Oekraïense graanoogst tot dusver bijna helft lager dan in 2021
16:55 | Oekraïne heeft dit jaar tot nu toe 17,5 miljoen ton aan graan geoogst. Dat is bijna de helft minder dan in dezelfde periode van 2021, aldus het Oekraïense ministerie van Landbouw. De oogst wordt verstoord door de Russische invasie van het land. Oekraïne is een van de belangrijkste graanexporteurs ter wereld.
In 2021 werd in de periode tot 6 augustus een hoeveelheid van ongeveer 32 miljoen ton geoogst. Het gaat daarbij om graanproducten als tarwe, mais en gerst. Over heel 2021 bereikte de Oekraïense graanoogst het recordniveau van 86 miljoen ton. Het ministerie zei dat de oogst in de regio's Odessa en Mikolajiv voor dit jaar al bijna is afgerond.
De export van graan en andere landbouwproducten uit Oekraïne is hard geraakt omdat belangrijke havens aan de Zwarte Zee zijn geblokkeerd. Inmiddels vertrekken vrachtschepen met graan uit Oekraïense havens dankzij een internationale graandeal tussen Oekraïne, Rusland, Turkije en de Verenigde Naties. Door die overeenkomst op initiatief van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan kunnen schepen veilig over de Zwarte Zee richting Turkije varen. Er ligt minstens 20 miljoen ton graan op verscheping te wachten in Oekraïense havens.
Stroomkabels kerncentrale Zaporizja geraakt bij beschietingen
16:50 | Bij beschietingen zijn hoogspanningskabels van de kerncentrale bij Zaporizja in Oekraïne geraakt, waarbij brand is uitgebroken op het terrein van het complex.
Het pro-Russische bestuur van de zuidoostelijke stad claimt dat dat is gebeurd door Oekraïens artillerievuur. Het Oekraïense staatsenergiebedrijf Energoatom geeft juist de Russen de schuld van de 'provocatie'.
Energoatom zegt dat de centrale nog werkt en er geen verhoogde stralingsniveaus zijn gemeten. Het stadsbestuur stelt volgens persbureau Interfax dat de stroom die nodig is voor het veilig functioneren van de reactoren is afgesneden.
Russische troepen die rond de centrale zijn gestationeerd hebben de afgelopen weken Oekraïense posities aangevallen. Door het vuur te beantwoorden zou Oekraïne internationale veroordeling en een nucleair incident riskeren, zeggen westerse analisten. De chef van het Internationaal Atoomenergieagentschap (IAEA), Rafael Grossi, zei eerder deze week dat de situatie bij de centrale 'volledig uit de hand loopt' en dat 'elk principe van nucleaire veiligheid wordt geschonden'.
Duizend patiënten uit Oekraïne naar ziekenhuizen in EU
13:05 | De Europese Unie heeft sinds begin maart duizend chronisch zieke patiënten en oorlogsgewonden uit Oekraïne overgebracht naar gespecialiseerde ziekenhuizen in achttien EU-landen. Door de aanhoudende Russische agressie in het land kunnen lokale ziekenhuizen de vraag naar hulp en zorg in toenemende mate niet aan. Ook Nederland heeft gewonde of zieke Oekraïense patiënten overgenomen, meldt de Europese Commissie, die de transfers coördineert en financieel ondersteunt.
'Ruslands ongerechtvaardigde oorlog in Oekraïne breekt het gezondheidsstelsel daar af', zegt Eurocommissaris Janez Lenarcic (Crisismanagement). 'Om Oekraïne te helpen omgaan met de stijgende medische behoeften hebben we onze activiteiten opgevoerd. Ik wil alle landen die Oekraïense patiënten helpen bedanken.'
Naast het overbrengen van gewonde of zieke Oekraïners helpt Brussel ook met genezen patiënten waar mogelijk terug naar huis te brengen. Daarnaast stuurt de EU geneesmiddelen en medische benodigdheden naar het door oorlog getroffen land.
Meer vrachtschepen verlaten Oekraïense havens
08:53 | Meer vrachtschepen hebben Oekraïense havens verlaten in het kader van de internationale 'graandeal'. Door die overeenkomst kunnen schepen met vooral graan veilig over de Zwarte Zee richting Turkije varen. Door de oorlog tussen Rusland en Oekraïne waren Oekraïense havens geblokkeerd. Er ligt minstens 20 miljoen ton graan op verscheping te wachten.
Op initiatief van de Turkse president Erdogan is er na maanden onderhandelingen een overeenkomst tot stand gekomen tussen Oekraïne, Rusland, Turkije en de Verenigde Naties over de hervatting van de scheepvaart van en naar Oekraïense havens. Die gaat over afgesproken vaarroutes en staat onder toezicht van een gezamenlijk coördinatiecentrum, gevestigd in Istanbul.
Maandag voer het eerste vrachtschip in het kader van de graandeal de haven van Odessa uit. Het schip is inmiddels op de Egeïsche Zee met 26.000 ton mais aan boord op weg naar Libanon. De website marinetraffic.com geeft vrijdag nog drie vrachtschepen aan die de Oekraïense havens Odessa of Tsjornomorsk hebben verlaten. Het zijn de onder Panamese vlag varende Navi Star, de onder Turkse vlag varende Polarnet en de onder Maltese vlag varende Rojen.
Ondertussen gaat spoedig een leeg vrachtschip richting Tsjornomorsk om Oekraïens graan op te halen. Het is volgens het Turkse ministerie van Defensie in anderhalf uur helemaal geïnspecteerd door een team van het coördinatiecentrum toen de Fulmar S. voor anker lag in de Zwarte Zee, vlakbij de Bosporus. In de overeenkomsten is vastgelegd dat de ladingen van schepen die op basis van de deal van en naar Oekraïne varen, worden geïnspecteerd en dat er geen zaken aan boord zijn die in strijd zijn met de gemaakte afspraken.
Erdogan gaat vrijdag in de Zuid-Russische badplaats Sotsji op bezoek bij zijn Russische ambtgenoot Poetin. Hij bespreekt met Poetin hoe het ervoor staat met de graancorridor over de Zwarte Zee. Hij zal volgens Turkse media opnieuw aandringen op onderhandelingen om de strijd in Oekraïne te stoppen. Ook de toestand in Syrië komt ter sprake. Turkije heeft goede banden met zowel Oekraïne als Rusland en stelt zich neutraal op terwijl Erdogan probeert te bemiddelen. Hij besprak met Poetin de oorlog in Oekraïne bijna drie weken geleden nog in Teheran.
Rusland bereid met VS te praten over mogelijke gevangenenruil
08:50 | Rusland is bereid te praten met de Verenigde Staten over een gevangenenruil. Dat heeft de Russische minister Sergej Lavrov (Buitenlandse Zaken) vrijdag gezegd, een dag nadat de Amerikaanse basketbalster Brittney Griner in Rusland een celstraf van negen jaar opgelegd had gekregen voor drugssmokkel en -bezit.
Mogelijk wordt Griner samen met de Amerikaanse oud-marinier Paul Whelan, die in Rusland is veroordeeld voor spionage, geruild voor de Russische wapenhandelaar Viktor Bout. Die zit vast in de VS. 'Wij zijn klaar om dit onderwerp te bespreken', zei Lavrov over een mogelijke uitruil.
Griner werd in februari opgepakt op het vliegveld van Moskou, omdat ze cannabisolie had in vullingen voor een e-sigaret. De basketbalster zei donderdag zelf dat ze fout zat, maar zei er ook nadrukkelijk bij dat ze haar fout niet opzettelijk had gemaakt. De Amerikaanse was naar Moskou gevlogen omdat ze tussen de Amerikaanse basketbalseizoenen door zou gaan spelen voor het Russische team UMMC Jekaterinenburg.
De Amerikaanse president Biden noemde de celstraf voor Griner in een verklaring 'onaanvaardbaar' en riep Rusland op haar onmiddellijk vrij te laten. Ook gaf Biden aan alles in het werk te stellen om zowel Griner als Whelan 'zo snel mogelijk veilig thuis te brengen.'
'Erdogan wil toestemming Poetin voor invasie Noord-Syrië'
07:41 | De Turkse president Erdogan brengt vandaag weer een bezoek aan de Russische president Poetin in Sotsji. Turkije wil praten over de mogelijke Turkse inval in Syrië, verwacht onze correspondent in Turkije Joost Lagendijk.
'Erdogan wil al een tijdje voor de vierde keer Noord-Syrië binnenvallen om de Syrische Koerden die daar zitten terug te dringen van de Turks-Syrische grens', zegt Turkije-correspondent Joost Lagendijk. Grootste obstakel daarbij is dat de Russen dat helemaal niet zien zitten. 'Die hebben geen zin in gedoe in dat deel van Syrië, en ze verdedigen natuurlijk ook de belangen van de Syrische president Assad. Erdogan zal Poetin proberen te overtuigen, want zonder Russische toestemming zal Turkije dat niet gaan doen.'
Bruls voorziet problemen in opvang als oorlog Oekraïne aanhoudt
03:37 | Het kan niet zo zijn dat gemeenten permanent verantwoordelijk blijven voor de opvang van Oekraïense vluchtelingen. De Nijmeegse burgemeester en voorzitter van het Veiligheidsberaad Hubert Bruls zegt in Trouw dat de opvang in principe een rijkstaak is en dat het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) versterkt moet worden om ook de opvang van Oekraïners op termijn over te nemen.
'Maar dat zie ik op korte termijn niet gebeuren', zegt Bruls in de krant, omdat het COA al kampt met grote problemen bij de opvang van asielzoekers uit andere landen. En dat baart hem zorgen. Want de opvang van Oekraïners drukt op de normale werkzaamheden van gemeenten. Als de oorlog aanhoudt en meer vluchtelingen naar Nederland komen, kan het volgens Bruls 'nijpend' worden om de gemeentelijke opvang te garanderen.
De 25 veiligheidsregio's, die in het Veiligheidsberaad zijn vertegenwoordig, hebben zich ten doel gesteld om 75.000 bedden voor Oekraïners beschikbaar te stellen. Daarvan zijn er bijna 60.000 gerealiseerd. Bruls zegt in Trouw niet te weten of dat beoogde aantal uiteindelijk voldoende is. En als het er meer moeten zijn, vindt hij 'het niet vanzelfsprekend' dat die taak bij de gemeenten ligt.
Bruls heeft meermaals benadrukt dat ook de asielopvang geen taak van gemeenten is. Die hebben er na de vele keren dat er een beroep op gemeenten is gedaan ook geen menskracht en geld meer voor. Vorige maand deelde hij staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel) tijdens het Veiligheidsberaad nogmaals mee dat het op 1 oktober echt afgelopen is met de extra inspanningen van de veiligheidsregio's en de gemeenten voor de asielopvang.
Poetin en Erdogan spreken elkaar over graanschepen uit Oekraïne
03:30 | De Russische president Vladimir Poetin ontvangt zijn Turkse ambtgenoot Recep Erdogan in kustplaats Sotsji. De twee leiders spreken elkaar over het vervoer van graan per schip uit Oekraïne en hoe de 'graandeal' ervoor staat.
Woensdag kwam het schip de Razoni aan in Turkije, waarna het verder ging richting Libanon. Dat was het eerste schip dat na de graandeal uit Oekraïne vertrok. Volgens Turkije kunnen er tot drie vrachtschepen met graan uit Oekraïne vertrekken.
Sinds Rusland op 24 februari Oekraïne binnenviel lag de graanexport lange tijd stil. Oekraïne en Rusland zijn twee van de grootste graanexporteurs ter wereld. Turkije speelde een belangrijke rol in het tot stand komen van de 'graandeal'. Het land voert 86 procent van de behoefte aan graan in uit Rusland en Oekraïne.
Rusland heeft bovendien naar eigen zeggen problemen met de export van voedsel, doordat Europese sancties het handelsverkeer met afnemers belemmeren. De problemen veroorzaken wereldwijd prijsstijgingen van elementair voedsel en in arme landen voedseltekorten.
Het uitvoeren van de graandeal staat onder leiding van een hoge officier van de Turkse marine, vice-admiraal Ozgür Ozcan Altunbulak, en wordt vanuit een coördinatiecentrum in Istanbul geregeld.
Zelenski veroordeelt rapport Amnesty om 'goedpraten van terreur'
00:09 | De Oekraïense president Volodimir Zelenski heeft geen goed woord over voor het rapport dat Amnesty Internationaal donderdag publiceerde en waarin de mensenrechtenorganisatie stelt dat Oekraïense gevechtstactieken eigen burgers in gevaar brengen. 'De verantwoordelijkheid wordt zo van de agressor naar het slachtoffer verschoven', zegt Zelenski in zijn dagelijkse toespraak.
Met het rapport 'probeert de mensenrechtenorganisatie de Russische terreur goed te praten', stelt Zelenski. Er is volgens de Oekraïense president 'geen enkele voorwaarde denkbaar waardoor de Russische aanval op Oekraïne gerechtvaardigd wordt'. Zelenski voegt daar in zijn toespraak aan toe dat de Russische agressie 'niet is uitgelokt'.
Amnesty constateerde in het rapport dat talloze Oekraïense burgers tussen april en juli zijn gedood en gewond zijn geraakt door de Oekraïense tactieken om militaire doelen te maken van onder meer woonwijken, dorpen, woningen, flatgebouwen, ziekenhuizen en scholen. Daarmee schendt het Oekraïense leger het internationaal humanitair recht, stelt Amnesty.
Eerder donderdag liet de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken, Dmitro Koeleba, weten het rapport 'oneerlijk' te vinden. Volgens Koeleba zouden conclusies mijlenver verwijderd zijn van de waarheid en is Oekraïne een land dat zichzelf 'wanhopig probeert te blijven verdedigen'.
Verschillende experts zeggen donderdag tegen de NOS dat het rapport van Amnesty 'vol gaten' zit en het onduidelijk is op basis van welk bewijsmateriaal de mensenrechtenorganisatie tot de conclusies komt.
Defensiespecialist bij Clingendael, Dick Zandee, zegt tegen de NOS dat hij graag meer feiten en foto's zou willen zien na het lezen van het Amnesty-rapport. 'Op basis van deze beperkte gegevens vallen de aantijgingen moeilijk te beoordelen. En vanuit het belang van Oekraïne betwijfel ik het. Het land zou juist steun van de bevolking verliezen als het leger inderdaad vuur zou trekken op scholen of huizen waar mensen aanwezig zijn.'
VS: Rusland moet voorstel over basketbalster Griner accepteren
23:17 | De Verenigde Staten dringen er bij Rusland op aan een 'serieus voorstel' te accepteren dat Washington al weken geleden heeft gedaan voor de terugkeer van de Amerikaanse basketbalster Brittney Griner, zei de woordvoerder voor nationale veiligheid John Kirby donderdag.
Griner, die in februari in Rusland werd gearresteerd, is donderdag door een Russische rechtbank veroordeeld tot negen jaar gevangenisstraf nadat ze schuldig was bevonden aan het opzettelijk smokkelen van cannabisolie in vullingen voor een e-sigaret.
''Het is een serieus voorstel', zei Kirby. 'We dringen er bij hen op aan het te accepteren. Ze hadden het weken geleden moeten accepteren toen we het voor het eerst deden.' Kirby verstrekte geen details over het Amerikaanse voorstel, maar waarnemers nemen aan dat het gaat om een ruil tussen de in de VS vastzittende Russische wapenhandelaar Viktor Bout en de door Rusland vastgehouden Griner en Paul Whelan, een Amerikaanse ex-marinier die beschuldigd is van spionage.
Drie nieuwe graanschepen vertrekken uit Oekraïne
22:49 | Er zullen vandaag drie nieuwe schepen met graan vertrekken uit Oekraïne, meldt de Turkse minister van Defensie Hulusi Akar. Hij zei er niet bij uit welke havens de schepen zullen vertrekken.
Afgelopen maandag vertrok voor het eerst sinds het begin van de oorlog in Oekraïne een lading graan vanuit de haven van Odessa. Na een inspectie van Turkse, Russische en Oekraïense experts bij Istanbul hervatte het schip donderdag zijn reis.
In juli kwamen Oekraïne en Rusland overeen het graantransport over de Zwarte Zee te hervatten. Het doel van dat akkoord, dat na bemiddeling door Turkije en de VN tot stand kwam, is het voorkomen van een wereldwijde voedselcrisis