Ook oud-ambassadeur in het Verenigd Koninkrijk Simon Smits verwacht dat Sunak de nieuwe premier wordt. 'Er staan 160 parlementsleden achter hem. Johnson heeft zich teruggetrokken. Ik denk dat gisterenavond duidelijk is geworden dat hij de benodigde honderd steunbetuigingen van conservatieve parlementsleden echt niet gaat halen, hoewel hij zelf wel heeft geclaimd dat hij de honderd net heeft overstegen. Maar daar worden nogal wat vraagtekens bij gesteld.'
Lees ook | Boris Johnson trekt zich terug uit race om Brits premierschap
Voordat Johnson zich terugtrok uit de race sprak hij met zowel Sunak als Penny Mordaunt. 'Hij had waarschijnlijk het idee dat als hij kon zorgen dat de anderen zich óf zouden terugtrekken óf met wat voor belofte dan ook hem zouden steunen, dat hij die race dan wel had kunnen winnen. Maar dan is het nog maar zeer de vraag of de parlementsleden, die nog vers in het geheugen hebben wat er twee maanden geleden is gebeurd, hem hadden gesteund, want uiteindelijk maken de conservatieve parlementsleden het nu uit in Engeland.'
Democratie
Dat veel Britten het vertrouwen in de politiek kwijtraken is volgens Smits ‘een hele slechte ontwikkeling in elke democratie'. ‘De Labourpartij onder leiding van Keir Starmer heeft al een aantal keren herhaald: wees nou eens democratisch en schrijf gewoon algemene verkiezingen uit. Dat is natuurlijk ook uit eigen belang. Als je naar de polls kijkt, zouden ze heel ruim winnen. De Conservatieven zeggen dan weer, we zullen wel gek zijn om nu algemene verkiezingen uit te schrijven.'
Lees ook | Sunak stelt zich officieel kandidaat voor Brits premierschap
Als Sunak het vanmiddag wordt, heeft hij volgens Smits 'zowel binnenlands als buitenlands een enorme uitdaging'. 'Binnenlands moet hij het vertrouwen van de Conservatieve Partij en van de kiezers winnen. Over twee jaar moet hij het opnemen tegen Starmer. Ook moet hij het vertrouwen in de financiële markten herstellen, een gat van 40 miljard pond in de begroting dichten en vergeet niet de inflatie, energiecrisis en de oorlog in Oekraïne. Hij krijgt een uitdaging waar niemand jaloers op is, denk ik.’
Rishi Sunak
‘Hij komt uit een heel welgesteld Brits-Indiaans milieu', zegt correspondent Lia van Bekhoven over Sunak. ‘En hij is getrouwd met een mega rijke vrouw, waardoor hij niet alleen de rijkste parlementariër in het Verenigd Koninkrijk is, maar zelfs rijker dan koning Charles is. Dat gegeven, plus het feit dat hij bijvoorbeeld schoenen draagt van vijfhonderd euro, betekent volgens critici dat hij niet kan begrijpen hoe de doorsnee Britse kiezer leeft.’
Wat Sunak destijds populair maakte, is volgens Van Bekhoven dat hij als minister van Financiën miljarden heeft uitgetrokken voor een steunprogramma tijdens de coronacrisis. 'Al snel daarna daalde zijn populariteit, omdat onthuld werd dat zijn vrouw - helemaal legaal, maar toch - belasting vermeed, omdat ze gebruik maakte van een bepaalde belastingstatus.'
Plannen
Sunak heeft volgens de correspondent niet gezegd wat zijn plannen zijn. 'En hoe hij de economische- en sociale crisis waar de Britten nu in zitten gaat aanpakken. Wil hij de economie laten groeien door de grenzen open te zetten voor meer migranten, wat sommige Brexiters echt niet willen? Kan hij zich houden aan de belofte van Johnson die destijds zei 'we gaan absoluut niet verder bezuinigen na ruim tien jaar van bezuinigingen'? Gaat hij wat aftrekken van de extra winsten van de energiebedrijven en Britse banken? En kan hij de bijna onbestuurbare, totaal verdeelde Conservatieve Partij bij elkaar houden of spat het toch over een aantal maanden weer uit elkaar?', aldus Van Bekhoven.
Lees ook | Opvolger Truss treft land en partij in chaos