Nieuwe Amerikaanse ambassadeur aangekomen in Kiev
20:08 | De nieuwe Amerikaanse ambassadeur in Oekraïne, Bridget Brink, is aangekomen in Kiev. Ze schrijft op Twitter vereerd te zijn dat ze met haar team in het land is.
Brink was sinds 2019 ambassadeur in Slowakije. President Joe Biden kondigde eind april aan haar voor te dragen als gezant in Oekraïne. De Senaat stemde eerder deze maand unaniem voor de benoeming van Brink.
Sinds 2019 was er geen vaste Amerikaanse ambassadeur meer in Kiev. Eerder dit jaar werd de Amerikaanse ambassade tijdelijk verplaatst van Kiev naar Lviv door de oorlog in Oekraïne, maar sinds 18 mei is het personeel terug in de hoofdstad. De Oekraïense regering heeft laten weten blij te zijn met de aanstelling van Brink.
EU belooft Zelenski meer geld en hulp om zich te verdedigen
19:15 | De Europese Unie zal Oekraïne financieel een zet in de rug geven om de rekeningen te kunnen blijven betalen nu de oorlog in het land blijft voortduren. Ook zal de EU de Oekraïense president Volodimir Zelenski verder helpen zijn 'volk en land' te verdedigen tegen de Russische agressor en helpen met de toekomstige wederopbouw van Oekraïne. EU-voorzitter Charles Michel van de raad van regeringsleiders beloofde dat tijdens een videogesprek met de Oekraïense president Volodimir Zelenski waarmee een speciale EU-top over Oekraïne in Brussel is afgetrapt.
Michel dankte Zelenski na afloop in een tweet voor de 'eerlijke woorden' die hij sprak, zonder daar verder op in te gaan. Zelenski dringt onder meer al enige tijd aan op hardere sancties tegen Rusland, door onder meer de Russische olie- en gasleveringen aan de EU te stoppen. Over een olieboycot onderhandelen de EU-lidstaten al bijna vier weken. Michel zei eerder maandag dat hij uit is op een politiek akkoord over een olie-embargo tijdens de top.
Volgens diplomaten hamerde Zelenski erop dat de EU zich niet uit elkaar moet laten spelen en de eenheid moet bewaren. Geruchten op sociale media dat hij zich tijdens het videogesprek persoonlijk had gericht tegen de Hongaarse premier Viktor Orbán, die vooralsnog een akkoord over een olieboycot blokkeert, worden door ingewijden ontkend.
Oekraïense oud-president Porosjenko onderweg naar Nederland
18:55 | Oud-president Petro Porosjenko van Oekraïne is onderweg naar Nederland. Hij woont deze week in Rotterdam een bijeenkomst bij van de christendemocratische Europese Volkspartij, waarbij ook het CDA is aangesloten. Eerder mocht Porosjenko het land niet uit omdat hij verdacht wordt van hoogverraad.
Porosjenko heeft een uitzondering gekregen op de regel dat alle mannen die kunnen vechten in Oekraïne moeten blijven. De 56-jarige politicus was president van 2014 tot 2019, toen hij de verkiezingen verloor van de huidige president Volodimir Zelenski. Momenteel loopt er een rechtszaak tegen hem omdat hij als president zakendeals met separatisten zou hebben gesloten. Het zou om meer dan 100 miljoen euro aan kolen gaan. Volgens Porosjenko zijn de aanklachten verzonnen met als doel hem als oppositieleider uit te schakelen. Hij kan vijftien jaar cel krijgen.
Het congres in Rotterdam begint dinsdag en wordt mede georganiseerd door het CDA. Porosjenko is uitgenodigd om een toespraak te houden. De oud-president schrijft op zijn Facebookpagina dat hij het in Rotterdam vooral wil hebben over Oekraïense toetreding tot de Europese Unie. Daarnaast zullen de sancties en de wederopbouw van zijn land aan bod komen.
Meerdere Europese landen nu afgesloten van Gazprom-gas
18:48 | Nederland is het zoveelste Europese land waar Russisch staatsgasbedrijf Gazprom de gaskraan dicht draait. De reden hiervoor is dat gashandelaar GasTerra de rekeningen niet in roebels wil voldoen. Ook Denemarken waarschuwde maandag dat het Deense energiebedrijf Ørsted misschien geen gas meer gaat krijgen van Gazprom omdat het bedrijf weigert in roebels te betalen.
Rusland liet eind maart weten betalingen voor gas in de toekomst in roebels te willen ontvangen vanwege de sancties die het land opgelegd heeft gekregen door het westen vanwege de inval in Oekraïne. Ørsted, dat een langjarig contract heeft met Gazprom en al eerder aangaf dit jaar veel minder te willen afnemen, zei maandag in een verklaring zich geen zorgen te maken om eventuele afsluiting van Russisch gas. De deadline om te betalen in roebels verloopt dinsdag, maar de Denen weigeren vooralsnog gehoor te geven aan de Russische eis.
Volgens het Deense energieagentschap komen de gasvoorraden van Denemarken niet meteen in gevaar als Rusland besluit Orsted af te sluiten. Er is geen directe gaspijpleiding die Rusland met Denemarken verbindt, zodat de Russen niet direct de gaskraan kunnen dichtdraaien. De Denen hebben ook een noodplan voor het geval er een tekort aan gas ontstaat. Ørsted zei te verwachten dat het gas kan kopen op de Europese markt.
Onder meer Polen en Bulgarije meldden vorige week dat de Russen dreigden geen gas meer te zullen leveren, een bericht dat Gazprom later bevestigde. Volgens de Poolse premier Mateusz Morawiecki zijn de gasopslagen in het land echter goed gevuld en doet Polen er daarnaast alles aan om gas uit andere landen te krijgen. Het Poolse energiebedrijf PGNiG zegt dat de gaslevering aan zijn klanten gewoon doorgaat.
Gazprom stopt deels met gaslevering aan Nederland, 'geen effecten voor huishoudens'
17:02 | Het Russische aardgasbedrijf Gazprom heeft besloten geen gas meer te leveren aan Nederland, nadat gashandelaar GasTerra besloot niet in te gaan op de eenzijdige betalingseisen van het bedrijf. Deze eisen zijn een gevolg van een door de Russische president Poetin opgesteld decreet over de betaling van de levering van Russisch gas in Roebels. Gazprom stopt met ingang van morgen, 31 mei, met de levering. Volgens het ministerie van Economische zijn er geen gevolgen voor Nederlandse huishoudens.
In het decreet stelt de Russische president Poetin dat Russisch gas voortaan in roebels betaald moet worden. Hiertoe moeten door de koper van het gas zowel een euro- als een roebelaccount geopend worden bij de Gazprombank in Moskou. GasTerra gaat niet in op deze betalingseisen. Volgens TNO-energiedeskundige René Peters was deze reactie van GazProm wel te verwachten. 'Het hing natuurlijk wel in de lucht dat op het moment dat de bedrijven niet bereid waren in roebels te betalen, dat Gazprom met deze reactie zou komen.'
Orbán: geen principeakkoord over embargo Russische olie
15:55 | De Hongaarse premier Victor Orbán ontkent dat een Europees principeakkoord over een Russische olieboycot binnen handbereik ligt. Orbán wil voor zijn land 'eerst oplossingen, dan sancties' voor hij zijn jawoord geeft, zei hij voor aanvang van een speciale EU-top over Oekraïne in Brussel.
De Europese Unie hoopt Hongarije met een voorlopige uitzondering op een beoogd invoerverbod op Russische aardolie over de streep te trekken door de boycot vooralsnog te beperken tot aardolie die over zee naar de EU wordt aangevoerd. Hongarije en andere Midden-Europese landen die via een pijpleiding over land Russische olie krijgen, blijven dan nog even buiten schot. Dat vindt Orbán niet genoeg. Hij wil 'garanties dat als er iets gebeurt met die pijpleiding' Hongarije toch van olie wordt voorzien. De pijpleiding loopt door Oekraïne.
Duitsland en Polen, die ook Russische olie krijgen via de pijpleiding, zouden geen aanspraak willen maken op respijt. Zij kunnen ook olie per tanker aanvoeren. Onder andere Nederland en België volgen dat nauwlettend, omdat ze willen voorkomen dat de petrochemie in Rotterdam en Zeebrugge straks wordt weggeconcurreerd door Europese rivalen die nog wel goedkope Russische pijpleidingolie kunnen invoeren.
Een Europees importverbod moet een belangrijke inkomstenbron voor het Kremlin droogleggen. Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen zei bij aankomst voor de top 'lage verwachtingen' te hebben over een akkoord in de komende 48 uur over een zesde sanctiepakket.
Lichte daling in aantal beschikbare bedden voor Oekraïners
15:51 | Het aantal beschikbare bedden voor Oekraïense vluchtelingen daalde dit weekend met 238 bedden. In totaal hebben gemeenten nu 49.155 bedden klaarstaan.
Vorige week steeg het aantal bedden met ruim 2500. Daarmee kwam het streefgetal van 50.000 gemeentelijke opvangplekken binnen handbereik, een doel dat de 25 veiligheidsregio’s zich hadden gesteld. De lichte daling is dus weer een stapje terug. In aanloop naar de zomer moet het aantal opvangplekken doorgroeien naar 75.000.
Van de beschikbare bedden zijn bijna 41.000 in gebruik, wat neerkomt op een bezetting van 83 procent. Dit weekend meldden zich 170 Oekraïners bij Nederlandse gemeenten. In totaal zijn daarmee 61.230 Oekraïense vluchtelingen in Nederland aangemeld.
Franse journalist gedood in Oost-Oekraïne
15:30 | De oorlog in Oekraïne heeft opnieuw het leven geëist van een journalist. Het jongste slachtoffer is een Franse verslaggever. De man wilde naar verluidt de evacuatie van burgers uit het zwaar belaagde Oost-Oekraïense Severodonetsk verslaan. Hij zat in een gepantserd Oekraïens transportvoertuig dat werd beschoten door de Russen. De Fransman kwam om het leven. De evacuatiepoging is opgeschort.
Oekraïne: leger herovert wat terrein op de Russen in het zuiden
15:00 | Bij hun poging gebied op de Russen te heroveren, hebben de Oekraïense strijdkrachten in het zuidelijke kustgebied wat succes geboekt. Dat meldt het Oekraïense ministerie van Defensie. In deze gebieden hebben Russen defensieve posities ingenomen.
In het oosten van Oekraïne hergroeperen Russische troepen zich om de aanval in de richting van Slovjansk (regio Donetsk) te hervatten. Ze proberen ook het fel bevochten Severodonetsk in de aangrenzende regio Loehansk te omsingelen. Dat is een van de laatste steden die Oekraïne daar in handen heeft.
Duitsland versoepelt opvangregels voor Russische dissidenten
13:20 | Duitsland versoepelt de regels voor de opvang van Russen die gevaar lopen in eigen land. Het gaat onder meer om mensen die kritisch zijn op de regering van Vladimir Poetin en mensen die tegen de oorlog in Oekraïne zijn.
'De toegenomen Russische agressie tegen Oekraïne gaat gepaard met steeds sterkere onderdrukking in Rusland, vooral tegen journalisten, mensenrechtenactivisten en oppositieleiders', aldus de Duitse minister van Binnenlandse Zaken Nancy Faeser. 'We zullen de Russen die in dit verband worden vervolgd beschermen in Duitsland. We geven Russische journalisten ook de kans om onafhankelijk verslag te doen vanuit Duitsland.'
De algemene regels voor Russen om toegelaten te worden tot Duitsland blijven volgens het ministerie van kracht. De nieuwe regels maken het echter mogelijk om een uitzondering te maken voor Russische dissidenten die in eigen land gevaar lopen.
Russen aan de winnende hand
11:10 | BNR's buitenlandcommentator Bernard Hammelburg bevestigt dat de Russen langzaamaan beginnen te winnen in de Donbas. 'Die strijd verloopt heel moeilijk en is ongelooflijk bloederig. Ze millimeteren ook vooruit, ze beginnen langzaam te winnen, dat was eerlijk gezegd ook zoals verwacht'. Volgens Hammelburg kan het de komende tijd twee kanten op: de Russen veroveren de Donbas en staken vervolgens hun opmars, óf het is een 'opmaat naar meer'.
Russen vorderen 'gestaag' in Donbas
10:15 | De Russen zullen alles op alles zetten om de Donbas-regio in het oosten van Oekraïne in handen te krijgen. Dat zegt defensiespecialist Peter Wijninga van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies. De strijd in het gebied raakt steeds verder verhit en volgens de Russische Buitenlandminister Sergej Lavrov is de 'bevrijding' van die regio een 'onvoorwaardelijke prioriteit' binnen de 'speciale militaire operatie' van Rusland in Oekraïne.
Bezette regio Cherson exporteert graan naar Rusland
09:10 | De Oekraïense regio Cherson, dat onder Russische controle valt, is begonnen met de export van vorig jaar geoogst graan naar Rusland. Het Russische staatspersbureau TASS bericht dat op basis van een lokale functionaris.
Oekraïne heeft Rusland eerder ervan beschuldigd graan te stelen uit gebieden die sinds het begin van de Russische invasie zijn ingenomen. Het land geldt als een belangrijke exporteur van vooral maïs en tarwe. De productie en uitvoer van deze producten wordt ernstig gehinderd door de oorlog.
Rusland is bereid mee te werken aan de "onvoorwaardelijke" export van graan uit Oekraïne, meldde het Kremlin zaterdag na een telefoongesprek tussen de Russische president Vladimir Poetin, de Franse president Emmanuel Macron en de Duitse bondskanselier Olaf Scholz.
Miljoen mensen in Loehansk zitten volgens gouverneur zonder water
08:35 | In de regio Loehansk zitten 1 miljoen mensen zonder water, zegt de gouverneur Sergej Gajdaj van de Oekraïense regio. In de stad Sjevjerodonetsk is volgens hem ook geen gas meer en hij denkt dat er vanwege de gevechten in de buurt geen mogelijkheid is ervoor te zorgen dat de burgers wel water en gas kunnen krijgen.
Gajdaj zei maandag dat er nog wel humanitaire hulp geleverd wordt aan Sjevjerodonetsk en de naastgelegen stad Lisitsjansk. Het Russische leger bombardeert de regio hevig en is ook met grondtroepen het gebied ingetrokken. Volgens de gouverneur wordt er hevig gevochten in Sjevjerodonetsk.
Vanwege de gevechten zijn de autoriteiten bezig met het evacueren van mensen uit Lisitsjansk, dat nog in handen is van Oekraïne.
Franse buitenlandminister brengt bezoek aan Oekraïne
08:22 | De Franse minister van Buitenlandse Zaken, Catherine Colonna, brengt maandag een bezoek aan Oekraïne. Ze spreekt in Kiev met de Oekraïense president Volodimir Zelenski en haar Oekraïense ambtgenoot Dmitro Koeleba. Colonna is de hoogste Franse functionaris die Oekraïne bezoekt sinds het uitbreken van de oorlog.
Colonna heeft op Twitter laten weten in Oekraïne te zijn aangekomen om de Franse steun aan het Oekraïense volk te tonen. Ze gaat onder meer langs de plaats Boetsja, waar na de Russische bezettingen honderden lichamen zijn gevonden, om slachtoffers van de oorlog te herdenken.
Het bezoek van Colonna komt enkele dagen na een telefoongesprek tussen de Franse president Emmanuel Macron, de Duitse bondskanselier Olaf Scholz en de Russische president Vladimir Poetin. Dat ging onder meer over de tot stilstand gekomen graanexport vanuit Oekraïne. Ook Colonna zal het in Kiev over dit onderwerp hebben.
Macron heeft gezegd dat hij alleen naar Oekraïne zal reizen als hij denkt dat zijn bezoek 'nuttig' is. Voorafgaand aan de oorlog in Oekraïne ging hij naar zowel Rusland als Oekraïne in een poging de Russische inval tegen te houden.
Oekraïne-top in Brussel overschaduwd door verdeeldheid olieboycot
06:38 | De ingelaste EU-top over Oekraïne die maandag begint, wordt overschaduwd door de aanhoudende onenigheid over een embargo voor Russische olie. Het is maar zeer de vraag of de top overeenstemming brengt, zeggen hoge EU-diplomaten.
De leiders van de 27 EU-lidstaten komen in de middag bijeen in Brussel voor nieuw overleg over de Russische oorlog tegen Oekraïne, die inmiddels ruim drie maanden voortduurt. Ze buigen zich over hulp om het gehavende land op de been te houden en straks weer op te bouwen, en over de zwakheden van de EU die de oorlog heeft blootgelegd. Op het vlak van defensie, waar gaten moeten worden gestopt. Van energie, waar de hoge prijzen burgers en bedrijven in de problemen brengen. En van voedsel, nu er in Europa duurte en elders zelfs honger dreigt.
Maar de stemming dreigt te worden bepaald door de verdeeldheid over de olieboycot waarover de EU-landen inmiddels bijna vier weken onderhandelen. Ook al staat het nieuwe zesde pakket aan sancties niet op de agenda, 'dit is nu eenmaal wat de leiders bezighoudt'. De weerstand van met name Hongarije tegen deze 'kernbom op de Hongaarse economie' is taai, maar het ongeduld groeit. De gestage stroom van miljarden euro's naar de oorlogskas van het Kremlin moet worden gestelpt, vinden voorvechters. De weer opgeleefde twijfels aan de eensgezindheid en slagvaardigheid van de EU groeien met de dag.
Omdat eerdere concessies niet genoeg bleken voor Hongarije, wil de EU nu Russische aardolie die per pijpleiding wordt aangevoerd uitzonderen van het embargo. Hongarije vroeg daar al van meet af aan om, omdat het land geen zeehavens heeft en dus afhankelijk is van de zogeheten Droezjba-leiding. 'We zullen zien of het werkt', zegt een hoge EU-diplomaat over het compromisvoorstel. Andere landen zijn inmiddels in het geweer uit vrees dat Midden-Europa met de goedkope Droezjba-olie straks hun petrochemische bedrijven wegconcurreert.
De onderhandelingen zijn technisch en 'er is nog een lange weg te gaan', zo tempert de ingewijde de verwachtingen. Dat is geen kost voor premier Rutte en zijn collega's, stelde ook de Europese Commissie al. Die hoopt op overeenstemming in de loop van de week, maar rekent niet op de top.
De andere EU-landen verdenken Hongarije er nog altijd niet van zijn oude bondgenoot Rusland strafmaatregelen te willen besparen, bezweert een EU-bron. Premier Orbán kan op begrip rekenen, omdat zijn land nu eenmaal moeilijk zonder Droezjba-olie kan.
Veel meer dan een 'brainstormtop' zit er niet in, schat een prominente Brusselse diplomaat in. 'Grote besluiten' zouden pas bij de volgende top in juni mogelijk zijn.
Duitsland gaat grondwet wijzigen voor mega-investering in leger
00:40 | Duitsland gaat zijn grondwet aanpassen om een eerder al aangekondigde mega-investering in het leger, ter waarde van 100 miljard euro, daadwerkelijk mogelijk te maken. Het Duitse ministerie van Financiën liet zondagavond weten dat er inmiddels een twee derde meerderheid in het parlement voor zo'n grondwetswijziging bestaat.
Om 100 miljard euro extra te investeren in het Duitse leger, wordt een speciaal defensiefonds opgericht. Maar dat dient ontheffing te krijgen van de grondwettelijk vastgelegde schuldenbeperking in Duitsland. De centrumrechtse oppositie en de regeringscoalitie hebben nu ingestemd met zo'n vrijstelling.
De 100 miljard euro zal over een periode van meerdere jaren worden uitgegeven. De Duitse regering wil het geld gebruiken om het huidige defensiebudget te verhogen en te zorgen dat Duitsland gaat voldoen aan de NAVO-doelstelling om elk jaar 2 procent van het nationaal inkomen aan defensie uit te geven. Aanleiding voor de Duitse wens het defensiebudget drastisch op te krikken, vormt de Russische inval in Oekraïne.
Lavrov: Donbas is prioriteit voor Rusland en Poetin is niet ziek
00:00 | De 'bevrijding' van de regio Donbas is een 'onvoorwaardelijke prioriteit' binnen de 'speciale militaire operatie' van Rusland in Oekraïne. De Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov heeft dat zondagavond gezegd in een interview met de Franse zender TF1. Volgens Lavrov moeten andere Oekraïense gebieden zelf over hun toekomst kunnen beslissen, maar de Donbas-regio dus niet.
De Donbas is van oudsher het industriële hart van Oekraïne en bestaat uit de regio's Donetsk en Loehansk. Rusland spreekt nog altijd niet van een oorlog in Oekraïne, maar van een 'speciale militaire operatie'.
Lavrov zei overigens te verwachten dat ook veel andere gebieden zeker niet zullen staan te popelen om terug te keren onder het gezag van de Oekraïense regering in Kiev, dat hij opnieuw een regime van neonazi's noemde. Maar hij voegde eraan toe: 'De mensen moeten daarover voor zichzelf een besluit nemen.'
Verder sprak Lavrov de geruchten tegen dat de Russische president Vladimir Poetin ziek zou zijn. 'Ik denk niet dat weldenkende mensen symptomen van een ziekte of een kwaal bij hem kunnen ontdekken', zei hij. Lavrov benadrukte bovendien dat Poetin, die later dit jaar 70 jaar wordt, nog gewoon 'elke dag' in het openbaar verschijnt.