'Biden heeft best een lastig verhaal te vertellen, want hij kan alleen maar uitleggen dat Nancy Pelosi vrij is om te reizen als ze dat wil', zegt Verenigde Staten-correspondent Jan Postma. 'Ze is op dit moment ook uitnodigingen aan het uitdelen aan Congresleden om met haar mee te gaan. We weten nog niet zeker óf ze echt gaat, maar ze lijkt dus serieus.'
Lees ook | 'Poetin speelt op meerdere tafels tegelijk'
Biden is volgens Postma niet blij met de actie van Pelosi. 'Hij probeert het al een tijdje tegen te houden. Ook vanuit het Pentagon wordt gezegd dat het niet handig is als ze gaat, dat komt ook via het Witte Huis naar buiten. De druk om niet te gaan is groot, maar ze is een vrije politica. Dus verder kan Biden er niet zoveel aan doen.'
Pijnpunten
Dat het recente bezoek van Biden aan het Midden-Oosten geen groot succes was, legt volgens Postma alleen nog maar meer druk op zijn telefoontje met de Chinese president. 'Vooral uit Republikeinse hoek vallen er harde woorden over China, dus als Biden dan belt, wordt er echt naar gekeken. Het is een gesprek dat ook vooral bedoeld is om met elkaar in gesprek te blijven. Het is de vijfde keer dat Biden dit doet. Er worden niet enorme knopen doorgehakt, maar er worden wel pijnpunten besproken. Nu is dat Taiwan, maar ook de nucleaire deal met Iran komt voorbij. En dat China Rusland niet heeft veroordeeld voor de inval in Oekraïne.'
Lees ook | 'China heeft een cyberplan, gericht tegen Nederland'
Een ander belangrijk gesprekspunt: de Amerikaanse importheffingen op Chinese goederen die onder president Trump werden ingesteld. 'Biden is al een hele tijd aan het kijken of hij die kan terugdraaien. Dat zou goed uitkomen omdat hij de inflatie ook probeert tegen te gaan, het zou echt grote invloed hebben als hij dat doet. Alleen is het rapport erover waarop Biden wacht nog niet klaar, dus officieel is daar nog geen besluit over genomen.'
Beleid
Het Amerikaanse beleid tegenover China is onder Biden in grote lijnen hetzelfde als onder Trump, aldus Postma. 'Biden ging door in de lijn van Trump. Hij ziet China als het 'grote gevaar', veel meer nog dan Rusland. Dat vindt hij nog steeds, maar ondertussen is er van alles gebeurd, is ook de oorlog in Oekraïne tussendoor gekomen. Dus gedwongen is de aandacht toch naar Rusland gegaan, al zou Biden zich veel liever op China richten.'
Lees ook | 'Bezoek Pelosi kan tot gewapend conflict tussen VS en China leiden'
Ook in het Congres zie je volgens Postma een duidelijke beweging richting China. 'Deze week nog heeft de Senaat een plan van 280 miljard dollar goedgekeurd om de concurrentiepositie van Amerika ten opzichte van China te verbeteren. Dat gaat om technologie, meer fabrieken en maakindustrie in Amerika. Dat is eigenlijk binnenlands, maar richt zich ook op China. China blijft dus heel belangrijk. Het beleid van de Amerikanen is onder Biden wat minder onstuimig, maar het is in grote lijnen wel hetzelfde.'
Bizar
Azië-specialist Maaike Okano-Heijmans van instituut Clingendael noemt het bizar dat Biden en Xi elkaar alweer voor de vijfde keer spreken, maar dat ze elkaar niet eerder live ontmoet hebben sinds Biden president werd. Biden heeft Xi overigens wel eerder ontmoet, maar dat was in diens hoedanigheid als vicepresident van de regering-Obama.
Lees ook | VS: 'China niet neutraal in oorlog Oekraïne'
Biden hoopt Xi, die zich sinds de uitbraak van de corona-pandemie niet meer buiten de Chinese landsgrenzen heft gewaagd, in november wel te zien, in de zijlijn van de G20 die dan wordt gehouden. Volgens Okano-Heijmans staan er weliswaar zware thema's op de agenda, maar is de meest urgente toch wel het voorgenomen bezoek van Pelosi aan Taiwan. Volgens de expert moet het Chinese dreigement dat er consequenties aan het bezoek verbonden zijn serieus genomen worden.
Raketten
De laatste crisis in de Straat van Taiwan was in 1995/1996 toen de Taiwanese president op onafhankelijkheid bleef drukken en het Chinese leger enkele raketten in zee afvuurde. En ook nu zal 'het Chinese leger niet zomaar toekijken, het is echt serieus.' Het is voor Biden lastig om de angel uit het 'Pelosi-conflict' te halen - hij kan haar immers niet verbieden naar Taiwan af te reizen. 'Dat is iets wat de Chinezen maar lastig begrijpen, hoe dat werkt in een democratie. Biden zal dat proberen uit te leggen'.
Volgens Okano-Heijmans zal het hoe dan ook een balanceeract voor Biden worden. Ook de oorlog in Oekraine zal besproken worden. China heeft de Russische inval nooit willen veroordelen en volgt 'een soort van' de sancties die het Westen heeft opgelegd, maar van harte gaat het niet. China beziet het conflict met bovengemiddelde interesse, en dan met name de reactie van de wereld op wat de Russen doen. Want een dergelijk scenario heeft Beijing ongetwijfeld op de plank liggen voor wat waarschijnlijk een gewelddadige hereniging wordt met wat Xi als een afvallige provincie Taiwan ziet. 'De Chinezen leren van wat er nu gebeurt.'
Lees ook | CIA-baas: 'China gaat geweld tegen Taiwan gebruiken'