‘Nord Stream 1 10 dagen langer dicht’
19:24 | Het Russische aardgasbedrijf Gazprom heeft bevestigd dat sommige Europese landen niet meer via Nord stream 1 bevoorraad zullen worden. Op 11 juli ging Nord Stream 1 dicht voor onderhoud en donderdag zouden deze leidingen weer opengaan. Zouden, want er werd internationaal al rekening gehouden met een langere sluiting door Poetin. Zijn we goed voorbereid op de consequenties van die langere sluiting en gaat Nord Stream 1 ooit weer open?
'Volgens de Russen was er een probleem met een gasturbine in Canada die ze nodig hebben om Nord Stream 1 weer te laten werken. Deze gasturbine is inmiddels naar Duitsland gevlogen en gaat daarna naar Rusland. Maar dan moet de turbine nog worden nagelopen en aangesloten. Op z'n vroegst gaat de gaspijpleiding dus begin augustus weer werken', legt Europaverslaggever Geert Jan Hahn uit. Volgens Hahn lachen de Russen om deze situatie. ‘Het is leedvermaak. In Russische talkshows komt vaak naar voren dat Duitsland een hele koude, dure en donkere winter tegemoet gaat.’
Brussel sust zorgen over EU-sancties Rusland
18:14 | De Europese Unie hoeft niet te wanhopen over de gevolgen van de sancties die zij Rusland heeft opgelegd. En zij moet evenmin verslappen in het aanpakken van dat land, onderstreept EU-buitenlandchef Josep Borrell na overleg met de buitenlandministers van de EU-landen.
Borrell spreekt zich met nadruk uit tegen 'Europese leiders die hebben gezegd dat de sancties een vergissing waren'. Hij verwijst naar critici als de Hongaarse premier Viktor Orbán. Volgens hen snijdt de EU vooral zichzelf in de vingers. De Russische economie en oorlogsmachine lijken vooralsnog minder te lijden onder de strafmaatregelen dan in Brussel was verwacht en gehoopt.
Maar de sancties treffen Rusland wel degelijk, zegt Borrell, die afgelopen dagen al strooide met cijfers die dat zouden moeten aantonen. Hij relativeert dan weer de tol die Europa betaalt door hogere kosten van energie, een grote klacht van de critici van de sancties. Na het overleg met de buitenlandministers haalde hij zelfs een grafiek tevoorschijn om te tonen dat de olieprijs sinds de aankondiging van een Europees olie-embargo juist is gedaald.
De “sanctiemoeheid” die sommigen in de EU bespeuren kan Europa zich niet veroorloven, waarschuwt de hoogste diplomaat van de unie. Daar gokt de Russische president Vladimir Poetin juist op, zo weet hij zeker. Borrell vraagt om 'strategisch geduld'.
De buitenlandministers bogen zich in Brussel over een aantal aanscherpingen van de sancties. Maar het gaat eigenlijk vooral om het dichten van mazen in de eerdere maatregelen, stelt Borrell. Geen van de EU-landen heeft tot dusver bezwaar gemaakt. Hun ambassadeurs bespreken nu de details.
Tweehonderd vervolgingen voor oorlogskritiek in Rusland
18:01 | Sinds het begin van de oorlog zijn de Russische autoriteiten tweehonderd zaken begonnen tegen critici van de Russische aanval op Oekraïne, meldt een mensenrechtenactivist. De meeste strafrechtelijke procedures werden gebaseerd op de onlangs aangenomen omstreden wet die 'kwaadspreken' over het Russische leger verbiedt.
Volgens de Russische mensenrechtenadvocaat Pavel Tsjikov gebruiken onder meer het ministerie van Binnenlandse Zaken en de geheime dienst FSB allerlei paragrafen om protesten tegen de oorlog in Rusland op straat en op internet te onderdrukken. De drie meest voorkomende beschuldigingen zijn vermeende valse berichten over de inzet van de Russische strijdkrachten, vandalisme en telefoonterreur.
De eerste oppositiefiguur in Rusland die werd veroordeeld onder de nieuwe wet was de lokale politicus Aleksej Gorinov uit Moskou, die begin juli tot zeven jaar gevangenisstraf werd veroordeeld. De autoriteiten openden ook een procedure tegen de bekende liberale oppositiepoliticus Ilja Jasjin wegens het in diskrediet brengen van het leger. Hij riskeert tot tien jaar gevangenisstraf.
De machthebbers in het Kremlin noemen de aanval op het buurland geen oorlog, maar een 'speciale militaire operatie' om Oekraïne te 'denazificeren' en 'demilitariseren' en om de pro-Russische regio's Donetsk en Loehansk te 'bevrijden'. Rusland heeft die twee streken al erkend als onafhankelijk. Volgens Moskou begaat het Russische leger geen oorlogsmisdaden.
Bloomberg: EU riskeert 1,5 procent terugval zonder Russisch gas
17:40 | Als Rusland zijn gastoevoer naar Europa volledig zou dichtdraaien, riskeert de Europese Unie in het ergste geval een economische terugval tot mogelijk 1,5 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Dat kan gebeuren als de komende winter goed koud is en de lidstaten onvoldoende voorzorgsmaatregelen treffen om energie te besparen, meent de Europese Commissie.
Volgens Bloomberg News, dat documenten hierover heeft ingezien, zal het dagelijks EU-bestuur woensdag waarschuwen dat bij een gemiddeld koude winter de economische terugslag al 0,6 tot 1 procent kan bedragen als Rusland zijn gaskranen volledig dichtdraait. Daarover wordt gespeculeerd omdat niet zeker is dat het Russische energieconcern Gazprom een gerepareerde turbine van gaspijpleiding Nord Stream 1, tussen Rusland en Duitsland, weer in werking zal stellen. Het dichthouden van de pijpleiding zou een antwoord kunnen zijn op de sancties die de EU aan Rusland heeft opgelegd.
Woensdag komt de Commissie naar verwachting met voorstellen aan de lidstaten over energiebesparend beleid. Tijdige voorzorgsmaatregelen om de gasvraag deze winter terug te dringen zouden het leed kunnen verzachten, aldus de Commissie. Het is nog niet duidelijk of de voorstellen bindend zullen zijn of dat het bij aanbevelingen blijft. De 27 landen hebben wel al afgesproken hun gasvoorraden tot 80 en zo mogelijk 90 procent te vullen voor november. Dat op zich lijkt al een opgave te worden.
Als de Russische gaskraan in juli inderdaad dicht zou gaan, zou het bijvullen van de reserves in november tussen 65 en 71 procent blijven steken, schat de commissie volgens Bloomberg. Er zijn al twaalf lidstaten die geheel zijn afgesloten van Russisch gas, of die minder krijgen dan voorheen.
Organisaties roepen op tot vrijgave Oekraïens graan
17:08 | Vijf internationale organisaties roepen de internationale gemeenschap op om tot een diplomatieke oplossing te komen voor de vrijgave van Oekraïens graan. Verder moet de internationale gemeenschap de voedselproductie opvoeren en de handel bevorderen, menen de Wereldbank, het Internationaal Monetair Fonds (IMF), het Wereldvoedselprogramma (WFP), de Wereldhandelsorganisatie (WTO) en de Voedsel en Landbouw Organisatie (FAO).
De organisaties stellen dat de combinatie van de coronacrisis, de verstoring van internationale leveringsketens en de oorlog in Oekraïne de wereldmarkten voor voedsel, brandstof en kunstmest danig hebben verstoord. Deze situatie wordt verergerd doordat zo'n 25 landen de export van voedsel aan banden hebben gelegd vanwege de hoge voedselprijzen. Volgens de organisaties verkeren nu wereldwijd 345 miljoen mensen in 82 landen in acute voedselonzekerheid.
Landen kunnen deze mensen helpen door hun voedselvoorraden, die de afgelopen jaren steeds verder zijn toegenomen, deels vrij te geven. Ook moeten landen zowel de armen binnen hun eigen grenzen als ook de armere landen bijstaan om een grote voedselcrisis te voorkomen. Dat laatste kan door voldoende geld en voedsel aan het WFP te schenken.
Tenslotte is het belangrijk om te investeren in landbouw die de klimaatverandering kan weerstaan, aldus de vijf organisaties. Daarmee kunnen boeren ook als het warmer of droger wordt voor voedsel blijven zorgen. Dat kan bijvoorbeeld ook door gekoelde opslagmogelijkheden aan te leggen.
Poetin bespreekt Oekraïense graanexport met Erdogan
15:26 | De Russische president Vladimir Poetin en zijn Turkse ambtgenoot Recep Tayyip Erdogan zien elkaar dinsdag in Teheran en bespreken bij die gelegenheid de export van Oekraïens graan. 'We zijn bereid verder te werken op dit spoor', zei Poetins adviseur voor buitenlands beleid.
Turkije meldde vorige week dat militaire delegaties van Oekraïne en Rusland in Istanbul overeenstemming hebben bereikt over veilige exportroutes van Oekraïens graan over zee. Oekraïne kan een enorme hoeveelheid tarwe, maïs en zonnebloemolie het land niet uitkrijgen vanwege Russische blokkades van havens aan de Zwarte Zee.
Hoewel er nog het nodige werk moest worden verricht, zou er deze week na een nieuwe ontmoeting een akkoord worden getekend. VN-topman Antonio Guterres sprak van een 'sprankje hoop'.
Het is de bedoeling dat de oorlogvoerende partijen gezamenlijk controles gaan uitvoeren in havens en dat Rusland, Oekraïne en de VN een coördinatiecentrum opzetten om de veiligheid van de scheepsroutes te garanderen. De Duitse landbouwminister Cem Özdemir gelooft echter niet dat een akkoord ophanden is. 'Iedereen die nog geloof hecht aan het woord van Poetin, kan ook in de kerstman of de paashaas geloven', zei hij in Brussel.
Poetin en Erdogan spreken ook met de Iraanse president Ebrahim Raisi over onder meer de crisis in Syrië, waar hun drie landen militair actief zijn.
VK: Rusland versterkt frontlinies in Oekraïne met huurlingen
14:51 | Rusland versterkt zijn troepen aan de frontlinies met huurlingen van het Russische bedrijf Wagner, meldt het Britse ministerie van Defensie in de dagelijkse inlichtingenupdate. De huurlingen zouden ook worden ingezet vanwege personeelstekorten en slachtoffers aan Russische zijde.
De Britten melden verder dat het vrijwel zeker is dat de huurlingen een belangrijke rol hebben gespeeld in recente gevechten, waaronder de verovering van Popasna en Lisitsjansk. Hierbij zijn veel huurlingen om het leven gekomen. Om hoeveel personen het gaat, is niet duidelijk. Ook is niet bekend hoeveel huurlingen in Oekraïne actief zijn.
Wagner heeft volgens de inlichtingen de eisen voor nieuwe huurlingen verlaagd, waardoor ze nu ook mensen aannemen die zijn veroordeeld of eerst op een zwarte lijst stonden. Nieuwe rekruten worden 'zeer beperkt' getraind. Het Verenigd Koninkrijk denkt dat de nieuwe standaard gevolgen gaat hebben voor toekomstige operaties en de waarde van de steun aan het Russische leger.
EU legt nog eens half miljard bij voor wapens Oekraïne
12:30 | De Europese Unie trekt nog eens een half miljard euro uit om Oekraïne te bewapenen. De EU-landen zijn het daarover maandag eens geworden. De 2 miljard euro die sinds de Russische invasie voor militaire hulp aan Oekraïne was gereserveerd begint op te raken.
De strijd in Oekraïne is veranderd in een uitputtingsslag die vooral met artillerie en zware wapens wordt uitgevochten. De regering in Kiev zit dringend verlegen om meer wapentuig om de overmacht van de Russische troepen, die heel langzaam maar zeker veld winnen, te stuiten. De Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken vroeg zijn in Brussel verzamelde EU-collega's daarom maandagochtend nog eens met klem om extra wapens.
EU-landen die Oekraïne willen helpen zich tegen Rusland te verdedigen, kunnen leveranties declareren bij een EU-fonds. Van deze zogeheten 'vredesfaciliteit' is daarvoor inmiddels vier keer 500 miljoen euro vrijgemaakt. Nu komt er nog eens zo'n bedrag bij.
Oekraïense topfunctionarissen niet ontslagen maar geschorst
12:00 | Twee Oekraïense topfunctionarissen zijn niet ontslagen, maar geschorst in afwachting van verder onderzoek. Een medewerker van president Volodimir Zelenski zegt dat een dag nadat werd gemeld dat het hoofd van de geheime dienst SBU, Ivan Bakanov, en procureur-generaal Irina Venediktova waren ontslagen.
Zelenski maakte zondag bekend dat de twee uit hun functie waren ontheven, omdat meer dan zestig van hun functionarissen in door Rusland bezet gebied Oekraïne zouden tegenwerken. Op de vraag of ze na het onderzoek weer hun werk kunnen oppakken, antwoordde Zelenski's medewerker dat hij zich kan voorstellen dat dit mogelijk is.
Bakanov is een vertrouweling van Zelenski en is sinds 2019 het hoofd van de geheime dienst. Venediktova leidt het onderzoek naar meer dan 18.000 zaken van vermeende oorlogsmisdaden. Ze was afgelopen week nog in Den Haag voor een conferentie over de vervolging voor in Oekraïne begane oorlogsmisdaden
Oekraïense vluchtelingen stranden in Brussel
11:45 | Vluchtelingen uit Oekraïne kunnen steeds moeilijker onderdak vinden in België. Het doorgangscentrum dat voor hen in Brussel is ingericht loopt vol.
In het zogeheten transitcentrum in de Belgische hoofdstad verblijven inmiddels 1070 mensen die nog niet elders in het land een plaats hebben gevonden, meldt de Vlaamse krant De Standaard. Sommigen zitten er al bijna een maand, terwijl het is bedoeld voor een paar dagen. Omdat het centrum maar 1500 plaatsen heeft, begint het te knellen.
Gemeenten bieden geen opvangplaatsen meer aan omdat ze vinden dat ze al genoeg doen, zei coördinator Pierre Verbeeren van de Brusselse opvang voor Oekraïners eerder tegen nieuwsplatform Bruzz. Daardoor stokt de doorstroming. Hij wijst vooral naar Vlaanderen, dat niet thuis zou geven bij bijvoorbeeld de opvang van grote gezinnen en andere moeilijker onder te brengen mensen. De vluchtelingen is afgelopen week gevraagd zelf elders onderdak voor langere tijd te zoeken, schrijft Bruzz. Dat blijft wel vrijwillig.
Duitsers zetten zich schrap voor langer dichtblijven Nord Stream 1
10:25 | Het lijkt erop dat gaspijpleiding Nord Stream 1 inderdaad langer afgesloten blijft na de 'onderhoudswerkzaamheden' van de Russen. Daarmee wordt hetgeen waar zo erg voor gevreesd werd in Duitsland werkelijkheid. Volgens het Russische financiële dagblad Kommersant wordt de pijpleiding pas begin augustus weer in gebruik genomen.
Oekraïense leger nadert Cherson
10:05 | De strijd rondom de Oekraïense stad Cherson verhevigt zich. Het Oekraïense leger is er alles aan gelegen de stad te heroveren, terwijl de Russen dat offensief serieus nemen en versterkingen aanbrengen. Het is een strategische stad met toegang tot zowel de rivier de Dnipro als de zwarte Zee, zegt defensiedeskundige Peter Wijninga van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies.
VK: Rusland versterkt frontlinies in Oekraïne met huurlingen
08:45 | Rusland versterkt zijn troepen aan de frontlinies met huurlingen van het Russische bedrijf Wagner, meldt het Britse ministerie van Defensie in de dagelijkse inlichtingenupdate. De huurlingen zouden ook worden ingezet vanwege personeelstekorten en slachtoffers aan Russische zijde. De Britten melden verder dat het vrijwel zeker is dat de huurlingen een belangrijke rol hebben gespeeld in recente gevechten, waaronder de verovering van Popasna en Lisitsjansk. Hierbij zijn veel huurlingen om het leven gekomen. Om hoeveel personen het gaat, is niet duidelijk. Ook is niet bekend hoeveel huurlingen in Oekraïne actief zijn.
Wagner heeft volgens de inlichtingen de eisen voor nieuwe huurlingen verlaagd, waardoor ze nu ook mensen aannemen die zijn veroordeeld of eerst op een zwarte lijst stonden. Nieuwe rekruten worden 'zeer beperkt' getraind. Het Verenigd Koninkrijk denkt dat de nieuwe standaard gevolgen gaat hebben voor toekomstige operaties en de waarde van de steun aan het Russische leger.
Zelenski sprak met Trudeau over turbine voor Nord Stream
08:20 | De Oekraïense president Volodimir Zelenski heeft met de Canadese premier Justin Trudeau gesproken over het omstreden besluit van Canada om een turbine voor gaspijplijn Nord Stream 1 terug te geven aan Duitsland. Het Russische staatsgasconcern Gazprom heeft de turbine nodig voor die pijplijn. De turbine werd door het Duitse bedrijf Siemens in Canada onderhouden.
Zelenski zei de zaak zondag te hebben aangekaart in een gesprek met Trudeau. Oekraïne had eerder al bezwaar gemaakt tegen de teruggave van de turbine omdat daardoor de westerse sancties tegen Rusland geschonden zouden worden. Volgens Zelenski wordt de deur opengezet voor meer schendingen van de sancties tegen Rusland vanwege de oorlog. "Als er nu één schending is, is het slechts een kwestie van tijd voordat er meer zijn", aldus Zelenski. Volgens hem doet Rusland aan chantage met zijn gasleveringen.
Trudeau zei eerder dat het besluit om de turbine terug te geven erg moeilijk was en dat het gaat om een uitzondering. Die uitzondering is volgens Canada en Duitsland nodig om Nord Stream 1 te laten werken. Momenteel wordt onderhoud uitgevoerd aan de pijpleiding. Er wordt gevreesd dat Moskou na afronding van dat onderhoud helemaal stopt met de gasleveringen door Nord Stream 1, die loopt tussen Rusland en Duitsland via de Oostzee.
Een Oekraïense belangengroep zei vorige week nog een rechtszaak aan te spannen tegen de Canadese overheid vanwege de zaak. De groepering Ukrainian World Congress wil via de rechter afdwingen dat er een herziening komt van het besluit van Canada om de turbine terug te geven.
Burgemeesters bespreken opvang Oekraïners met staatssecretaris
03:30 | De 25 burgemeesters van het Veiligheidsberaad praten maandag met staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel) over de opvang van vluchtelingen uit Oekraïne. Meerdere veiligheidsregio's klagen dat zich in toenemende mate mensen zonder papieren melden bij de gemeenten. Van die mensen is onduidelijk of ze recht hebben de speciale opvang die voor Oekraïners geldt. Amsterdam-Amstelland stuurt vluchtelingen zonder paspoort al terug naar de Immigratie- en Naturalisatiedienst IND.
Oekraïners die op de vlucht slaan vanwege de oorlog in hun land hebben in Nederland recht op onderdak en opvang. Ze hoeven de gewone asielprocedure niet te doorlopen, omdat Oekraïners Europeanen zijn die uit een oorlogsgebied komen. Gemeenten moeten die hulp regelen. Sommige veiligheidsregio's denken dat asielzoekers die geen kans zouden maken op asiel in Nederland de 'Oekraïense route' zouden misbruiken om toch Nederland binnen te komen.
Tijdens de digitale vergadering bespreekt het Veiligheidsberaad ook met de bewindsman hoe het gaat met de tijdelijke extra inspanningen om asielzoekers op te vangen. Het kabinet heeft de veiligheidsregio's onder meer gevraagd tot 1 oktober elk 225 plaatsen voor noodopvang extra te realiseren om de druk op het overvolle aanmeldcentrum in Ter Apel te verminderen. De burgemeesters stemden daar schoorvoetend mee in, op voorwaarde dat het Rijk zelf ook flink in actie zou komen. De burgemeesters willen elke twee weken horen wat het Rijk tot dat moment heeft gerealiseerd.
Russische journaliste die tegen oorlog ageerde opnieuw opgepakt
03:10 | De Russische tv-journaliste die in maart tijdens een nieuwsuitzending op de Russische staatstelevisie poseerde met een plakkaat tegen de oorlog in Oekraïne is opnieuw voor korte tijd opgepakt. Dat meldde haar advocaat zondag op Telegram. De reden voor de arrestatie lijkt een nieuwe protestactie afgelopen vrijdag.
Marina Ovsjannikova had die dag foto's van zichzelf op Telegram gezet waarop ze, in het zicht van het Kremlin, protesteerde met een bord waarop de tekst stond: 'Poetin is een moordenaar.' Zondag volgden foto's op Facebook waarop te zien is dat zij door politieagenten in een minibusje wordt gezet. Zeven uur later postte de journaliste echter een bericht dat ze weer is vrijgelaten. 'Ik ben nu thuis en alles is in orde', schreef zij.
Ovsjannikova haalde eerder al wereldwijd het nieuws door in maart een live-uitzending van de belangrijkste Russische staatszender binnen te lopen en 'stop de oorlog' te roepen. 'Geloof de propaganda niet, ze liegen je voor' stond er toen op een protestbord, dat ze gedurende enkele seconden achter de nieuwslezeres kon laten zien.
Met haar protestactie wilde ze de wereld laten zien dat 'Russen tegen de oorlog zijn'. Tegelijkertijd wilde ze haar landgenoten duidelijk maken dat ze 'kritisch moeten nadenken en de informatie die hen wordt aangeboden kritisch moeten analyseren'.
Na haar actie werd Ovsjannikova gevangengezet en veertien uur lang verhoord, waarop ze een boete van 30.000 roebel (bijna 260 euro) kreeg. Daarna werd ze vrijgelaten, in de wetenschap dat haar een celstraf van vijftien jaar boven het hoofd hangt voor het verspreiden van 'valse informatie'. Ze nam ontslag bij de staatszender waarvoor ze werkte, maar weigerde het politiek asiel dat Frankrijk haar aanbood. Ze wilde in Rusland blijven, ondanks het feit dat ze met haar actie het leven van haar gezin had 'geruïneerd'.
Zondag
Zelenski ontslaat hoofd veiligheidsdienst en procureur-generaal
22:30 | De Oekraïense president Volodimir Zelenski heeft zondag per presidentieel decreet twee sleutelfiguren in zijn land uit hun functies ontheven. Het gaat om het hoofd van de geheime dienst SBU, Ivan Bakanov, en procureur-generaal Irina Venediktova.
Bakanov is een vertrouweling van Zelenski, die hij al van jongs af aan kent en met wie hij ook in zijn tijd als televisiekomiek optrok. Bokanov leidde sinds 2019 de geheime dienst. Er is nog geen opvolger voor hem bekendgemaakt.
Venediktova leidde het onderzoek naar meer dan 18.000 zaken van vermeende oorlogsmisdaden. Ze was deze week nog in Den Haag voor een conferentie over de vervolging voor in Oekraïne begane oorlogsmisdaden. Oleksi Simonenko neemt haar functie over.
In de decreten werden geen redenen voor de ontslagen genoemd, hoewel al langer bekend was dat Zelenski niet tevreden was over Bokanovs functioneren. Later op zondag bracht Zelenski de ontslagen echter in verband met verraad. Zo zouden meer dan 60 medewerkers van Bakanov en Venediktova zijn achtergebleven in door Rusland bezette gebieden en daar 'tegen Oekraïne werken'. Hij zei dat dergelijke misdaden 'zeer ernstige vragen' opriepen voor hun leidinggevenden en dat elk van die vragen 'een goed antwoord' krijgt.
Oekraïne: bijna 1350 burgers gedood in gebied rondom Kiev
21:20 | Sinds het vertrek van Russische troepen uit het gebied rondom de Oekraïense hoofdstad Kiev zijn 1346 burgers dood aangetroffen, zei de regionale politiechef zondag op de Oekraïense televisie. Op alle plaatsen waar Russische troepen waren geweest, trof de politie vermoorde burgers aan. Het aantal is niet definitief: nog zo'n 300 burgers zijn vermist.
Na de invasie van Oekraïne op 24 februari rukten Russische troepen op tot in de buitenwijken van Kiev. Toen ze zich eind maart terugtrokken, werden honderden dode Oekraïense mannen en vrouwen gevonden in plaatsen als Boetsja en Irpin. Het leidde tot grote internationale verontwaardiging. Moskou heeft de bloedbaden steeds ontkend en noemt ze "ensceneringen".
Alles wijst erop dat de door de politie gevonden dode burgers vermoord zijn door Russische soldaten, zei het hoofd van de regio Kiev, Oleksi Koeleba. Ongeveer de helft van de doden stierf door pistoolschoten, aldus Koeleba.