'Formeel zijn er geen juridische harde eisen voor een kandidaatsstatus, dat is later pas als een land écht lid wil worden.' Maar om een kandidaatsstatus te krijgen kijkt de Commissie wel vooruit naar of een land een vrije markteconomie heeft, of het een functionele democratie is waar democratische verkiezingen plaatsvinden, stelt Zweers. 'Maar het blijft echt een advies, dus het is echt aan de lidstaten om volgende week te besluiten wat ze met dat advies doen.'
Volg hier de laatste updates over de oorlog in Oekraïne in ons liveblog
Duitsland, Frankrijk en Italië gaven tijdens het bezoek aan Kiev op donderdag aan het kandidaat-lidmaatschap van Oekraïne te steunen. Dat maakt het moeilijker voor andere lidstaten tegen te stemmen, stelt Zweers. 'Het is vaak wel zo dat wanneer grote lidstaten vóór zijn, het voor kleinere lidstaten - zoals Nederland - moeilijk is om te zeggen dat wij tegen zijn. Dan sla je denk ik een diplomatieke flater in Europa.' Maar dit wil ook niet zeggen dat de kandidaatsstatus volgende week door alle lidstaten definitief wordt toegekend, volgens Zweers. 'Er zijn natuurlijk ook lidstaten als Hongarije, die de afgelopen jaren juist goede banden hadden met Rusland. Zo'n lidstaat zou nog wel eens een onverwachte positie kunnen innemen volgende week.'
Nederland niet positief
Nederland heeft zich 'niet heel positief uitgelaten' over een eventueel toekomstig plan om Oekraïne toe te laten binnen de EU. Mocht het kandidaat-lidmaatschap wel worden toegekend, dan is dat 'in zekere zin wel een erkenning' van een Europese toekomst voor Oekraïne, 'maar dat leidt niet automatisch tot toetreding'. Eerst gaat Oekraïne een uitgebreid proces in, waarbij het moet hervormen om aan allerlei criteria te voldoen, 'en die lat ligt echt hoog'. 'Dat is ook bijvoorbeeld de reden dat Turkije al heel lang in dat proces zit. Als een land uiteindelijk toetreedt moet het alle hervormingen hebben doorgevoerd en moet de wetgeving volledig in lijn gebracht zijn met die van de Europese Unie.'
Lees ook | Door welke bril past Oekraïne in de EU?
Geopolitiek signaal
De verwachting is dat deze commissie vandaag een positief advies uitbrengt op dat kandidaat-lidmaatschap van de EU. En dat is verstandig, stelt Zweers. 'Als die kandidaatsstatus wordt toegekend, is het ook een heel belangrijk geopolitiek signaal. De EU laat daarmee dan echt zien dat het Oekraïne ondersteunt.' Ook geeft het een signaal af naar Rusland dat de EU de Russische invasie in Oekraïne 'niet accepteert'.
Moldavië en Georgië
Zweers verwacht dat ook buurland Moldavië een positief advies zal krijgen. 'Alle landen worden dus op hun eigen meritus beoordeeld. Georgië heeft eigenlijk onder de huidige regering de democratische ontwikkeling de afgelopen jaren wat stilgestaan. Het lijkt erop dat de Commissie daar dus zal zeggen: de kandidaatsstatus is nog een stapje te ver, we gaan eerst voor een potentiële kandidaatsstatus.'
Lees ook | 'EU niet klaar voor lidmaatschap Oekraïne'