Abe hield een toespraak tijdens een bijeenkomst voorafgaande aan de Senaatsverkiezingen die zondag worden gehouden toen er volgens de Japanse omroep NHK en persbureau Kyodo schoten te horen waren. De 67-jarige Abe zakte in elkaar en bloedde uit zijn nek, vertelde een bron van de regerende Liberaal-Democratische Partij (LDP) aan het persbureau Jiji.
Uit welke hoek de aanslag komt, is vooralsnog onbekend. Ook Japankenner Radboud Molijn niet te zeggen. 'Het was natuurlijk een man die op een aantal punten zeer uitgesproken was', stelt hij. 'Abenomics was een van die uitgesproken dingen, maar hij heeft bijvoorbeeld ook de Japanse grondwet opgerekt als het gaat om het leger. Japan mocht geen leger hebben na de Tweede Wereldoorlog, en daarvan heeft Abe toen hij verkozen werd gezegd dat het iets was dat tot het verleden behoort.'
De manier waarop die oprekking tot stand kwam echter, kwam hem op kritiek te staan. 'Hij vond dat Japan in staat moest zijn om aan te kunnen vallen wanneer ze bedreigd werden. Dat betekende dat de grondwet moest worden aangepast, maar hij kreeg het voorstel er niet doorheen. Dus wat hij deed, was het oprekken van artikel 9 van de grondwet (afwijzing van oorlogsvoering door de staat, red.). Dat heeft destijds best wel voor vraagtekens gezorgd.'
Populair
Hoewel Molijn niet denkt dat Abe een bijzonder populaire premier was, zorgde hij wel voor stabiliteit in Japan. 'In de tijd vóór 2012, dus voordat hij aan zijn lange rit begon, was er iedere anderhalf- tot twee jaar wel weer een andere premier. Dus hij heeft vooral gezorgd voor rust', stelt Molijn. 'Vervolgens implementeerde hij Abenomics en haalde hij de Olympische Spelen naar Tokyo in de Covid-tijd.'
Molijn vervolgt: 'Misschien stond hij niet bekend als een uiterst warme man, maar wel als iemand die een heel erg heldere mening heeft. Verder komt hij natuurlijk uit een beroemd politiek geslacht: zijn vader was minister van Buitenlandse Zaken en zijn grootvader was premier. Abe zag de politiek als zijn roeping, maar hij bracht vooral rust in Japan. En wat betreft Abenomics: Japan is nog altijd de derde economie ter wereld.'
Motief
Over een mogelijk motief van de schutter, die Abe met een zelfgebouwd wapen neerschoot, tast Molijn in het duister. 'Ik denk niet dat het te maken heeft met een conspiracy of iets dergelijks, het is eerder een loslopende gek of fanatiekeling. En het is heel bijzonder, want wapenbezit is in Japan gewoon absoluut verboden. Geweren, pistolen, zwaarden, noem maar op.'
De verkiezingen - die voor aankomend weekend gepland staan - komen door de aanslag tevens op losse schroeven te staan, denkt Molijn. 'Het wrange is natuurlijk dat steeds minder Japanners naar de stembus gaan, maar door de aanslag staan de verkiezingen wel weer bij iedereen op het netvlies. Of het stemgedrag zal veranderen weet ik niet, maar de LDP van Abe is en blijft de grootste in Japan.'