Rusland schond afspraken schuldeisers
19:00 | Rusland is niet al zijn verplichtingen aan schuldeisers nagekomen, oordeelt een speciale commissie die oordeelt over wanbetaling. Het land dat Oekraïne binnenviel liet na om extra rente over te maken die beleggers hadden geëist na een verlate afbetaling op obligaties. Omdat het slechts om een relatief gering bedrag van 1,9 miljoen dollar ging en de rest van de aflossing wel is gedaan, betekent dit niet dat Rusland in gebreke is bij het terugbetalen van alle schulden.
De beslissing is genomen door het Credit Derivatives Determinations Committee, die beslist of er sprake is van wanbetaling en daarom verzekeringen moeten worden uitgekeerd aan beleggers die zich hiertegen hebben ingedekt met zogeheten swaps. Ondanks het relatief kleine bedrag dat Rusland niet betaalde, kunnen deze beleggers mogelijk flink geld verdienen omdat ze geld uitgekeerd krijgen wegens officieel vastgestelde wanbetaling. De internationale financiële commissie praat volgende week verder over de kwestie.
Voor Rusland wordt het door financiële sancties wegens de oorlog in Oekraïne steeds moeilijker om schulden af te betalen. De buitenlandse tegoeden van de Russische centrale bank zijn bevroren en het land mag zijn staatsschuld van de Verenigde Staten niet meer betalen vanaf dollarrekeningen die het aanhoudt bij Amerikaanse financiële instellingen. Een tijdelijke overgangsperiode waarin dit nog wel mogelijk was liep tegen het einde van mei af. Beleggers houden er daarom ernstig rekening mee dat Rusland ook andere schulden niet kan afbetalen.
NAVO, Turkije, Zweden en Finland gaan om tafel
17:50 | De NAVO, Turkije, Zweden en Finland gaan deze week met elkaar in gesprek over toelating tot de NAVO van Zweden en Finland. Het is de eerste keer dat de vier partijen samen om de tafel zitten, in plaats van losse gesprekken tussen de NAVO en de landen.
Turkije heeft bezwaar tegen toetreding van Finland en Zweden tot het militaire samenwerkingsverband. Volgens de Turkse regering steunen de landen Koerdische terreurorganisaties zoals de PKK en YPG.
'Ik heb nauw contact met president Erdogan en met de leiders van Finland en Zweden', aldus secretaris-generaal van de NAVO Jens Stoltenberg. Wanneer de ontmoeting precies plaatsvindt, heeft Stoltenberg nog niet gezegd.
Oekraïense boeren verwachten 40 procent minder tarwe
16:45 | Oekraïense graanboeren verwachten dat de tarweoogst in het land komend oogstjaar met ruim 40 procent zal terugvallen. De export zal halveren ten opzichte van het voorgaande oogstjaar, voorspelt de Oekraïense vereniging van producenten, verwerkers en exporteurs van graan UGA.
In het tarweseizoen 2022/2023 verwachten graanbedrijven in totaal 19,2 miljoen ton tarwe te oogsten, terwijl dat in het voorgaande seizoen 33 miljoen ton was. Door de oorlog zijn veel graanvelden onbegaanbaar, waardoor ze niet ingezaaid kunnen worden. Desondanks ligt de opbrengst komend oogstjaar drie keer hoger dan Oekraïners zelf consumeren, waardoor in theorie nog wel export mogelijk is.
UGA verwacht dat Oekraïne 10 miljoen tarwe zal exporteren, terwijl dat volgens het Amerikaanse ministerie van Landbouw vorig jaar nog 20 miljoen ton was. Normaal gesproken loop veel van de Oekraïense export via de havens, maar Rusland controleert een groot gedeelte van de Oekraïense havens aan de Zwarte Zee of blokkeert ze.
Rusland en Oekraïne zijn beide belangrijke graanproducenten. Samen zijn ze goed voor ongeveer 30 procent van de wereldwijde tarwe-export. De Verenigde Naties vrezen daarom dat in veel landen hongersnoden ontstaan door de oorlog, vooral in armere Afrikaanse landen die afhankelijk zijn van geïmporteerd graan uit Oekraïne. Door de angst voor tekorten schoten de prijzen voor tarwe en andere granen de hoogte in na het begin van de oorlog. Rusland is bovendien een belangrijke exporteur van kunstmest en Oekraïne is een wereldspeler in zonnebloemolie.
Secretaris-generaal António Guterres van de VN probeert met Moskou en Kiev tot een deal te komen om de graanexport uit beide landen weer op gang te helpen. Hij zei woensdag hoopvol te zijn over zo'n overeenkomst, maar een akkoord is er nog altijd niet. De Russische president Vladimir Poetin zei graanexport via de Zwarte Zee mogelijk te willen maken en meer kunstmest te willen exporteren, maar dat daarvoor wel sancties tegen Rusland versoepeld worden.
Rusland waarschuwt voor uitbreiding oorlog
16:18 | De Russen waarschuwen voor een uitbreiding van het Oekraïne-conflict. Volgens de Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov vergroot de levering van geavanceerde Amerikaanse raketwerpers aan Oekraïne het risico dat een 'derde land' in het conflict betrokken raakt.
Lavrov reageerde op de Amerikaanse aankondiging om Oekraïne te voorzien van raketsystemen die met precisie over lange afstand Russische doelen kunnen raken.
Gazprom stopt gasleveringen aan Denemarken en Shell Duitsland
14:50 | Gazprom draait de gaskraan naar steeds meer landen en bedrijven dicht. Nederland was het vierde Europese land dat (deels) van Russisch gas is afgesloten, Denemarken vanaf vandaag het vijfde. Ook stopt Gazprom met de levering aan Shell Duitsland. Alle afgesloten partijen weigerden hun gasrekening aan Gazprom in roebels te voldoen.
Zweden wil misverstanden met Turken over NAVO-toetreding oplossen
14:35 | Zweden wil misverstanden met Turkije, dat de Zweedse toetreding tot de NAVO blokkeert, uit de weg ruimen. De Zweedse regering verwacht in de nabije toekomst 'constructief' overleg met de Turkse regering in Ankara over de Turkse eisen, aldus de Zweedse premier Magdalena Andersson.
Stockholm wil Ankara overhalen het Turkse verzet tegen een Zweeds NAVO-lidmaatschap te laten varen. Volgens de Zweden klopt het niet dat zij Koerdische organisaties steunen die door Turkije als terroristisch worden beschouwd.
Turkije dwarsboomt ook de toelating van Finland tot de NAVO omdat ook dit Noord-Europese land de Koerdische PKK en YPG zou helpen. Daarnaast wil de Turkse president Erdogan dat een wapenembargo tegen Turkije verdwijnt. Volgens hem gaat het om wapens die Turkije heeft besteld en betaald, maar nu gratis aan de terreurorganisaties worden gegeven. Iedereen die dat doet, zei Erdogan, 'verdient de titel van een terroristische staat, niet van een rechtsstaat'.
De Zweedse minister van Buitenlandse Zaken ontkent dat haar land Zweedse antitankwapens aan Koerden heeft geleverd. Zweden verleende geen exportvergunningen voor militair materieel aan Koerdische eenheden.
NAVO-partners zoals Duitsland, maar ook andere EU-landen zoals Zweden, hebben de wapenleveringen aan Turkije gedeeltelijk stopgezet uit protest tegen een offensief van Turkije tegen de YPG in 2019 in het aangrenzende Noord-Syrië. Erdogan overweegt daar inmiddels een nieuwe militaire inzet.
Russische gasexport ruim een kwart lager dan een jaar geleden
13:34 | De export van gas door Rusland ligt momenteel ruim een kwart onder het niveau van een jaar geleden. Staatsgasbedrijf Gazprom zegt dat de uitvoer van gas naar landen die geen deel hebben uitgemaakt van de voormalige Sovjet-Unie in de periode januari tot en met mei met 27,6 procent is afgenomen.
In totaal bedroeg de export 61 miljard kubieke meter. Vooral naar klanten in Europa werd minder gas getransporteerd. Verder meldt Gazprom dat er meer gas naar China vloeide. Maar daar werden geen cijfers over bekendgemaakt.
Sinds de invasie in Oekraïne eind februari eist Rusland van 'onvriendelijke landen' waaronder de EU-lidstaten dat gastransacties in roebels worden voldaan. De eis wordt gezien als een maatregel om de westerse financiële sancties tegen de centrale bank van Rusland te omzeilen. Deze zijn opgelegd naar aanleiding van de inval in Oekraïne.
Gazprom maakte eerder bekend te stoppen met de levering van gas aan GasTerra. De gashandelaar, die in handen is van onder meer Shell, Esso Nederland en de Nederlandse staat, weigerde zijn rekeningen in roebels te voldoen. GasTerra voorziet geen problemen, omdat de handelaar al elders gas heeft ingekocht.
Ook Shell krijgt geen Russisch gas meer geleverd. Dat concern was de afname van Russische olie en gas al aan het afbouwen vanwege de oorlog in Oekraïne en gaat daar ook mee door.
Eerder sloot Gazprom Finland al af van Russisch gas. Dat gebeurde nadat dat land besloten had toe te willen treden tot de NAVO. Ook Polen en Bulgarije krijgen geen gas meer van Gazprom.
De EU-landen stellen ondertussen alles in het werk om hun afhankelijkheid van Russische energie te verminderen. De landen zijn evenwel verdeeld over het opleggen van een aardgasembargo omdat verschillende lidstaten sterk afhankelijk zijn van de energieleveranties uit Rusland.
Gazprom gaf geen details over de opbrengsten van de gasleveringen. De huidige prijzen voor gas liggen nu evenwel een stuk hoger. De prijs voor gas op de Amsterdamse gasbeurs, die maatgevend is voor Europese prijzen, stond woensdag rond de 94 euro per megawattuur. Dat was een jaar eerder nog geen 20 euro.
'Amerikaans wapenpakket is enorme opsteker voor Oekraïne'
13:10 | De Amerikaanse president Biden heeft besloten een elfde steunpakket aan het Oekraïense leger te leveren. 'Daarin zitten anti-tankwapens, helikopters, en ook geavanceerde raketsystemen waarmee Oekraïne de Russen op zo'n 70 kilometer afstand kan bestoken', zegt geopolitiek analist Alex Krijger.
Poetins klusjesman krijgt EU-sancties niet van tafel
13:10 | Een vertrouweling van de Russische president Vladimir Poetin, bekend als diens 'chef-kok' en de grote man achter een Russisch huurlingenleger, heeft tevergeefs geprobeerd EU-sancties aan te vechten. Het verbod voor Jevgeni Prigozjin om naar de Europese Unie te reizen en de bevriezing van zijn bezittingen in de unie kunnen van kracht blijven, oordeelt de Europese rechter.
Poetins veelzijdige naaste medewerker kreeg de strafmaatregelen anderhalf jaar geleden opgelegd wegens zijn vermoedelijke rol als oprichter en financier van huurlingenbureau Wagner. Dat privéleger heeft volgens de Verenigde Naties maling aan de mensenrechten en voert bedenkelijke klussen uit in landen als Oekraïne, Syrië en Libië. De EU rekent Prigozjin onder meer het schenden van het wapenembargo aan dat voor dat laatste land geldt.
Het bewijs dat de EU aanvoert voor Prigozjins banden met Wagner en de rol van de huurlingen in Libië lijkt wel degelijk te deugen, stelt het Gerecht van de EU. Zij heeft ook voldoende uitgelegd waarom zij tot de straf is overgegaan. De Rus kan nog wel in hoger beroep.
Prigozjins nauwe banden met Poetin gaan terug tot zijn tijd als cateraar van het Kremlin. Hij zou verder onder meer achter een beruchte 'trollenfabriek' zitten die propaganda en desinformatie verspreidt op sociale media.
Rusland gaat hypersonische raketten op oorlogsschip plaatsen
11:21|Rusland is klaar met het testen van hypersonische kruisraketten met de naam Zircon. Ze worden volgens een hoge legerfunctionaris voor het einde van dit jaar geplaatst op een nieuw fregat van de Noordelijke Vloot, bericht het Russische staatspersbureau TASS.
Het ministerie van Defensie verklaarde vorige week dat het de Zircon succesvol had getest. De raket werd toen gelanceerd vanaf een schip op de Barentszzee en had een doel 1000 kilometer verderop in de Witte Zee. Eerder werden ook al proeven gedaan met doelen op grote afstand.
De Zircon-raketten worden door president Vladimir Poetin omschreven als onderdeel van een nieuwe generatie ongeëvenaarde wapensystemen. Hij zei eerder dat ze begin 2022 zouden worden geleverd aan de marine.
Hypersonische raketten hebben een snelheid van ongeveer 6200 kilometer per uur, dat is ruim vijf keer sneller dan het geluid. Analisten zien de wendbaarheid van de raketten als het belangrijkste kenmerk. Hypersonische raketten zijn lastiger te detecteren en te onderscheppen dan andere raketten.
Duitsland stuurt luchtafweersysteem naar Oekraïne
11:13 | De Duitse regering stuurt Oekraïne een luchtafweersysteem. Bondskanselier Olaf Scholz kondigde woensdag in het parlement aan dat Oekraïne de beschikking krijgt over het IRIS-T systeem, de modernste luchtafweer die Duitsland heeft.
Met IRIS-T kunnen straaljagers, helikopters, raketten en drones op maximaal 40 kilometer afstand uit de lucht worden geschoten. Bovendien wil Duitsland een volgradar leveren, die artillerie in de lucht kan spotten. Daarmee is Oekraïne volgens Scholz in staat om een grote stad te beschermen.
Duitsland leverde eerder al granaten, bazooka's en munitie. Ook stuurde de regering al afweerraketten voor gevechtsvliegtuigen, maar Oekraïne vraagt al langer om een luchtafweersysteem om zich vanaf de grond te kunnen beschermen tegen Russische luchtaanvallen.
De Duitse oppositie verweet Scholz de laatste weken te aarzelen bij het sturen van wapens. De bondskanselier beloofde in mei ook luchtafweertanks en pantserhouwitsers te sturen, maar die zijn nog niet aangekomen in Oekraïne. De Duitse krant Bild meldde eerder dat het luchtafweersysteem IRIS-T in Oekraïne vanaf november gebruikt zou kunnen worden.
Rusland juicht oliesamenwerking met Saudi-Arabië toe
10:40 | Saudi-Arabië en Rusland lijken tevreden over de samenwerking tussen de landen op het vlak van de olie-industrie. Beide landen zetten eerder hun handtekening onder een pakket maatregelen om de prijzen van olie te stutten samen met de landen van oliekartel OPEC en andere bondgenoten als Kazachstan (OPEC+). De Russische minister van Buitenlandse Zaken is op bezoek in Saudi-Arabië.
Anders dan veel andere landen heeft Saudi-Arabië zijn handelsbetrekkingen met Rusland nog niet bevroren vanwege de Russische inval in Oekraïne. Moskou staat wel onder toenemende druk van onder andere de Verenigde Staten en Europa vanwege de invasie. Andere olie-exporterende Golfstaten hielden hun banden met Moskou ook in stand en sloten zich niet aan bij de aan Rusland opgelegde sancties.
Lavrov en zijn Saudische collega, prins Faisal bin Farhan, "prezen het niveau van samenwerking op OPEC+-niveau," zei het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken in een verklaring. Daarbij werd gewezen op het "stabiliserende effect dat de nauwe coördinatie" tussen Rusland en Saudi-Arabië "op dit strategisch belangrijke gebied heeft op de mondiale markt voor koolwaterstoffen", zo valt te lezen.
Lavrov heeft donderdag een ontmoeting met collega's uit de hele regio op een bijeenkomst van de zes landen tellende Gulf Cooperation Council. De GCC omvat naast Saudi-Arabië de belangrijkste OPEC-leden, waaronder de Verenigde Arabische Emiraten en Koeweit.
De OPEC+ voert de olieproductie momenteel wel geleidelijk aan op. Vanwege de oorlog in Oekraïne willen westerse landen hun afhankelijkheid van Russische olie tegengaan. Dat heeft geleid tot hogere prijzen. Mogelijk dat de beperkingen van de productie daarom eerder worden opgeheven. Volgens de nu geldende afspraken vervallen de beperkingen pas na september.
Russische troepen bezetten meer dan de helft van Severodonetsk
10:27 | Russische militairen hebben meer dan de helft van de Oekraïense stad Severodonetsk in handen, waaronder delen van het centrum, zeggen Britse inlichtingendiensten. Volgens de gouverneur van de regio Loehansk hebben de aanvallers zelfs circa 70 procent van de stad ingenomen en hebben Oekraïense troepen zich deels teruggetrokken naar beter te verdedigen stellingen.
Volgens de Oekraïense generale staf hebben de Russen aanvallen uitgevoerd in noordelijke, oostelijke en zuidelijke wijken en hebben enkele eenheden zich in het centrum genesteld. Onder de aanvallers zijn volgens de Britse inlichtingendiensten ook Tsjetjenen.
Ten westen van Severodonetsk, bij de plaats Bakhmoet, voert het Russische leger ook aanvallen uit in een poging Oekraïense verdedigers uit hun stellingen te verdrijven. Doel is de Oekraïense troepen in het gebied in te sluiten.
Zwitserland blokkeert levering pantserwagens aan Oekraïne
08:54 | De Zwitserse overheid heeft opnieuw een levering van oorlogstuig aan Oekraïne geblokkeerd. Bern kwam met een veto op een Deense aanvraag om in Zwitserland geproduceerde pantserwagens aan het Oost-Europese land te mogen leveren.
Denemarken had circa twintig pantserwagens van het type Piranha III willen sturen, aldus de Zwitserse publieke omroep SRF. Het Staatssecretariaat voor Economische Zaken (SECO) verwierp evenwel het verzoek. Als reden voor de weigering gaf de instantie de Zwitserse neutraliteitspolitiek die voorziet in een verbod op wapenleveranties aan conflictgebieden.
In april blokkeerde Zwitserland ook al de herexport van luchtdoelmunitie voor wapensystemen die Duitsland naar Oekraïne stuurde. Ook Poolse verzoeken om Zwitserse wapens te mogen sturen naar het buurland werden door Bern afgewezen.
Het neutrale Zwitserland eist van landen die wapens van Zwitserse makelij kopen dat ze toestemming vragen in het geval ze die willen doorverkopen aan andere landen.
'Oefeningen nucleaire strijdkrachten bedoeld om het Westen af te schrikken'
08:26 | De Russische nucleaire strijdkrachten houden oefeningen in de provincie Ivanovo, ten noordoosten van Moskou. Dat meldt persbureau Interfax op basis van het Russische ministerie van Defensie. Ook draait Rusland de gaskraan naar Europa verder dicht.
'Hier in Rusland vragen ze zich in eerste instantie af: hoe gaan die Europeanen dat doen zonder Russisch gas?', zegt Rusland correspondent Joost Bosman. 'De veronderstelling is dat Europa gewoonweg niet zonder gas kan, dus hoe gaan ze dat doen? Er wordt vrij makkelijk overheen gestapt dat Rusland wat minder inkomsten gaat krijgen, met het idee dat de voorraden aan China of aan andere landen kunnen worden verkocht. Maar dat is niet zo makkelijk, want daar moeten gaspijpleidingen voor worden aangelegd, en dan ben je twee tot vier jaar verder. Tot die tijd zou Rusland zijn gas niet kunnen verkopen als ze Europa als belangrijke klant verliezen.'
Russische nucleaire strijdkrachten oefenen manoeuvres
04:39 | De Russische nucleaire strijdkrachten houden oefeningen in de provincie Ivanovo, ten noordoosten van Moskou. Dat bericht het persbureau Interfax op basis van het Russische ministerie van Defensie.
Zo'n duizend militairen voerden dinsdag "intense manoeuvres" uit met meer dan honderd voertuigen. Daaronder waren ook Yars-voertuigen waar vanaf intercontinentale ballistische raketten kunnen worden gelanceerd, aldus het ministerie.
Omdat westerse landen geld en wapens aan Oekraïne leveren, wijst het Kremlin zo nu en dan op zijn kernwapens om zo het Westen te intimideren. De Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov zei eind april nog dat het gevaar van een kernoorlog groot is.
Dinsdag publiceerde de Amerikaanse president Joe Biden een opiniestuk in The New York Times over de Amerikaanse benadering van de oorlog in Oekraïne. Daarin noemde hij de incidentele Russische retoriek over kernwapens "gevaarlijk en uiterst onverantwoordelijk". En hij schreef: "Laat me duidelijk zijn: elk gebruik van kernwapens in dit conflict, op welke schaal dan ook, zou volledig onaanvaardbaar zijn voor ons en de rest van de wereld en zou ernstige gevolgen hebben".
UNICEF: vijf miljoen Oekraïense kinderen afhankelijk van hulp
03:11 | Meer dan vijf miljoen Oekraïense kinderen zijn afhankelijk van humanitaire hulp vanwege de oorlog in hun thuisland, meldt de VN-kinderorganisatie UNICEF. Het gaat om ongeveer 3 miljoen kinderen in Oekraïne zelf en ongeveer 2,2 miljoen kinderen die vanwege het conflict zijn gevlucht naar andere landen.
Sinds de Russische invasie op 24 februari zijn 262 Oekraïense kinderen omgekomen, terwijl honderden scholen zijn beschadigd, aldus UNICEF. De organisatie publiceert de cijfers in het kader van de Internationale dag voor de bescherming van kinderen, 1 juni.
Biden: VS sturen Oekraïne meer geavanceerde wapens en munitie
02:57 | De Amerikaanse president Joe Biden heeft besloten dat de VS het Oekraïense leger voorzien van meer geavanceerde raketsystemen en munitie, waarmee ze de belangrijkste doelen op het slagveld in Oekraïne nauwkeuriger kunnen aanvallen. Dat schreef hij dinsdag in een opiniestuk voor The New York Times.
De president noemde 'Javelin-antitankraketten, Stinger-luchtafweerraketten, krachtige artillerie- en precisieraketsystemen, radars, onbemande luchtvaartuigen, Mi-17-helikopters en munitie'. Het besluit past volgens Biden in wat hij in zijn artikel omschrijft als 'Amerika's duidelijke doel: we willen een democratisch, onafhankelijk, soeverein en welvarend Oekraïne met de middelen om van zich af te bijten en zich te verdedigen tegen verdere agressie'.
Wat Biden er niet bij zei, maar wat regeringsbronnen later dinsdag wel bevestigden tegenover persbureaus Reuters en AFP, is dat de VS ook raketsystemen van het type Himars (M142 High Mobility Artillery Rocket System) naar Oekraïne sturen. Himars-raketten gebruiken precisiegeleide munitie en hebben een bereik van ongeveer 80 kilometer. 'Deze systemen zullen door de Oekraïners worden gebruikt om de Russische opmars op Oekraïens grondgebied af te weren, maar zullen niet worden gebruikt op doelen op Russisch grondgebied', zei de functionaris.