Het staat Finland wel vrij om een hek of muur te bouwen, zo benadrukt hoogleraar Internationaal en Europees Recht Henri de Waele van de Radboud Universiteit. 'Het internationaal recht laat landen vrij om te bepalen hoe zij hun grenzen afbakenen', stelt De Waele. 'Dus een hek is daar zeker denkbaar bij, al moet je wel zorgen dat je vluchtelingen en asielzoekers een reële kans blijft bieden om zich onder het vluchtelingenverdrag te kunnen melden zodat ook zij een serieuze kans krijgen om zich in het land te vestigen.'
Aan de andere kant geldt tevens het Europees recht, waarbij met name Schengenlanden voorzichtig moeten zijn met het aantal barrières dat ze opwerpen. 'Er moet vrij verkeer mogelijk blijven in het Schengengebied', vervolgt De Waele. 'Aan de buitengrenzen is toegestaan om bepaalde grenzen op te trekken. Dan krijg je een beetje een Fort Europa-idee, en dat is niet in strijd met de Europese regels. Maar het Europees Hof heeft daarover in 2020 wel gezegd in een Hongaarse casus dat de manier waarop er te werk was gegaan - inclusief patrouilles - buiten de perken ging.'
Vier jaar
De bouw van het Finse hek zou zo'n vier jaar in beslag nemen en honderden miljoenen euro's kosten. Maar of de kosten opwegen tegen de baten, is lastig te zeggen. Dat ziet ook Europa-verslaggever Stefan de Vries. 'Het ligt er ook aan hoe je de baten definieert', stelt hij. 'Het gaat denk ik vooral om politieke baten. De Finnen laten hiermee aan hun eigen volk zien dat ze iets doen om hun grenzen te bewaken, maar of een muur of hek ook echt iets helpt, valt te bezien.'
De Vries spreekt van een 'zeer dure oplossing voor een relatief klein probleem', waarbij hij benadrukt dat er momenteel niet veel migranten over de Fins-Russische grens komen. 'Bovendien kan het bouwen van de barrières risico's opleveren voor migranten omdat mensensmokkel er bijvoorbeeld door kan toenemen. Het is dus eigenlijk een politiek hek.'
Helpt een hek?
Bewijs dat een hek werkt is er niet, maar bewijs dat een hek níet werkt is er des te meer vindt De Vries. 'Anders zou er helemaal geen immigratie meer zijn natuurlijk', stelt hij. 'In de tijd van de val van de Berlijnse Muur in 1989, waren er zes muren en grenzen wereldwijd. Dat zijn er anno 2022 al bijna 70, dus langs grenzen en bezet gebied. In veel landen pleiten politieke leiders voor nog meer van die muren, maar de (illegale) immigratie en emigratie zijn gewoon toegenomen. Dus de conclusie trekken dat een muur helpt, is niet de goeie.'