'Het was een bizarre tijd. Ik was al een dag of tien in Kiev een dag voordat het begon, en toen was de sfeer nog heel kalm', zegt Rusland correspondent Joost Bosman. 'Een paar dagen daarvoor had Poetin al de decreten ondertekend die de opstandige republieken Donetsk en Loehansk in het oosten van Oekraïne onafhankelijk verklaarde. Daarmee wist je dat het in het oosten van het land heel erg gespannen zou worden, maar dat het land vervolgens twee dagen later van bijna alle kanten binnengevallen zou worden, dat had niemand verwacht.'
Volg in ons liveblog het laatste nieuws over de oorlog in Oekraïne
Volgens Bosman brak de paniek niet direct uit. 'Mensen stonden bij pinautomaten en apothekers in de rij, Ze wilden wel het land uit. Op dag twee van de oorlog sprak ik een jonge vrouw van een jaar of 30. Zij geloofde echt dat Oekraïne de oorlog tegen Rusland kon winnen. Ze zei: we zijn zeer gemotiveerd en we hebben de gevechtservaring, want er wordt al acht jaar in de Donbas gevochten. We weten wat we moeten doen en zijn voorbereid, maar we hebben wel wapens nodig. Ik prees haar toen om haar optimisme, maar als je terugkijkt dan zijn haar gedachten niet zo gek geweest.'
Sancties en propaganda
Het valt volgens Bosman mee hoeveel het leven in Rusland is veranderd sinds de invasie van Oekraïne en de Westerse sanctiepakketten tegen het land die daarop volgden. 'Het zijn kleine dingen, zoals dat ik mijn buitenlandse bankpassen niet meer kan gebruiken. Dat is lastig, want je moet met contanten uit Nederland werken of je moet aan roebels zien te komen. Verder is McDonald's weg, Starbucks is weg, mensen kunnen geen iPhones meer kopen en ook geen snoertjes voor iPhones, want Apple is weg. Dat is allemaal wel te overleven voor de Russen. Honger zal er niet gaan komen, want Rusland is grotendeels zelfvoorzienend. Ernstiger is dat er geen onderdelen voor auto's, vliegtuigen en treinen meer zijn. Als we langer doorgaan met deze sancties, kunnen we over een half jaar weleens zien dat vliegtuigen aan de grond blijven en treinen niet meer rijden. Dan komt het land voor een groot deel tot stilstand. Letterlijk.'
Lees ook | 'Na val Severodonetsk zal Rusland focus verleggen op Donetsk'
Ondertussen werkt de propagandamachine van het Kremlin op volle toeren. 'De talkshows en de nieuwsprogramma's draaien overuren wat dat betreft. Het gaat allemaal crescendo in de Donbas, de Oekraïners zijn de neonazi's en fascisten die hun eigen bevolking bestoken', aldus Bosman. 'De Russen zijn voor het grootste deel een beetje in de war, denk ik. Er is een hele grote groep die het echt gelooft, dat zijn de wat ouderen. Er is een kleine groep die het niet gelooft en er heel erg tegen is, en er is een hele grote groep die erg in de war is en niet weten wat er aan de hand is. Die weten op een gegeven moment niet meer wat ze ervan moeten denken, en misschien is dat ook wel de bedoeling van die propaganda: om de mensen murw te slaan.'
