Maroš Šefčovič, de Brexit-chef van de Europese Unie, zei dat fysieke controles alleen zouden worden uitgevoerd bij een redelijk vermoeden 'van smokkel van illegale handel, illegale drugs, gevaarlijk speelgoed of vergiftigd voedsel'. Tegen de Financial Times zei Šefčovič dat dit zou betekenen dat er bijna geen verschil zou zijn tussen de Britse eis van 'geen controles' en het aanbod van de EU van 'minimale controles, uitgevoerd op een onzichtbare manier'.
Lees ook | EU start strafprocedures tegen Britten
Onaanvaardbaar
Het Verenigd Koninkrijk heeft ermee ingestemd dat Noord-Ierland bij zijn vertrek uit de EU deel blijft uitmaken van de interne goederenmarkt van de EU, om een grens op het Ierse eiland te voorkomen. Dit betekent dat voor goederen die Groot-Brittannië verlaten voor Noord-Ierland douaneaangiften moeten worden gedaan, terwijl voedsel en dieren aan gezondheidscontroles worden onderworpen. Net als haar voorganger Johnson vindt de nieuwe Britse premier Truss dit een onaanvaardbare inmenging in de binnenlandse markt van het Verenigd Koninkrijk.
Lees ook | EU sleept Britten voor rechter om Noord-Ierland
Unionisten versus nationalisten
Unionisten in Noord-Ierland zeggen dat dit hun banden met het Verenigd Koninkrijk heeft uitgehold en dat de impasse heeft geleid tot politieke verlamming in de regio. De Democratic Unionist Party, de grootste unionistische kracht in de regio, heeft geweigerd zitting te nemen in de assemblee in Belfast zolang het Noord-Ierse protocol niet is geschrapt.
DUP-leider Jeffrey Donaldson vertelde tegen de Financial Times 'dat er uitzicht is op hernieuwde onderhandelingen. Ik denk dat daarvoor een andere houding van de EU nodig is. Zij moeten inzien dat als we tot een oplossing willen komen, zij de integriteit van het Verenigd Koninkrijk, zijn interne markt en de plaats van Noord-Ierland daarin moeten accepteren en respecteren'.
De nationalistische Sinn Féin, die wil dat Noord-Ierland zich aansluit bij de Ierse Republiek en die bij de afgelopen verkiezingen een daverende zege behaalde, steunt het protocol echter. Volgens de huidige regels moeten nieuwe verkiezingen voor de assemblee worden uitgeschreven als de impasse op 28 oktober niet is doorbroken.
Lees ook | Verkiezingswinst van Sinn Féin in Noord-Ierland ‘historisch’
De besprekingen tussen Brussel en Londen liepen in februari op niets uit. Šefčovič zei dat hij bereid was om opnieuw te beginnen, maar alleen op basis van de voorstellen die hij in oktober vorig jaar deed om de controles te verminderen. De EU heeft intussen zeven juridische stappen ondernomen tegen het Verenigd Koninkrijk omdat het sommige van de in het protocol voorgeschreven controles heeft afgeschaft, met een uiterste termijn van donderdag 15 september voor een formeel antwoord.
Lees ook | 'Truss is de nachtmerriepremier voor de Europese Unie'