Lees ook | Nieuwe Britse minister van Financiën voorziet moeilijke beslissingen
Hoge Conservatieven zullen deze week besprekingen voeren over een 'reddingsmissie' waarbij Liz Truss als leider aan de kant wordt gezet. Dat schrijft The Guardian. De aangekondigde paleisrevolutie komt nadat de nieuwe minister van Financiën Jeremy Hunt het economisch pakket van Truss door de versnipperaar haalde en nieuwe bezuinigingen aankondigde. En daarmee zijn Truss' belastingplannen geïmplodeerd als een mislukte kaassoufflé. 'Drie Tory MP's hebben openlijk voor haar ontslag gepleit', zegt De Waard.
Partijbelang
Bondgenoten van Truss waarschuwen hun partijgenoten echter dat haar aftreden mogelijk verkiezingen zal uitlokken wat funest zou zijn voor de Conservatieven. In hun ogen heeft de partij dan 'afgedaan'. Maar ook binnen het kabinet verdampt de steun voor de premier met elk verstreken uur. Een oud-minister zei tegen The Guardian dat Truss 'in de vertrekhal' zit, en dat ook weet. 'Het gaat er nu om of ze deelneemt aan het proces en tot op zekere hoogte op haar eigen voorwaarden gaat, of dat ze zich probeert te verzetten en eruit wordt gezet.'
Lees ook | Truss draait beleid terug en belooft stabiliteit
Grotesk
Een ander parlementslid zei dat het 'grotesk' zou zijn wanneer Truss opnieuw vragen in het Lagerhuis zou moeten beantwoorden na een serie publieke vernederingen als het gedraai rond haar belastingplannen, de U-bocht die ze daar vervolgens in maakte en het voor de bus gooien van haar bondgenoot en mede-architect van haar gewraakte plannen, oud-minister van Financiën Kwasi Kwarteng. Truss lijkt aangeschoten wild, de Britse tabloid Daily Star vraagt de lezer zelfs wie er het langst zal overleven, een 'verlepte' premier Liz Truss of een krop ijsbergsla.
Diner voor volwassenen
Naar verluidt zijn tussen de 15 en 20 oud-ministers en andere hoge parlementsleden uitgenodigd voor een zogeheten 'diner voor volwassenen', een bijeenkomst die georganiseerd is door prominente aanhangers van Rishi Sunak, minister van Financiën onder Boris Johnson en de tegenhanger van Truss in de verkiezingen om het leiderschap van de Conservatieven. Op de agenda: hoe en wanneer kan Truss worden weggestuurd? En hoe en wanneer Sunak en mede-kandidaat voor het leiderschap Penny Mordaunt te installeren?
Reddingsmissie
De strijd over de politieke toekomst van Truss barstte pas in alle ernst los nadat de kersverse minister van Financiën Hunt in een interview met de BBC zei dat het verkeerd was geweest om 'blind te vliegen' door een reeks belastingverlagingen aan te kondigen zonder uit te leggen hoe die gefinancierd zouden worden. Zaterdagavond zei hij dat de minibegroting van Truss 'te ver en te snel ging'.
Lees ook | Positie Truss steeds verder onder druk
Prullenbak
Hunt wees de economische plannen af waarmee Truss het Tory-leiderschap won, en zei dat sommige belastingen zouden stijgen terwijl de overheidsuitgaven zouden worden beperkt. 'Er komen geen gemakkelijke keuzes - het wordt heel moeilijk', zei hij. 'Veel van de dingen waar mensen op hopen zullen niet gebeuren.' Hoewel hij niet wilde garanderen dat de uitkeringen met de inflatie zouden meestijgen, zei Hunt 'zeer gevoelig te zijn voor de behoeften' van de armste huishoudens.
Dolk in de rug
De Waarde ziet het interview van Hunt waarin hij gehakt maakt van Truss' economische plannen als een dolk in de rug. 'Ze is het vertrouwen van iedereen kwijt door deze enorme U-turn. Ze kwam aan met beloftes van lagere belastingen en meer uitgeven, en dat moet ze nu allemaal terugdraaien. De ene na de andere maatregel wordt teruggedraaid. Hunt zegt eigenlijk dat hij alles gaat terugdraaien. De vraag is of de City of Londen genoeg vertrouwen in Truss heeft. Dat zal deze week blijken uit de koers van het pond en de rente in Engeland.'
Heeft Hunt niet zelf leiderschapsaspiraties? Minister van Financiën zijn onder Truss is immers niet zonder risico's. Hij heeft het twee keer eerder geprobeerd en tweemaal eerder heeft hij verloren. 'Of hij nou nog een kans maakt is heel moeilijk in te schatten.'
Ook worden verdere wijzigingen van de zogeheten 'mini-begroting' onderzocht. Morgen zullen Hunt en Truss hun plannen voor de begrotingsverklaring voor de middellange termijn op 31 oktober doornemen. Hunt zal zich dan opnieuw buigen over een belasting voor energiebedrijven, hij is al van plan de verlaging van de inkomstenbelasting (een ander belangrijk onderdeel van Truss' pakket) uit te stellen. Of Truss tegen die tijd nog in het zadel zit, daaraan wordt door steeds meer partijgenoten echter getwijfeld.
Lees ook | Britse minister van Financiën blaast belastingplannen af
Aftreden of motie van wantrouwen
Op hoeveel steun Truss nog kan rekenen is weliswaar vooralsnog koffiedik kijken, wel vechten haar overgebleven bondgenoten hard voor haar steun. Zo dringen loyalisten er bij de premier op aan een motie van wantrouwen af te dwingen in plaats van in te stemmen met een eventueel aftreden. Volgens de partijregels is Truss een jaar lang beschermd tegen een motie van wantrouwen tegen haar leiderschap, maar die regels kunnen natuurlijk veranderd worden wanneer daar een meerderheid voor gevonden wordt.
Maar voor de Conservatieven is het kiezen tussen twee kwaden. 'Als we weer van leider veranderen, is het gedaan met ons als partij', zei een minister tegen The Guardian. 'Als ik Liz was, zou ik zeker een eerste motie van wantrouwen riskeren. Vanuit het oogpunt van de Tory partij is het het beste dat ze overleeft. Of dat betekent dat ze dat ook doet, is een andere zaak.'
Lees ook | Liz Truss bungelt boven afgrond
Een oudgediende Tory riep Truss vorige week op vrijwillig af te treden. 'Ze moet de moed vinden om hieruit te stappen, het op een ordelijke manier te doen - en daarvoor bedankt worden', zei hij. 'Als ik haar was, zou ik gewoon zeggen: 'Kijk, het heeft niet gewerkt en het is niet goed voor mij om door te gaan'. Ik denk dat ze waarschijnlijk het beste met sir Graham Brady kan gaan zitten en bespreken hoe we over een dag of twee een vervanger kunnen hebben.' En weer een andere invloedrijke Conservatief zei: 'Om heel eerlijk te zijn, denk ik dat als er een afvaardiging naar Liz Truss zou komen, zij niet veel weerstand zou bieden.'
Bank of England wil rente verhogen
Intussen zijn de financiële markten nog steeds volatiel als gevolg van Truss' voorgenomen beleid. Om de markten te kalmeren zegt directeur Andrew Bailey van de Britse centrale bank Bank of England dat hij vrijdag een tête-à-tête had met de nieuwe minister van Financien Hunt. Bailey waarschuwde echter dat de 'inflatiedruk' waarschijnlijk een 'krachtiger reactie' zou vereisen in de vorm van een renteverhoging.
Lees ook | Britse centrale bank koopt meer obligaties na onrust op markten