijs van tarwe is op dit moment 420 euro per ton', zegt senior analist Food & Agri Vito Martielli van RaboResearch.
Russische troepen veroveren stad in Oost-Oekraïne
19:50 | Russische troepen zijn dinsdag vol in de aanval gegaan bij een rivier in de oostelijke Donbas-regio, waarbij ze het Oekraïense stadje Svitlodarsk hebben ingenomen. Ook enkele plaatsen in de omgeving zijn onder Russische controle gekomen. De gouverneur van Donetsk heeft claims van de pro-Russische separatisten bevestigd.
Rusland is erop gebrand de oostelijke regio’s Donetsk en Loehansk in handen te krijgen. Volgens de woordvoerder van het Oekraïense ministerie van Defensie is het Russische offensief momenteel in de actiefste fase. "De situatie aan het front is buitengewoon moeilijk omdat het lot van dit land daar misschien nu wordt beslist."
In Loehansk is een belangrijke stad het door Russen omsingelde Severodonetsk, waar volgens Britse en Oekraïense inlichtingen ook hevig wordt gevochten. Die plaats ligt aan de rivier de Donets. Aan de overkant ligt Lyman dat volgens pro-Russische strijdkrachten wordt bestormd. Het Oekraïense leger bevestigde dat Russische troepen de stad met steun van artillerie en de luchtmacht hebben aangevallen.
Westerse waarnemers uitgenodigd bij proces Azovstal-strijders
17:40 | Bij de rechtszaak tegen strijders uit de Azovstal-staalfabrieken in Marioepol worden ook westerse en andere buitenlandse waarnemers uitgenodigd, zegt de leider van de pro-Russische rebellen in Donetsk. Aanklagers in de Oost-Oekraïense regio zijn samen met Rusland bezig een tribunaal samen te stellen, zei separatistenleider Denis Poesjilin volgens persbureau Interfax.
Poesjilin had eerder al aangegeven dat veel van de honderden gevangengenomen Oekraïense verdedigers van het vorige week door Russische troepen ingenomen industriecomplex zullen worden berecht. Onder de gevangenen zijn veel leden van het Azov-regiment, dat volgens Rusland en de separatisten nazistisch is. Oekraïne wil dat ze worden geruild tegen Russische krijgsgevangenen. Russische parlementariërs hebben er echter voor gepleit velen van hen te berechten.
Wanneer het proces moet plaatsvinden en hoeveel militairen er terechtstaan is onduidelijk.
Media: generaal Russische luchtmacht neergeschoten
17:30 | Een generaal van de Russische luchtmacht is boven het oosten van Oekraïne neergeschoten en gedood. Het vliegtuig met generaal-majoor Kanamat Botasjov werd geraakt door een Stinger-raket boven het stadje Popasna in de Donbas, meldt de Russischtalige dienst van de Britse omroep BBC.
Botasjov zou de hoogste Russische luchtmachtofficier zijn die is omgekomen sinds het begin van de Russische oorlog tegen Oekraïne. Oekraïense media hadden zondag al het neerschieten van een Russische Su-25 straaljager gemeld.
Nu blijkt dat Botasjov in de cockpit zat. Zijn dood is niet officieel bevestigd. Volgens Oekraïense bronnen zou hij de negende Russische generaal zijn die is omgekomen in de oorlog.
Provincie Loehansk bijna in Russische handen: 'kan zijn dat de Russen daarna willen praten'
17:25 | Rusland heeft bijna de volledige regio Loehansk in handen. Alleen in het gebied rond de stad Severodonetsk wordt nog flink strijd geleverd. Volgens president Zelenski sterven er in de Donbasregio zo'n 50 tot 100 Oekraïense soldaten per dag, maar ook de Russen lijden ongekende verliezen.
Hongarije weigert boycot Russische olie te bespreken op EU-top
15:50 | Hongarije dwarsboomt pogingen om het op de aanstaande EU-top alsnog eens te worden over een embargo op Russische olie. Premier Viktor Orbán weigert de kwestie op de top maandag in Brussel te bespreken.
Hongarije is van de EU-landen de belangrijkste tegenstander van de voorgestelde boycot, die de oorlogskas van het Kremlin een gevoelige klap moet toebrengen. Het uitstel en de financiële hulp bij de overstap op andere brandstof die Brussel heeft aangeboden hebben Boedapest nog niet kunnen overhalen.
De onderhandelingen over de nieuwe strafmaatregelen voor Rusland slepen inmiddels drie weken voort, terwijl eerdere sanctiepakketten steevast in een paar dagen rond waren. Omdat de EU-ambassadeurs en de buitenlandministers van de lidstaten er niet uitkomen, dreigt het vraagstuk de EU-top te belasten. Onder meer Duitsland drong er deze week juist op aan vóór de top overeenstemming te vinden.
Hongarije zet echter de hakken in het zand en wil de schadeloosstelling die het eist eerst op tafel. 'We moeten oplossingen vinden voor de Hongaarse zorgen over energiezekerheid voor welke sanctie dan ook tegen Russische olie-invoer kan worden aangenomen', aldus Orbán. Hij heeft de voorzitter van de raad van regeringsleiders van de EU-landen, Charles Michel, volgens EU-bronnen geschreven dat hij ervoor past om op de top over een embargo te praten.
Oekraïne wil sneller wapens van westerse landen
15:35 | Drie maanden na het begin van de bloedige Russische invasie heeft Oekraïne het Westen opgeroepen sneller wapens te leveren. Het is te vroeg om te concluderen dat Oekraïne al over alle wapens beschikt die het nodig heeft, aldus de Oekraïense buitenlandminister Dmitro Koeleba op Twitter.
De bewindsman maant tot snellere militaire hulp uit het Westen gezien de zware Russische aanvallen in het oosten van zijn land. 'Het Russische offensief in de Donbas is een meedogenloze strijd, de grootste op Europese bodem sinds de Tweede Wereldoorlog.' Oekraïne heeft vooral raketwerpers en artillerie voor de lange afstand nodig.
Koeleba herhaalde de beschuldiging dat de Russen ook Oekraïens graan aan het stelen zijn.
Duitsland start kolencentrales weer op bij afsluiten Russisch gas
14:02 | Duitsland gaat energiecentrales die draaien op steenkool en olie weer opstarten als Rusland stopt met de levering van aardgas aan het land vanwege de oorlog in Oekraïne. De Duitse regering is voorzorgsmaatregelen aan het treffen, aldus het ministerie van Economische Zaken.
Duitsland is bezorgd over een tekort aan gas in het geval van het dichtdraaien van de gastoevoer door Rusland. Berlijn is daarom van plan steenkolen- en oliecentrales langer op stand-by te houden die dan op korte termijn aangezet kunnen worden als er een tekort aan gas voor de energievoorziening dreigt.
Duitsland heeft ongeveer zes gigawatt aan steenkoolcentrales in reserve. Het land wil eigenlijk in 2030 helemaal zijn gestopt met energie uit steenkolen. Duitse energiebedrijven als Uniper en RWE hebben al gezegd centrales op te kunnen starten bij een tekort aan Russisch gas.
Steenkool is nu goed voor ongeveer een kwart van de stroomproductie in Duitsland. Verder is Duitsland voor meer dan de helft van zijn gastoevoer afhankelijk van leveringen uit Rusland. Vanwege de oorlog in Oekraïne wil Duitsland die afhankelijkheid zo snel mogelijk afbouwen.
Rusland zegt aanval expres te vertragen om evacuaties
13:05 | De Russische minister van Defensie Sergej Sjojgoe zegt het offensief in Oekraïne met opzet te vertragen. Door langzamer aan te vallen, is er ruimte en tijd voor Oekraïense burgers om geëvacueerd te worden. Sjojgoe laat aan het Russische staatspersbureau RIA weten dat Russische troepen nooit burgers of civiele infrastructuur beschieten.
Sjojgoe kondigt 'wapenstilstanden en humanitaire corridors' aan om de bevolking uit omsingelde plaatsen te krijgen. Volgens de defensieminister gaat dit ten koste van het aanvalstempo, maar doet het Russische leger dat expres om burgerslachtoffers te voorkomen. Sjojgoe beschuldigt Oekraïne ervan burgers als menselijk schild in te zetten.
Volgens Britse en Oekraïense inlichtingen zijn de gevechten bij de omsingelde stad Severodonetsk dinsdag juist heviger geworden. De Verenigde Naties registreerden sinds de Russische inval zeker meer dan 3000 Oekraïense burgerdoden. De Oekraïense hoofdaanklager doet onderzoek naar meer dan 13.000 zaken van misdaden door het Russische leger.
Finland en Zweden bij NAVO-top
11:30 | Finland en Zweden zijn eind juni in Madrid aanwezig bij de NAVO-topconferentie. De Spaanse premier Pedro Sánchez heeft dit bekendgemaakt. De twee Noord-Europese landen hebben na een lange geschiedenis van neutraliteit lidmaatschap van het bondgenootschap aangevraagd naar aanleiding van de Russische inval in Oekraïne.
De top van de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie wordt gehouden van 28 tot 30 juni. Wanneer Finland en Zweden toegetreden zijn, zal de NAVO 32 leden tellen. NAVO-lid Turkije heeft bezwaren tegen hun lidmaatschap onder meer wegens vermeende Zweedse steun aan de Koerdische terreurbeweging PKK en omdat het de goede banden en samenwerking met Rusland niet in gevaar wil brengen. Turkije probeert ook te bemiddelen in de Oekraïens-Russische oorlog. Op het Wereld Economisch Forum heeft de Finse buitenlandminister dinsdag aangekondigd dat zijn land samen met Zweden een delegatie naar Ankara stuurt om met de Turkse regering over het NAVO-lidmaatschap te praten.
Rusland zegt opslag met Amerikaanse wapens te hebben geraakt
10:35 | Het Russische leger claimt een Oekraïens wapendepot in de Donbas-regio te hebben aangevallen. Daar zouden Amerikaanse granaten liggen opgeslagen. Het nieuws is nog niet geverifieerd.
De granaten in het getroffen wapendepot zouden voor M777-houwitsers zijn bedoeld, die ook door de Verenigde Staten zijn geleverd. Het Oekraïense leger meldde dinsdag al op verschillende plekken te vechten met de nieuw aangeleverde westerse artilleriesystemen. De Amerikaanse M777-houwitsers schieten granaten tot 40 kilometer en zijn effectief om de strijd met de Russen op lange afstand te kunnen voeren. Volgens het leger zijn er al successen met de wapens geboekt.
Kleine successen voor Rusland
10:10 | Het Russische leger heeft lokaal kleine successen geboekt in de strijd om de Oost-Oekraïense Donbas-regio. Het Britse ministerie van Defensie schrijft dinsdag op Twitter dat de Russen de strijd daar intensiveren, maar ook dat de Oekraïners zich goed hebben ingegraven en op de meeste plekken standhouden.
De Russen zouden Severodonetsk en twee omliggende steden proberen te omsingelen. Als ze die veroveren, is de hele regio Loehansk in Russische handen. Tussen de twee Russische flanken hebben de Oekraïners nog 25 kilometer in handen.
Oekraïense generaals bevestigen dat de Russen hevig blijven aanvallen in het gebied. Tegelijkertijd melden zij flinke verliezen bij het Russische leger. Hoe groot die verliezen zijn is niet duidelijk.
Britten praten met Oekraïne over uitvoer graan
09:16 | De Britse overheid is in gesprek met Oekraïne over de mogelijkheden om graan het land uit te krijgen, nu Rusland de voornaamste uitvoerhavens heeft geblokkeerd. Minister Grant Shapps van Transport zei dinsdag in contact te staan met zijn Oekraïense collega Oleksander Koebrakov over alternatieven.
Shapps stelde zeer bezorgd te zijn over de aanvoer van graan vanuit Oekraïne, dat een van 's werelds belangrijkste exporteurs is. Volgens minister Koebrakov kan door de Russische inval zo'n 25 miljoen ton graan het land niet verlaten. Sinds het begin van mei voerde het door Rusland aangevallen land 643.000 ton graan uit, meldde het Oekraïense ministerie voor landbouw onlangs. Dat was in dezelfde periode in 2021 nog 1,8 miljoen ton.
Veel landen, bijvoorbeeld in Noord-Afrika, zijn afhankelijk van goedkope tarwe uit Oekraïne. Onlangs beschuldigde Duitsland de Russen ervan honger in te zetten als wapen in de strijd met Oekraïne. Ook Shapps benadrukt het belang van een goede aanvoerroute voor het Oekraïense graan. "Het is absoluut essentieel, anders zou er een hoop honger of zelfs een hongersnood kunnen ontstaan."
'Quad-landen' maken zich zorgen
09:10 | De leiders van het zogenoemde Quad, de VS, India, Japan en Australië, hebben tijdens de top in Tokio hun bezorgdheid geuit over de situatie in Oekraïne, zegt de Japanse premier Fumio Kishida dinsdag.
'De vier leiders hadden een openhartige discussie over de impact van de situatie in Oekraïne op de Indo-Pacifische regio, en wij, waaronder India, hebben onze bezorgdheid geuit over de tragische oorlog in Oekraïne en hebben bevestigd dat principes zoals de rechtsstaat, soevereiniteit en territoriale integriteit in elke regio moeten worden gerespecteerd', aldus Kishida.
De Japanse regeringsleider maakte de opmerkingen na de bijeenkomst van de Quad-leiders, onder wie ook minister-president Narendra Modi van India, de Amerikaanse president Joe Biden en de nieuw gekozen Australische premier Anthony Albanese.
Dat ook India zijn zorgen uitspreekt is opmerkelijk. Eerder hebben de Verenigde Staten hun frustratie geuit over het gebrek aan steun van dat land voor sancties tegen Rusland en de veroordeling van de invasie in Oekraïne. Hoewel India de banden met de VS de afgelopen jaren heeft versterkt en een essentieel onderdeel is van het Quad, heeft het land ook een langdurige relatie met Moskou. Rusland is een belangrijke leverancier van wapens en olie aan India.
Pro-Russische separatisten willen Russische basis in Oekraïens Cherson
06:39 | Het door Rusland aangestelde bestuur in de regio Cherson, in het zuidoosten van Oekraïne, gaat Moskou vragen om een militaire basis in de regio te plaatsen. Een lokale overheidsfunctionaris heeft dit volgens het Russische staatspersbureau RIA gezegd.
'Er zou een Russische militaire basis in de regio Cherson moeten zijn', aldus het plaatsvervangende hoofd van het bestuur tegen RIA. 'Dat is waar we om zullen vragen en dat is wat de hele bevolking wil. Het is van groot belang om de veiligheid voor de regio en haar inwoners te garanderen.'
Cherson was de eerste grote stad die in Russische handen kwam na de inval in Oekraïne. De gelijknamige regio ligt ten noorden van de Krim, dat in 2014 door Rusland werd geannexeerd. Inmiddels hebben de Russen Cherson vrijwel volledig onder controle. Rusland heeft er een eigen bestuur aangesteld en de roebel, de Russische munteenheid, als betaalmiddel ingevoerd.
De pro-Russische autoriteiten in de regio lieten eerder deze maand al weten dat ze willen dat het gebied als volwaardig deel van Rusland wordt opgenomen. De regio is van plan dit verzoek te doen bij president Vladimir Poetin.
Vrouw van Zelensky kondigt hulpprogramma voor mentale gezondheid aan
05:15 | Olena Zelenska, de vrouw van de Oekraïense president Volodimir Zelenski, heeft de lancering van een nationaal programma aangekondigd dat Oekraïners mentale hulp moet bieden. Als reden voor de lancering geeft Zelenska de 'mentale gezondheidscrisis en schok' in het land, als gevolg van de oorlog. Volgens een verklaring gaat de Oekraïense regering het programma 'op korte termijn' ontwikkelen, in samenwerking met de Wereldgezondheidsorganisatie WHO.
'Geen enkele Oekraïner, of het nu een volwassen persoon of een kind is, kan er zeker van zijn dat hij of zij morgen wakker wordt", stelt Zelenska in een videoboodschap op sociale media. "Door alles dat zij hebben meegemaakt onder de bezetting, aan het front, in schuilkelders en in het buitenland, hebben ze net als de mensen met fysieke verwondingen revalidatie nodig'.
Volgens Zelenska wil Oekraïne de steun vergroten voor het psychologische welzijn van mensen die een oorlog meemaken. Het land wil daarin als voorbeeld dienen voor andere landen.
Bijna 64.000 Oekraïners ingeschreven in Nederland
04:45 | Sinds het begin van de oorlog in Oekraïne hebben zich in Nederland ruim 63.800 Oekraïners ingeschreven bij een gemeente. Het hoogtepunt van het aantal inschrijvingen was eind maart en begin april. Toen registreerden de gemeenten in twee weken tijd meer dan 21.500 Oekraïense vluchtelingen, zo komt naar voren uit cijfers van het CBS.
Daarna is het aantal Oekraïners dat zich bij een gemeente meldde flink gedaald. In de eerste helft van deze maand waren het er zo'n 3600 per week en vorige week ging om nog geen 2500 inschrijvingen, al waarschuwt het CBS wel dat de cijfers over de meest recente weken mogelijk nog niet compleet zijn. Het is niet bekend hoeveel Oekraïners wel naar Nederland zijn gekomen, maar zich niet hebben ingeschreven.
Van de inschreven Oekraïners is twee derde vrouw en een derde man. Een derde is eveneens 18 jaar of jonger.
Zelenski en Poetin op lijst invloedrijkste mensen
03:30 | De Oekraïense president Volodimir Zelenski en de Russische president Vladimir Poetin staan beiden op de lijst met de honderd invloedrijkste personen van Time Magazine. Het Amerikaanse blad heeft de lijst voor 2022 maandag op haar website gepubliceerd.
Bij de naam van Zelenski is een bijschrift toegevoegd dat door de Amerikaanse president Joe Biden is geschreven. 'In president Zelenski heeft het Oekraïense volk een leider die hun dapperheid en weerstand waard is op een moment dat burgers in het hele land voor hun huizen en hun vrijheid vechten', schrijft Biden, verwijzend naar de oorlog in Oekraïne.
'Elke keer dat we elkaar spreken hoor ik in de stem van president Zelenski de meedogenloze vastberadenheid van een man die ten diepste gelooft in zijn plicht tegenover zijn volk en die iedere dag zijn verantwoordelijkheid neemt om zijn land door deze donkere en moeilijke tijd te slepen', aldus de Amerikaanse president, die zelf ook op de lijst staat.
Nederlandse organisaties willen blokkade Russische sites terugdraaien
01:15 | Een Nederlandse coalitie die het opneemt voor pers- en internetvrijheid wil dat het Europese Hof van Justitie in Luxemburg zich buigt over de blokkade van Russische staatsmedia als RT en Sputnik. Dinsdag zal daarvoor een verzoekschrift worden ingediend door de groep die onder andere bestaat uit de Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ) en burgerrechtenorganisatie Bits of Freedom.
Volgens de coalitie die zich de Freedom of Information Coalition (FOIC) noemt, is het Europese besluit om deze zenders te censureren 'in alle haast' genomen. Dat was enkele dagen na de Russische inval in Oekraïne. FOIC wijst erop dat er geen onafhankelijke en zorgvuldige toetsing is geweest. 'Dit roept vragen op over onze rechtsstaat en waar we als samenleving voor staan', stelt ze in een verklaring.
'Dit is een politiek besluit, zonder rechtelijke toetsing', zegt Rejo Zenger van Bits of Freedom. 'De beslissing om informatie ontoegankelijk te maken hoort niet in handen te zijn van onze regeringsleiders, maar in die van onafhankelijke rechters.'
De organisaties erkennen dat de Russische kanalen niet objectief zijn en staan ook niet achter de inhoud die ze verspreiden, benadrukken ze. Maar, zo zegt Thomas Bruning van de NVJ, 'desinformatie dient in een rechtsstaat niet bestreden te worden met censuur'. Volgens Anco Scholte ter Horst van Freedom Internet staat de maatregel ook 'haaks op het beginsel van netneutraliteit'. Dat is de wettelijke plicht voor providers om alle dataverkeer gelijk te behandelen.
Naast Freedom Internet zijn ook de internetproviders A2B Internet en BIT bij de coalitie aangesloten. Zij zijn de eisende partijen in de zaak.
'Russische focus op relatieontwikkeling met China'
00:30 | Moskou is bereid om eventuele pogingen van het Westen om de banden met Rusland te herstellen te overwegen, maar de focus van Rusland ligt momenteel op het verder ontwikkelen van de relatie met China, zei de Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov maandag. Volgens de buitenlandminister wil Rusland de banden met het Westen alleen herstellen als daar noodzaak toe is.
'Als ze iets willen bieden om de relatie voort te zetten, zullen we serieus overwegen of we dat nodig vinden of niet', zei hij tijdens een toespraak. Op dit moment richt Moskou zich echter liever op China.
'Nu het Westen de positie van een dictator heeft ingenomen, zullen onze economische banden met China alleen maar sneller groeien', aldus Lavrov.
China is een bondgenoot van Rusland. Het land stemde eerder onder meer tegen een resolutie van de Mensenrechtenraad van de Verenigde Naties om vermeende wandaden door het Russische leger in Oekraïne te onderzoeken.