Volgens De Wijk is het aantal gedragsalternatieven dat Poetin tot zijn beschikking heeft niet zo groot: hij kan de strijd naar een ander gebied verplaatsen (zoals de sabotage van Nord Stream-leidingen), een hybride operatie uitvoeren (zoals sabotage in andere landen) en doorgaan met het gasinstrument om anderen te ontregelen. 'Hij heeft opties, maar hij moet op zeker moment ook verder komen op het slagveld en dan kan hij niet accepteren dat Oekraïne grote vorderingen gaat maken.'
De Wijk vervolgt: 'Als hij dat niet kan houden, dan heeft hij nog maar één mogelijkheid, en dat is inzet van een kernwapen. Een vrij simpele redenering die onverbiddelijk leidt tot de conclusie dat de inzet van kernwapens een reële optie is.'
Collegiale cognitieve dissonantie
Het verbijstert De Wijk dat veel duiders veranderd zijn in wat hij 'sussers' noemt. De ondraaglijke gedachte aan een nucleair conflict vertroebelt hun professionele denken. Ze laten volgens De Wijk in hun analyse doorklinken dat Oekraïne moet winnen, maar dat gaat ten koste van wat ze als duider moeten doen: 'een objectieve inschatting maken van de krachtsverhoudingen'. Dat de inzet van nucleaire mogelijkheden de situatie radicaal kan doen omslaan, is een gegeven waar veel duiders zich volgens De Wijk geen raad mee weten.
Lees ook | 'Poetin zal eerst andere stappen nemen voor inzet kernwapens'
Tekst gaat verder na de video
'Ik zie dat voortdurend gebeuren; die hebben grote problemen daarmee', gaat De Wijk verder. 'Eigenlijk willen ze er niet over praten, terwijl het een game changer kan zijn op het slagveld. Je hoort ook bezweringsformules: 'Hij is vast door China onder druk gezet'. Nou en?'
Wanneer Poetin moet kiezen tussen goede relaties met China en zijn eigen politieke en fysieke voortbestaan, dan is dat volgens De Wijk een uitgemaakte zaak. 'Poetin kan niet anders. Zijn vitale belangen staan op het spel.'
Invalide afschrikkingsdoctrine
Wat De Wijk echter het meeste stoort aan de duiders is dat zij denken dat de doctrine van afschrikking door atoomwapens gehandhaafd kan blijven in dit conflict. Volgens De Wijk is er een proxy-oorlog gaande tussen de Amerikanen en Rusland; een oorlog tussen twee partijen die in een derde land uitgevochten wordt en op indirecte wijze - bijvoorbeeld door dat derde land (in casu Oekraïne) te bewapenen en diens strijdkrachten te trainen.
Lees ook | Britse veiligheidsadviseur waarschuwt voor toenemend risico op kernoorlog
Nucleaire holocaust
'Daar zit een probleem. Je krijgt nu wel een confrontatie tussen kernmachten die eigenlijk volgens het traditionele afschrikkingsdenken nooit had mogen plaatsvinden en nu tóch plaatsvindt. Dat is levensgevaarlijk. Nu wordt gezegd dat je rustig oorlog tegen elkaar kunt voeren omdat die afschrikking ervoor zou zorgen dat het niet escaleert naar een nucleaire holocaust. Voor mensen als ik, die zich hier al decennia mee bezighouden, is dit vloeken in de kerk. Dit kan gewoon echt absoluut niet wat hier gebeurt en dat maakt het buitengewoon gevaarlijk.'
Beluister hier het hele gesprek met Rob de Wijk