Dit liveblog is gesloten. De allernieuwste updates van het conflict vind je in ons liveblog van woensdag 19 november
22:45 | Rusland heeft Polen waarschijnlijk niet opzettelijk aangevallen en een reactie 'zal waarschijnlijk veel beperkter zijn dan de meesten verwachten'. Dit zegt Matt Tait, een cyber intelligence en nationale veiligheidsexpert tegen Sky News. Tait, die eerder voor het Britse GCHQ, heeft gewerkt, twijfelt aan het idee dat een Russische raketaanval op Polen opzettelijk zou kunnen zijn geweest - een situatie die waarschijnlijk een grote escalatie in het conflict zou veroorzaken.
Hij wijst op Ruslands ontkenning van verantwoordelijkheid en suggereert dat Moskou de eer voor een aanval op zich zou hebben genomen als deze opzettelijk was geweest. 'Ik ben zeer sceptisch dat dit een opzettelijke aanval of signaal was', zegt zei hij.
Poolse president praat met Biden
22:40 | De Poolse president Andrzej Duda praat nu met zijn Amerikaanse ambtgenoot Joe Biden. Dat zegt het hoofd van Polen's Nationale Veiligheid. Het Witte Huis heeft zojuist bevestigd dat president Biden is ingelicht over de berichten uit Polen. President Biden is momenteel in Bali, Indonesië, waar het diep in de nacht is.
Oekraïne roept op tot NAVO-top
22:35 | De Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Dmytro Kuleba heeft opgeroepen tot een NAVO-top om de Russische aanvallen te stoppen, en heeft een verzoek herhaald om gevechtsvliegtuigen naar het land te sturen.
Hij tweette: 'Oekraïne bevestigt zijn volledige solidariteit met Polen en staat klaar om alle nodige steun te verlenen. Het collectieve antwoord op Russische acties moet hard en principieel zijn'.
'Onder de onmiddellijke acties: een NAVO-top met deelname van Oekraïne om verdere gezamenlijke acties uit te werken die Rusland zullen dwingen zijn koers te wijzigen wat betreft escalatie, Oekraïne voorzien van moderne vliegtuigen zoals F-15 en F-16, evenals luchtverdedigingssystemen, zodat we elke Russische raket kunnen onderscheppen. Vandaag de dag betekent de bescherming van het Oekraïense luchtruim de bescherming van de NAVO.'
NAVO-landen reageren op raketinslagen
22:30 | Verschillende NAVO-bondgenoten hebben inmiddels gereageerd op de raketaanvallen op NAVO-lidstaat Polen.
De Franse president Emmanuel Macron heeft gevraagd om 'noodzakelijke verificatiewerkzaamheden' met betrekking tot de zaak.
België heeft het incident scherp veroordeeld, zei de Belgische premier Alexander De Croo, eraan toevoegend dat zijn land achter Polen zal staan. 'We maken allemaal deel uit van de NAVO-familie', zei hij.
De Nederlandse premier Mark Rutte zei: 'Ernstige berichten over raketten die in Polen landen en dodelijke slachtoffers veroorzaken. We staan in nauw contact met Polen en onze andere NAVO-bondgenoten. Het is nu belangrijk om vast te stellen wat er precies is gebeurd. We volgen de situatie op de voet'.
Canada zei dat het op de hoogte is van de ontploffing, en dat de VS onbevestigde berichten over een verdwaalde Russische raket onderzoekt. 'We volgen de situatie, en we hebben hierover contact met Polen en andere partners.'
Letland heeft woensdagochtend een spoedvergadering belegd om 'de veiligheidssituatie te beoordelen'. Premier Krisjanis Karins zei: 'Ik heb een spoedvergadering van de regering belegd om te luisteren naar de verslagen van de verantwoordelijke ministeries en instellingen over de veiligheidssituatie in de regio en om klaar te staan voor verdere maatregelen.'
De Estse minister van Buitenlandse Zaken Urmas Reinsalu zei dat hij met bondgenoten overlegt over een eensgezinde en resolute reactie. 'Het is een uiterst ernstig incident', zei hij.
Experts: raketten zijn van S-300 systeem
20:25 | Volgens Defensie-experts die de BBC geraadpleegd heeft is Polen getroffen door raketten van een S-300 systeem. Dit type raket wordt gewoonlijk gebruikt voor grond-lucht aanvallen, en is gebruikt door zowel Rusland als Oekraïne tijdens de oorlog. 'Wie de raket heeft afgevuurd is onduidelijk', zegt veiligheidsexpert J. Andrés Gannon van de Amerikaanse Council on Foreign Relations. Ook Gannon denkt dat de op sociale media getoonde projectielen en stukken afkomstig zijn van een S-300. 'We weten dat Rusland de S-300 gebruikt voor grondaanvallen, ook al is het een luchtverdedigingssysteem, maar Oekraïne gebruikt ze ook voor luchtverdediging tegen kruisraketten.'
NAVO-baas overlegt met Poolse president
22:20 | De secretaris-generaal Jens Stoltenberg van de NAVO heeft met de Poolse president Andrzej Duda gesproken na de explosie eerder vanavond. Hij zei dat de NAVO 'de situatie volgt en dat de bondgenoten nauw overleg plegen'. 'Het is belangrijk dat alle feiten worden vastgesteld', voegde hij eraan toe.
Polen verhoogt paraatheid militairen
22:20 | De Poolse regeringswoordvoerder Piotr Muller heeft zojuist een persconferentie gegeven in de hoofdstad Warschau, waar hij zei dat de regering het militaire paraatheidsniveau verhoogt als reactie op de explosie bij de grens met Oekraïne. Voor de camera's bevestigde Muller dat er eerder op dinsdag twee doden waren gevallen. Hij vertelde verslaggevers dat de regering overweegt artikel 4 in werking te stellen, wat zou betekenen dat er een vergadering van NAVO-leden plaatsvindt nadat hun 'territoriale integriteit, politieke onafhankelijkheid of veiligheid' is bedreigd.
Minister Ollongren: berichten verontrustend
22:15 | Defensieminister Kajsa Ollongren vindt de berichten 'verontrustend', schrijft ze op Twitter. 'We leven mee met de Poolse bevolking.' Minister Wopke Hoekstra (Buitenlandse Zaken) condoleert de familie van de twee Poolse slachtoffers. 'We houden deze ernstige situatie nauwlettend in de gaten.'
Letland belegt woensdag spoedvergadering
22:13 | Letland heeft aangekondigd dat het woensdag een spoedvergadering zal beleggen om de veiligheidssituatie te beoordelen, gezien berichten over Russische raketten die Polen binnendringen. Samen met de aankondiging voegde de Letse premier eraan toe dat de vergadering is 'om klaar te zijn voor verdere actie', meldde Reuters.
Poolse regering houdt spoedberaad; 2 doden bevestigd
22:10 | De Poolse regering is in spoedvergadering bijeen nadat bij een mogelijke raketaanval op het Poolse dorp Przewodow op 65 kilometer van de grens met Oekraïne twee doden zijn gevallen. Mogelijk gaat het om twee afgedwaalde raketten, buurland Oekraïne werd tegelijkertijd namelijk getroffen door een ware raketregen van naar schatting 100 Russische raketten. Het bombardement was zo hevig dat ook de stroomvoorziening in Moldavië werd onderbroken.
EU-buitenlandchef 'in contact' met Polen over inslagen
22:05 | De buitenlandchef van de Europese Unie probeert scherper te krijgen wat in Polen precies is voorgevallen. Josep Borrell 'overlegt met zijn gesprekspartners' over de mogelijke inslagen van een Russische raket in het EU-land, laat zijn woordvoerder weten. De EU wacht met een reactie tot Polen duidelijk heeft gemaakt wat er is gebeurd, aldus Borrells woordvoerder.
Rutte in nauw contact met Polen en NAVO
21:45 | Premier Rutte zegt in nauw contact met Polen en de NAVO te staan. Volgens hem is het belangrijk vast te stellen wat er precies is gebeurd. 'Het is nu belangrijk om vast te stellen wat er precies in Polen is gebeurd', reageert premier Mark Rutte op het nieuws dat Russische raketten daar terecht zijn gekomen. Op Twitter schrijft de minister-president in nauw contact te staan met Polen en andere NAVO-partners. De premier noemt de berichten 'ernstig' en zegt de situatie 'op de voet te volgen'.
De raketinslag kan grote gevolgen hebben, omdat Polen een NAVO-land is. Die verdragsorganisatie, bestaande uit de meeste Westerse landen maar ook Turkije, heeft als belangrijke regel dat een aanval op een wordt beschouwd als een aanval op allen.
Polen kan ervoor kiezen om het zogeheten 'artikel 5' in te roepen, waarin dit is vastgelegd. Dat betekent dat NAVO-lidstaten dan moeten doen wat Polen nodig acht om de veiligheid van NAVO-gebied te garanderen. Gewapende actie hoort daar ook bij. Het zou waarschijnlijk verdere escalatie betekenen in de oorlog tussen Rusland en Oekraïne.
Polen kan zich ook beroepen op artikel 4. Dan vindt overleg en afstemming binnen de NAVO plaats als de territoriale integriteit van een lidstaat in gevaar is. In dit geval kan dat bijvoorbeeld leiden tot meer militaire steunpakketten voor Oekraïne.
De NAVO heeft al laten weten nauw te overleggen met Polen over de situatie, aldus een NAVO-diplomaat. Verschillende NAVO-lidstaten, waaronder de Verenigde Staten en verschillende Baltische landen, hebben hun grote zorgen geuit over de situatie.
NAVO buigt zich over raketinslagen Polen, overlegt met Warschau
21:40 | De NAVO buigt zich over de mogelijke inslagen van Russische raketten in lidstaat Polen. De westerse militaire alliantie overlegt nauw met de regering in Warschau, zegt een NAVO-diplomaat. 'We gaan deze berichten na en stemmen nauw af met onze bondgenoot Polen', aldus de bron bij het bondgenootschap.
Duitsland reageert
21:38 | Annalena Baerbock, de Duitse minister van Buitenlandse Zaken, zegt dat 'haar gedachten bij Polen zijn'. De Duitsers 'monitoren de situatie nauwgezet' en 'blijven in contact met hun NAVO-bondgenoten'.
Zelenski: 'dit is significante escalatie'
21:26 |In een videotoespraak reageert de Oekraïense president Volodimir Zelenski op de situatie in Oost-Polen: 'Deze Russische raketaanval op collectieve veiligheid is een significante escalatie. We moeten in actie komen.'
Slowaakse minister van Defensie maant Rusland tot stoppen
21: 23 | De Slowaakse minister van Defenise Jaroslav Nad zegt dat Moskou 'direct moet stoppen met de zinloze aanvallen op Oekraïense infrastructuur'. Daarnaast stelt hij 'zeer verontrust' te zijn over de situatie in Oost-Polen en vindt dat 'Rusland moet verklaren wat hier is gebeurd'. 'De roekeloosheid van Rusland loopt uit de hand.'
Tsjechische parlement noemt huidige Russische regering 'terroristisch'
21:15 | Het Tsjechische parlement heeft een motie aangenomen waarin de huidige Russische regering als 'terroristisch' wordt omschreven. In de motie worden grootschalige aanvallen op Oekraïense burgerdoelen en belangrijke energie-infrastructuur genoemd. Tijdens de stemming keurden 129 van de 156 aanwezige parlementsleden in de 200 zetels tellende kamer de motie goed, wat betekent dat enkele tientallen parlementsleden van de oppositie waarschijnlijk met de regering hebben meegestemd.
Alle 14 parlementsleden van de extreem-rechtse SPD-partij waren tegen de motie. De Tsjechische centrumrechtse regering is een van de trouwste aanhangers van Oekraïne en was een van de eersten die zware wapens - waaronder tanks - naar de Oekraïense strijdkrachten stuurde.
Witte Huis zoekt meer informatie, Amerikanen willen niet escaleren
21:06 | Het Witte Huis kan de berichten niet bevestigen en zegt dat het met de Poolse regering samenwerkt om meer informatie te verzamelen. Op basis daarvan, zullen zij vervolgstappen bepalen. Dat zegt woordvoerder van de Nationale Veiligheidsraad Adrienne Watson.
Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken zegt dat zij de zaak 'zeker niet proberen te escaleren'.
Rusland: 'niet door Russische wapens'
20:55 | Het Russische ministerie van Defensie ontkent dat er aanvallen 'op doelen nabij de Oekraïens-Poolse' zijn uitgevoerd door Russische wapens. Volgens hen zijn 'de Poolse claims over Russische raketten die Pools grondgebied raken zijn een bewuste provocatie met als doel de situatie te escaleren'
Ook Hongarije houdt spoedoverleg
20:50 | Na de raketinslagen op Polen houdt ook Hongarije een spoedoverleg van de nationale Defensieraad.
Beelden van inslag
20:35 | Een Poolse journalist deelt beelden van de plaats waar de raketten zijn ingeslagen. Ook zijn er overblijfselen van de raket te zien. In de app is de bijgevoegde tweet niet te zien, via de website wel.
Pentagon kan raketinslag nog niet bevestigen
20:30 | Het Pentagon kan niet bevestigen dat het om Russische raketten gaat die in Polen zijn beland. 'We zijn bekend met de persberichten over twee vermeende Russische raketten die een locatie in Polen zouden hebben geraakt, nabij de Oekraïense grens. Ik kan u vertellen dat wij op dit moment geen enkele informatie hebben om deze berichten te bevestigen, maar we onderzoeken dit verder', zegt brigadier-generaal Patrick Ryder.
Gevolgen voor NAVO-alliantie
20:15 | Nu een NAVO-land direct betrokken is bij de oorlog met Rusland, zouden de NAVO-regels toegepast kunnen worden. 'Wat zou kunnen is dat artikel 4 van het NAVO-handvest wordt ingeroepen, dat betekent consultatie om dringende redenen. Dan zou Polen, als het verhaal klopt, formeel een beroep kunnen doen op artikel 5', legt buitenlandcommentator Bernard Hammelburg uit. Dat artikel zegt dat 'een aanval op één NAVO-land een aanval op alle NAVO-landen is'. Maar Hammelburg nuanceert: 'Dat zouden de andere NAVO-landen vast ontraden.'
Media: Russische raketten treffen Polen: zeker twee doden
20:00 | Twee Russische raketten zijn in het Poolse grensgebied met Oekraïne terechtgekomen. Daarbij kwamen zeker twee mensen om het leven, melden Poolse media.
Het zou gaan om verdwaalde raketten die tijdens de massale Russische aanval van dinsdag op Oekraïne geen doel troffen. De Poolse premier Mateusz Morawiecki besloot tot een spoedzitting van de raad voor nationale veiligheid.
Het incident ligt gevoelig omdat het gaat om raketten die neerkomen in een NAVO-land. In de westerse defensiealliantie zijn de bondgenoten verplicht elkaar te helpen bij een aanval.
Massale raketaanvallen op Oekraïne leiden tot veel stroomuitval
19:20 | Rusland heeft opnieuw het energienetwerk in Oekraïne op grote schaal gebombardeerd. Er zijn in het hele land raketaanvallen geweest die in veel regio's stroomuitval hebben veroorzaakt. De toestand is volgens de regering 'kritiek'. Er zijn raketaanvallen gemeld van Lviv in het westen tot Charkov in het oosten. Ook de hoofdstad Kiev werd door raketinslagen getroffen.
Volgens de burgemeester van de stad zit de helft van de bevolking zonder stroom, mede omdat de voorziening op diverse plaatsen uit voorzorg is stopgezet. In heel het land van ruim 40 miljoen inwoners zijn volgens de regering 7 miljoen huishoudens zonder stroom komen te zitten.
'Poetin gedraagt zich steeds meer als een soort Kim Jong-un'
17:54 | De Oekraïense President Zelenski zei in een toespraak op de G20-top in Bali dat nu het moment is om een einde te maken aan de oorlog. Vlak daarna werd de Oekraïense hoofdstad Kiev onder vuur genomen door Russische raketten. 'Dat is geen toeval vrees ik', zegt geopolitiek analist Alex Krijger.
'Poetin gedraagt zich steeds meer als een soort Kim Jong-Un', vervolgt Krijger. 'Het is heel treurig, raketten schieten, aandacht vragen.' Dat komt volgens Krijger doordat Rusland steeds meer geïsoleerd raakt, wat hij tevens benoemt als de grootste winst van deze G20-top. 'De grootste zorg van de Russen is nu dat er in de slotverklaring iets wordt gezegd over de veroordeling van Rusland wat betreft de oorlog in Oekraïne. Dat is de zoveelste pijnlijke nederlaag voor Poetin.'
Gemeenten willen duidelijkheid over verbreken contract Gazprom
17:17 | De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) wil snel duidelijkheid voor gemeenten die hun contract met het voormalige Gazprom Duitsland hebben verbroken of in de overstap zitten naar een ander energiecontract. Door de nationalisatie van de Duitse overheid valt het energiebedrijf, dat inmiddels SEFE Energy heet, niet meer onder de sancties tegen Rusland. Gemeenten, andere lagere overheden, scholen en sportclubs hoeven dus niet langer hun energiecontracten met het bedrijf te verbreken.
Tientallen gemeenten zijn inmiddels al overgestapt naar een andere energieleverancier. Zij zijn miljoenen euro’s meer kwijt aan veel duurdere contracten, aldus VNG. Het ministerie van Economische Zaken heeft al toegezegd deze gemeenten te gaan compenseren. VNG wil graag dat er snel duidelijkheid komt over de hoogte en duur van deze compensatie.
Ook zijn er gemeenten die nog midden in de overstap zitten naar een andere energieleverancier. 'Zij hebben een nieuw contract afgesloten, maar hebben het oude Gazprom-contract nog niet opgezegd. Voor hen vervalt nu de juridische grondslag om het contract te ontbinden', aldus VNG. Deze gemeenten hebben snel juridische duidelijkheid en hulp van het ministerie nodig, aldus de vereniging.
Volgens VNG was de boodschap van het kabinet aan gemeenten altijd glashelder: Gazprom-contracten moesten worden beëindigd. Nu blijkt dat veel gemeentes onnodig een overstap hebben gemaakt naar een duurder energiecontract. De VNG wil daarom zo snel mogelijk in gesprek met het ministerie.
Massale raketaanvallen op Oekraïne leiden tot veel stroomuitval
17:04 | Rusland heeft opnieuw het energienetwerk in Oekraïne op grote schaal gebombardeerd. Er zijn in het hele land raketaanvallen geweest die in veel regio's stroomuitval hebben veroorzaakt. De toestand is volgens de regering 'kritiek'. Er zijn raketaanvallen gemeld van Lviv in het westen tot Charkov in het oosten. Ook de hoofdstad Kiev werd door raketinslagen getroffen. Volgens de burgemeester zit de helft van de bevolking zonder stroom, mede omdat de voorziening op diverse plaatsen uit voorzorg is stopgezet.
Minister Wopke Hoekstra van Buitenlandse Zaken is in Kiev tijdens zijn bezoek daar in de schuilkelder gegaan omdat er bombardementen dreigden. Tijdens zijn bezoek aan de Oekraïense Nationale Veiligheidsraad ging het luchtalarm af.
In het westen van Oekraïne is met name in Lviv en Kovel na de luchtaanvallen ook 'massale stroomuitval' gemeld. Verder zijn er bombardementen gemeld in onder meer Charkov, Dnipropetrovsk, Kirovohrad, Ternopil en Tsjerkasi. Volgens de Oekraïense strijdkrachten zijn er nog meer raketten afgevuurd dan op 10 oktober, toen Rusland het energie- en communicatienetwerk op grote schaal met raketten bestookte. Dat was na een aanslag op een voor Rusland strategische brug over de Straat van Kertsj naar de Krim.
De jongste aanvallen waren een paar uur na een toespraak via videoverbinding van de Oekraïense president Volodimir Zelenski op de G20-top in Indonesië Zijn stafchef Andri Jermak legt op Twitter een duidelijk verband tussen de explosies en de speech. 'Rusland reageert op Zelenski's krachtige speech op de G20 met een nieuwe raketaanval. Denkt iemand nog serieus dat het Kremlin vrede wil? Het wil gehoorzaamheid.'
Oekraïense minister Koeleba bezoekt Hoekstra in schuilkelder
16:53 | De Oekraïense minister Dmitro Koeleba van Buitenlandse Zaken is langsgegaan bij zijn ambtgenoot Wopke Hoekstra, die in een schuilkelder in Kiev zit. Het ministerie van Koeleba ligt in de buurt.
'Hij wil zijn solidariteit tonen op dit moment', zegt een woordvoerder van Koeleba tegen het ANP. Eerder op de middag hadden beide ministers nog een overleg en een werklunch. Ook gaven ze een gezamenlijke persconferentie.
De dreiging van nieuwe raketaanvallen duurt voor. Hoekstra en zijn delegatie verblijven al bijna twee uur in de schuilkelder. De Russen hebben meerdere raketten op de stad afgevuurd. Daarbij zijn appartementenblokken getroffen. Volgens de burgemeester viel er een dode.
Criminelen ontsnapt tijdens Russische aftocht uit Cherson
16:20 | Tijdens de aftocht van de Russische troepen uit de Zuid-Oekraïense stad Cherson zijn honderden zware criminelen en moordverdachten ontsnapt uit de plaatselijke gevangenis. Slechts een deel kon worden opgepakt, meldt de politie.
Van de ruim 450 gevluchte gedetineerden zijn er inmiddels 166 opnieuw gearresteerd. Een tot levenslang veroordeelde moordenaar werd overgebracht naar een gevangenis in een naburige stad. Onder de voortvluchtigen zijn meer dan honderd mannen die worden beschuldigd van moord.
Volgens media zijn de gevangenen vrijgelaten door een gevangenismedewerker. Afgelopen vrijdag voltooiden Russische eenheden hun terugtocht van de westelijke oever van de rivier Dnjepr en gaven ze de grote stad Cherson op. Het was de enige regionale hoofdstad die de Russen hadden ingenomen sinds hun invasie in Oekraïne eind februari.
Criminelen ontsnapt tijdens Russische aftocht uit Cherson
16:26 | Tijdens de aftocht van de Russische troepen uit de Zuid-Oekraïense stad Cherson zijn honderden zware criminelen en moordverdachten ontsnapt uit de plaatselijke gevangenis. Slechts een deel kon worden opgepakt, meldt de politie.
Van de ruim 450 gevluchte gedetineerden zijn er inmiddels 166 opnieuw gearresteerd. Een tot levenslang veroordeelde moordenaar werd overgebracht naar een gevangenis in een naburige stad. Onder de voortvluchtigen zijn meer dan honderd mannen die worden beschuldigd van moord.
Volgens media zijn de gevangenen vrijgelaten door een gevangenismedewerker. Afgelopen vrijdag voltooiden Russische eenheden hun terugtocht van de westelijke oever van de rivier Dnjepr en gaven ze de grote stad Cherson op. Het was de enige regionale hoofdstad die de Russen hadden ingenomen sinds hun invasie in Oekraïne eind februari.
Raketinslagen in Kiev na toespraak Zelenski op G20
14:54 | In de Oekraïense hoofdstad Kiev zijn twee raketinslagen geweest, meldt burgemeester Vitali Klitsjko. Getuigen meldden eerder al dat twee explosies te horen waren na een luchtalarm. Ook is zwarte rook te zien boven de stad. Volgens de Klitsjko zijn twee wooncomplexen geraakt door de raketten.
De explosies komen een paar uur na een toespraak via videoverbinding van president Volodimir Zelenski op de G20-top. Zijn stafchef Andri Jermak trekt op Twitter een duidelijk verband tussen de explosies en de speech. 'Rusland reageert op Zelenski's krachtige speech op de G20 met een nieuwe raketaanval. Denkt iemand nog serieus dat het Kremlin vrede wil? Het wil gehoorzaamheid.'
Energieagentschap voorziet daling Russische olieproductie
14:48 | De Russische olieproductie zal als gevolg van westerse sancties komend jaar terugvallen, verwacht het Internationaal Energie Agentschap (IEA). In 2023 zal Rusland daarom mogelijk minder dan 10 miljoen vaten olie per dag oppompen. Rusland heeft wel een deel van de olie die het naar het Westen stuurde aan andere landen verkocht, maar kon daarmee de weggevallen vraag niet goedmaken.
Zo verkocht Rusland onder andere meer olie aan India, China en Turkije. Dat ging om ruim 1 miljoen vaten per dag sinds het land eind februari Oekraïne binnenviel.
Door onder meer een olie-embargo van de Europese Unie dat in december van kracht wordt en een ban op olieproducten die in februari gaat gelden zal de vraag naar Russische olie verder afnemen. De olieproductie zal daarom ook teruggeschroefd worden en in maart 2 miljoen vaten per dag onder het niveau van voor de oorlog liggen, verwacht het IEA. Gemiddeld zal Rusland in 2023 9,6 miljoen vaten per dag oppompen.
In de winter blijft de oliemarkt nog in evenwicht, verwacht het energieagentschap. Maar door de Europese sancties kan de druk op de oliemarkt vervolgens wel toenemen. Oliekartel OPEC besloot samen met partners als Rusland onlangs al om de olieproductie te verlagen om de prijs te stutten.
Hoekstra op bezoek in Oekraïne
14:20 | Minister Hoekstra van Buitenlandse Zaken belooft Kiev extra steun voor opsporen misdaden Russen. Dat heeft hij gezegd tijdens een bezoek aan het land. 'De daders moeten verantwoordelijk worden gehouden.' Tijdens het bezoek ging het luchtalarm in de stad af.
Het gaat om 15 miljoen euro, aldus Hoekstra na overleg met zijn Oekraïense collega Dmitro Koeleba. Het geld is onder meer bestemd voor forensisch onderzoek naar oorlogsmisdaden door marechaussees en particuliere organisaties die kijken voor welke misdrijven Rusland verantwoordelijk kan worden gehouden.
VN: Rusland en Oekraïne martelden krijgsgevangenen
13:12 | Het VN-mensenrechtenbureau (OHCHR) heeft dinsdag gezegd dat zowel Rusland als Oekraïne krijgsgevangenen heeft gemarteld tijdens het bijna negen maanden durende conflict. Volgens de VN gaat het dan om gebruik van elektrische schokken, gedwongen naaktheid, aanvallen met honden, elektrische schokken met tasers en militaire telefoons en seksueel geweld.
Volgens Reuters baseerde het controleteam van de VN in Oekraïne zijn bevindingen op interviews met meer dan 100 krijgsgevangenen aan beide zijden van het conflict. De interviews met Oekraïense krijgsgevangenen werden afgenomen na hun vrijlating; Rusland verleende immers geen toegang tot de detentieplaatsen.
Rusland ontkent marteling of andere vormen van mishandeling van krijgsgevangenen. Kiev zegt alle informatie over de behandeling van krijgsgevangenen te controleren, schendingen te onderzoeken en passende juridische maatregelen te nemen.
Rusland neemt defensieve houding aan, zegt westerse functionaris
12:45 | Rusland is nu bezig met een defensieve operatie in Oekraïne, aldus een anonieme westerse functionaris tegen persbureau Reutsre. 'Het is duidelijk dat de Russische bezetting van Oekraïne voorlopig een defensieve operatie is', aldus de functionaris die zei dat de terugtrekking van Rusland uit Cherson relatief ordelijk was verlopen. Hij voegde eraan toe dat de bewering van Rusland dat het 30.000 troepen had geëvacueerd waarschijnlijk overdreven was; hij schatte het aantal dichter bij 20.000 man.
Hij zei te verwachten dat de situatie op het slagveld volgend jaar in grote lijnen onveranderd zal blijven. 'Als mensen verwachten dat de troepen aan beide zijden zullen instorten, dan zien wij niets dat daarop wijst vanaf nu tot het einde van het jaar', zei de functionaris.
Intussen circuleren op Telegram-kanalen geruchten dat Oekraïense troepen nederzettingen op de oostelijke oever van de regio Cherson hebben heroverd, nadat zij vrijdag de Russische troepen van de westelijke oever hadden verdreven.
Britse premier: Ruslands oorlog 'illegaal en barbaars'
12:30 | De Britse premier Rishi Sunak zegt dat westerse bondgenoten tijdens de G20-top op Bali 'de illegaliteit en het barbaarse karakter van de oorlog van Rusland' hebben benadrukt.
'Vanochtend zagen we op de G20 een internationale veroordeling van Ruslands oorlog in Oekraïne. En met de Russische minister van Buitenlandse Zaken erbij hebben we de illegaliteit en het barbaarse karakter van Ruslands oorlog onderstreept. En ook de verwoestende gevolgen ervan voor mensen over de hele wereld door hogere voedsel- en energieprijzen.'
'We hebben de verantwoordelijkheid om samen met onze G20-bondgenoten de wereldeconomie te repareren, de inflatie te beteugelen, maar ook om de internationale orde te beschermen en te behouden, en dat is wat we gaan doen.'
Een woordvoerder van Sunak zei dat de premier heeft gesproken met de Saoedi-Arabische kroonprins Mohammed bin Salman en hoopt dat de twee naties kunnen samenwerken om de energiemarkten te helpen stabiliseren.
Lavrov beweert garanties te hebben voor verlenging graandeal
11:40 | Rusland heeft naar eigen zeggen garanties van de Verenigde Staten en de Europese Unie dat obstakels voor de Russische graanexport worden weggenomen. Persbureau Bloomberg meldt op basis van anonieme bronnen dat Moskou akkoord zal gaan met een verlenging van de graandeal, die deze week afloopt.
De Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov had tijdens de G20-top in Indonesië een gesprek met António Guterres, de secretaris-generaal van de Verenigde Naties. Lavrov zei na de ontmoeting dat Guterres zijn best doet om het Russische deel van de graandeal te garanderen. De VN-chef zou Rusland bijvoorbeeld verzekerd hebben dat de Verenigde Staten en de Europese Unie geen sancties zullen invoeren tegen de schepen en bedrijven die betrokken zijn bij het akkoord.
De Russische schepen die graan en kunstmest vervoeren vallen niet onder de sancties, maar Rusland klaagt al maanden dat de sancties de uitvoering van de graandeal onmogelijk maken. Het akkoord werd afgelopen zomer gesloten om een grote wereldwijde voedselcrisis te voorkomen. Rusland schortte de overeenkomst een paar weken terug op uit onvrede, maar keerde een paar dagen later weer terug in het akkoord.
Lavrov zei dat hij tijdens de top ook gesprekken heeft gehad met de Franse president Emmanuel Macron en de Duitse bondskanselier Olaf Scholz over Oekraïne. Desgevraagd zei Scholz dat Lavrov inderdaad naast hem had gestaan en een paar zinnen had uitgesproken, 'en dat was het gesprek'. Volgens de bondskanselier is de consensus op Bali dat Ruslands agressie onacceptabel is en dat het gebruik van kernwapens onbespreekbaar is.
VN: krijgsgevangenen van zowel Oekraïne als Rusland gemarteld
11:52 | Tijdens de oorlog in Oekraïne zijn krijgsgevangenen van zowel Oekraïne als Rusland gemarteld, melden VN-onderzoekers dinsdag. De gevangenen kregen bijvoorbeeld elektrische schokken. Ook werden ze in elkaar geslagen en moesten ze naakt zijn.
De VN baseert zich op gesprekken met getuigen en meer dan 300 gevangenen, van wie ruim de helft werd vastgehouden door Oekraïne. De onderzoekers kregen van Kiev toegang tot de Russische krijgsgevangenen. Rusland gaf die toestemming niet en daarom werd pas met gevangen Oekraïners gesproken nadat ze waren vrijgelaten.
Matilda Bogner, hoofd van de VN-mensenrechtenmissie in Oekraïne, zegt dat landen krijgsgevangenen 'te allen tijde humaan' moeten behandelen. 'Zowel Oekraïne als de Russische Federatie is partij bij de Derde Conventie van Genève, die eisen stelt aan de behandeling van krijgsgevangenen', schrijft ze in een verklaring over de behandeling van gevangenen.
Gemeente mag contract met voormalig Gazprom Duitsland houden
11:51 | Gemeenten, andere lagere overheden, scholen en bijvoorbeeld sportclubs hoeven hun contract met het voormalige Gazprom Duitsland niet te verbreken. Dat bevestigt energieminister Rob Jetten. De Europese Commissie heeft namelijk toestemming gegeven aan de Duitse overheid om de dochter van het Russische staatsbedrijf Gazprom te nationaliseren, waardoor het bedrijf niet meer onder de sancties tegen Rusland valt. Het heet inmiddels SEFE Energy.
Instanties die nog geen alternatief konden vinden kregen overigens al ontheffing, maar die ontheffing is per direct niet meer nodig omdat het genationaliseerde bedrijf niet gesanctioneerd is, schrijft Jetten aan de Kamer. Organisaties hoeven dus ook niet op zoek naar een nieuwe energieleverancier voor wanneer de ontheffing zou verlopen.
Het gaat om tientallen instanties die een contract met de Duitse Gazprom-dochter hadden. "Door deze stap wordt de energiezekerheid in de EU verder veiliggesteld en hebben we zekerheid dat er geen Nederlands geld via de achterdeur naar Russische aandeelhouders verdwijnt", zegt Jetten in een reactie.
Veel instanties zijn overigens wel op zoek gegaan naar een alternatieve energieleverancier, waardoor ze vaak veel hogere prijzen zouden betalen. Bovendien kwam het geld via de Europese gasmarkt alsnog veelal in Rusland terecht. Jetten is in gesprek met deze clubs over een eventuele tegemoetkoming voor de meerkosten. Hij hoopt medio volgend jaar met een regeling te komen.
Lavrov beweert garanties te hebben voor verlenging graandeal
11:40 | Rusland heeft naar eigen zeggen garanties van de Verenigde Staten en de Europese Unie dat obstakels voor de Russische graanexport worden weggenomen. Persbureau Bloomberg meldt op basis van anonieme bronnen dat Moskou akkoord zal gaan met een verlenging van de graandeal, die deze week afloopt.
De Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov had tijdens de G20-top in Indonesië een gesprek met António Guterres, de secretaris-generaal van de Verenigde Naties. Lavrov zei na de ontmoeting dat Guterres zijn best doet om het Russische deel van de graandeal te garanderen. De VN-chef zou Rusland bijvoorbeeld verzekerd hebben dat de Verenigde Staten en de Europese Unie geen sancties zullen invoeren tegen de schepen en bedrijven die betrokken zijn bij het akkoord.
De Russische schepen die graan en kunstmest vervoeren vallen niet onder de sancties, maar Rusland klaagt al maanden dat de sancties de uitvoering van de graandeal onmogelijk maken. Het akkoord werd afgelopen zomer gesloten om een grote wereldwijde voedselcrisis te voorkomen. Rusland schortte de overeenkomst een paar weken terug op uit onvrede, maar keerde een paar dagen later weer terug in het akkoord.
Lavrov zei dat hij tijdens de top ook gesprekken heeft gehad met de Franse president Emmanuel Macron en de Duitse bondskanselier Olaf Scholz over Oekraïne. Desgevraagd zei Scholz dat Lavrov inderdaad naast hem had gestaan en een paar zinnen had uitgesproken, 'en dat was het gesprek'. Volgens de bondskanselier is de consensus op Bali dat Ruslands agressie onacceptabel is en dat het gebruik van kernwapens onbespreekbaar is.
VN-mensenrechtenbureau: zowel Rusland als Oekraïne martelde krijgsgevangenen
11:35 | Het VN-mensenrechtenbureau (OHCHR) heeft dinsdag gezegd dat zowel Rusland als Oekraïne krijgsgevangenen heeft gemarteld tijdens het bijna negen maanden durende conflict. Hierbij moet gedacht worden aan het gebruik van elektrische schokken en gedwongen naaktheid.
Reuters meldt dat het controleteam van de VN in Oekraïne zijn bevindingen baseerde op interviews met meer dan 100 krijgsgevangenen aan beide zijden van het conflict. De interviews met Oekraïense krijgsgevangenen werden afgenomen na hun vrijlating, aangezien Rusland geen toegang verleende tot de detentieplaatsen, aldus het team.
Rusland ontkent marteling of andere vormen van mishandeling van krijgsgevangenen. Kiev zei al eerder alle informatie over de behandeling van krijgsgevangenen te controleren en eventuele schendingen te onderzoeken en passende juridische maatregelen te nemen.
De OHCER heeft in een maandag bijgewerkt bulletin ook bijgewerkte cijfers over het aantal burgerslachtoffers in de oorlog bekendgemaakt. Daarin wordt het aantal burgerslachtoffers geraamd op 6.557 doden en 10.074 gewonden. Het bulletin voegt daaraan toe:
'De meeste geregistreerde burgerslachtoffers werden veroorzaakt door het gebruik van explosieve wapens met een groot effect, waaronder beschietingen door zware artillerie, meervoudig gelanceerde raketsystemen, raketten en luchtaanvallen. OHCHR denkt dat de werkelijke cijfers aanzienlijk hoger liggen, omdat de ontvangst van informatie uit sommige plaatsen waar hevige vijandelijkheden hebben plaatsgevonden, vertraging heeft opgelopen en veel meldingen nog moeten worden bevestigd.'
OHCHR-baas Matilda Bogner zei tijdens een persbriefing in Genève dat de 'overgrote meerderheid' van de geïnterviewde Oekraïense gevangenen die door Russische troepen worden vastgehouden, melding maakt van marteling en mishandeling. Ze gaf voorbeelden van aanvallen met honden, elektrische schokken met Tasers en militaire telefoons en seksueel geweld.
Volgens haar was de behandeling bedoeld om hen te intimideren en te vernederen. Een man in een strafkolonie bij Olenivka vertelde het team dat leden van aan Rusland gelieerde gewapende groepen 'draden aan mijn genitaliën en neus bevestigden en mij schokken gaven. Ze hadden gewoon plezier en waren niet geïnteresseerd in mijn antwoorden op hun vragen'.
Aan Oekraïense zijde meldde Bogner 'geloofwaardige beschuldigingen' van standrechtelijke executies van Russische gevangenen naast andere mishandelingen. Andere Russische gevangenen meldden slechte en vernederende vervoersomstandigheden en dat ze naakt en met de handen op de rug gebonden in vrachtwagens of busjes werden gepropt. Het VN-team zei ook gevallen te hebben gedocumenteerd van zogenaamde 'welkome afranselingen' in een strafkolonie.
Olaf Scholz: signalen dat G20-landen oorlog en gebruik kernwapens afwijzen
11:25 | Er zijn bemoedigende signalen dat onder de deelnemers aan de G20-bijeenkomst in Bali consensus heerst dat de oorlog van Rusland tegen Oekraïne onaanvaardbaar is en dat er geen kernwapens mogen worden gebruikt. Dat heeft de Duitse kanselier Olaf Scholz gezegd volgens persbureau Reuters.
'Dit is een consensus die hier terrein wint', meldt Reuters die hij in Bali tegen de media heeft gezegd. Gevraagd naar een gesprek met de Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergei Lavrov, zei Scholz: 'Hij stond bij mij in de buurt en zei een paar zinnen, dat was het gesprek.'
Scholz zei ook dat hij met de Russische president Vladimir Poetin zal blijven praten om oplossingen te vinden om de oorlog tegen Oekraïne te beëindigen.
Lavrov: 'voorwaarden Oekraïne onrealistisch'
10:54 | De Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergei Lavrov noemt het vredesplan van Oekraïne 'onrealistisch'. Hij deed deze uitspraken tijdens de G20-top. Hij zei onder andere in contact te zijn geweest met Franse president Macron, die het voornemen uitte met zijn land in contact te blijven. Tot slot gaf Lavrov het Westen de schuld van de 'hybride oorlog in Oekraïne'.
Zambia wil opheldering Moskou over dood student
10:20 | Het Zuid-Afrikaanse Zambia wil opheldering over de dood van een Zambiaanse student in Oekraïne. De student zat een gevangenisstraf uit in Moskou, de Zambiaanse regering wil weten hoe een van zijn burgers op het Oekraïense slagveld kon belanden. Volgens het Russische staatspersbureau Tass onderzoekt het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken de kwestie.
Duitsland opent militaire werkplaats in Slowakije
09:30 | Duitsland zal in Slowakije een werkplaats oprichten voor het onderhoud en de reparatie van wapens die het aan Oekraïne heeft geleverd. Dit zegt de Duitse minister van Defensie Christine Lambrecht in Brussel. 'We hebben overeenstemming bereikt en het werk kan onmiddellijk beginnen, zodat al het materieel dat [aan Kiev] is geleverd, kan worden gerepareerd nadat het uit de strijd is gekomen.'
Berlijn is voornemens tegen juni ongeveer 5.000 Oekraïense soldaten in Duitsland op te leiden in het kader van een EU-opleidingsmissie, voegde zij eraan toe.
Macron: Frankrijk en China willen oorlog Oekraïne deëscaleren
09:20 | De Franse president Emmanuel Macron heeft dinsdag zijn Chinese ambtgenoot Xi Jinping gesproken in de marge van de G20-top in Indonesië. De twee leiders zijn 'vastbesloten' om de escalatie van de oorlog in Oekraïne te beëindigen, zo meldt Macron na het gesprek.
Xi zei tegen Macron dat zijn land pleit voor een staakt-het-vuren en vredesbesprekingen, melden Chinese staatsmedia. De Franse president drong er volgens zijn kantoor bij Xi op aan om Rusland terug aan de onderhandelingstafel te krijgen. Macron laat via Twitter weten samen met Xi op te roepen tot 'respect voor de territoriale integriteit en soevereiniteit van Oekraïne'.
De leiders herhaalden hun standpunt over het voorkomen van het gebruik van kernwapens in de oorlog. 'Een einde maken aan de escalatie en het omgaan met de gevolgen van de oorlog in Oekraïne, de meest kwetsbare economieën ondersteunen, het koolstofarm maken van onze economieën en het beschermen van de biodiversiteit. Frankrijk en China zijn vastbesloten', aldus Macron op Twitter. De presidenten spraken elkaar ongeveer 45 minuten.
Maandag werd al duidelijk dat Macron het met Xi wilde hebben over de oorlog in Oekraïne. Volgens zijn kantoor zou Macron Xi vertellen dat het in het 'belang' van Beijing is om Rusland 'onder druk te zetten' over de invasie van Oekraïne. China heeft opgeroepen tot een einde van het geweld in Oekraïne, maar valt Rusland niet af door bijvoorbeeld zoals het Westen sancties af te kondigen.
Duits noodplan voor distributie geld
09:25 | Duitsland heeft noodplannen opgesteld voor de distributie van contant geld als er stroomtekorten ontstaan deze winter, meldt persbureau Reuters op basis van ingewijden. Zo zou de Bundesbank, de Duitse centrale bank, miljarden euro's aan extra munt- en papiergeld hebben opgepot om aan een mogelijke hogere vraag te kunnen voldoen. Ook liggen er plannen om limieten te stellen aan het bedrag dat kan worden opgenomen.
Lees ook | Duitsland legt miljarden cash klaar in geval van nood
Infantino vraagt om staakt-het-vuren Oekraïne tijdens WK voetbal
08:50 | FIFA-voorzitter Gianni Infantino heeft Rusland en Oekraïne opgeroepen tot een staakt-het-vuren van een maand tijdens het WK voetbal in Qatar. Hij sprak de wereldleiders toe op de top van de G20 in Indonesië en zei dat het WK een 'uniek platform' biedt voor 'vrede en eenheid' omdat het wereldwijd door zo'n 5 miljard mensen op televisie zal worden bekeken. 'U bent de wereldleiders. U kunt de loop van de geschiedenis beïnvloeden', voegde hij eraan toe.
Het WK in Qatar begint vrijdag en duurt tot en met 20 december. Rusland is door de wereldvoetbalbond uitgesloten van deelname aan het toernooi. Oekraïne heeft zich niet geplaatst. De FIFA stuurde onlangs een brief naar alle 32 deelnemende landen om het gedurende het WK alleen te hebben over voetbal en niet over politieke kwesties.
Kremlin: Zelenski niet geïnteresseerd in vrede
08:30 | Kremlin-woordvoerder Dmitry Peskov heeft gezegd dat de verklaring van Volodymyr Zelenski op de G20 dat er geen 'Minsk-3' overeenkomst zal komen om een einde te maken aan de gevechten in Oekraïne, bevestigt dat Kiev niet geïnteresseerd is in vredesbesprekingen met Moskou. Dat meldt Reuters, onder verwijzing naar het persbureau RIA Novosti.
Indiase premier roept op tot vrede en onderhandelingen
07:40 | De Indiase premier Narendra Modi heeft dinsdagochtend tijdens de G20-top op Bali opgeroepen tot vrede en diplomatieke onderhandelingen om een einde te maken aan de oorlog tussen Rusland en Oekraïne.
'Ik heb herhaaldelijk gezegd dat we een manier moeten vinden om terug te keren naar het pad van staakt-het-vuren en diplomatie in Oekraïne', zegt Modi, die eraan toevoegde dat de verantwoordelijkheid voor het creëren van een nieuwe wereldorde 'op onze schouders ligt'. De premier zei dat het noodzakelijk is om 'concrete en collectieve vastberadenheid te tonen om vrede, harmonie en veiligheid in de wereld te verzekeren'.
Modi benadrukte in zijn toespraak de steeds grotere rol die India nu speelt in de geopolitiek van de oorlog tussen Rusland en Oekraïne. Door zijn goede betrekkingen met zowel het westen als Rusland wordt India steeds vaker aangeprezen als een mogelijke onderhandelaar voor vrede, mochten beide partijen ooit met elkaar om de tafel gaan zitten.
India heeft zich onthouden van alle VN-stemmen waarin de Russische invasie werd veroordeeld en is naar buiten toe neutraal gebleven. Maar achter de schermen staat Modi voortdurend in contact met Poetin, met wie hij naar verluidt een goede verstandhouding heeft Ook zou India een rol op de achtergrond hebben gespeeld bij het overhalen van Rusland om schepen met Oekraïense tarwe de havens te laten verlaten om de wereldwijde voedseltekorten te verlichten.
In september zei de Indiase premier tijdens een ontmoeting tussen Modi en de Russische president Vladimir Poetin tegen Poetin dat 'het nu geen tijd is voor oorlog'. India neemt volgend jaar het voorzitterschap van de G20 over en is gastheer van de top. Modi zei dat de VN er niet in is geslaagd enkele van de meest dringende problemen van vandaag aan te pakken en dat daarom de 'relevantie van de G20 groter is geworden'.
Zelenski komt met 'Oekraïense formule voor vrede'
06:50 | De president van Oekraïne heeft op zijn telegramkanaal een verklaring geplaatst, als vervolg op de opmerkingen die hij kort geleden voor de G20-leiders maakte. 'Oekraïne is altijd een leider geweest in vredesinspanningen, en de wereld heeft dat gezien. En als Rusland zegt dat het deze oorlog zogenaamd wil beëindigen, laat het dat dan bewijzen met daden', schrijft hij.
'We zullen niet toestaan dat Rusland wacht, zijn troepen opbouwt en vervolgens een nieuwe reeks terreur en wereldwijde destabilisatie begint. Er komt geen Minsk-3, die Rusland onmiddellijk na het akkoord zal schenden. Er is een Oekraïense formule voor vrede. Vrede voor Oekraïne, Europa en de wereld. En er is een reeks oplossingen die kunnen worden uitgevoerd om werkelijk vrede te garanderen.'
'Na mijn deelname aan de G20-top heb ik voorstellen voor dergelijke oplossingen gepresenteerd - specifieke en eerlijke. Oekraïne biedt de belangrijkste staten van de wereld aan om samen met ons medescheppers van vrede te zijn.'
Oekraïne komt vervolgens met het volgende Tienpuntenplan:
1. Stralings- en nucleaire veiligheid;
2. Voedselveiligheid;
3. Energiezekerheid;
4. Vrijlating van alle gevangenen en gedeporteerden;
5. Uitvoering van het VN-Handvest en herstel van de territoriale integriteit van Oekraïne en de wereldorde;
6. Terugtrekking van de Russische troepen en beëindiging van de vijandelijkheden;
7. Herstel van gerechtigheid;
8. Anti-ecocide;
9. Preventie van escalatie;
10. Vaststelling van het einde van de oorlog.
Duitsland nationaliseert Gazprom-dochter Sefe
06:40 | De Duitse regering heeft maandag Sefe genationaliseerd, de Duitse dochter van de Russische energiemaatschappij Gazprom. De ingreep, waarmee Berlijn een faillissement wil voorkomen, is een opluchting voor verschillende Nederlandse gemeenten. Zij hoeven nu de contracten met Sefe niet meer te verbreken, omdat de Russische eigenaren buitenspel staan. 'Het zat er aan te komen', zegt energie-expert Ronald de Zoete.
Macron dringt aan op meer Chinese druk om oorlog in Oekraïne te beëindigen
06:00 | De Franse president Emmanuel Macron heeft er bij de Chinese Xi Jinping op aangedrongen Rusland aan de onderhandelingstafel te brengen over de oorlog in Oekraïne, aldus het presidentschap, volgens een bericht van Agence France-Presse.
De twee leiders voerden gesprekken vlak voor de opening van de G20-top waar Macron naar verluidt Xi opriep 'boodschappen door te geven aan president Poetin om escalatie te voorkomen en serieus terug te keren naar de onderhandelingstafel', vertelde het Franse voorzitterschap aan verslaggevers na gesprekken die bijna een uur duurden.
Macron zei dat de landen 'hun krachten moeten bundelen om te reageren op internationale crises zoals de oorlog van Rusland in Oekraïne'. Volgens een bericht van het Chinese staatspersbureau Xinhua maakte Xi geen directe melding van het conflict, maar noemde hij de wereld in een 'periode van turbulentie en transformatie' en riep hij op tot 'openheid en samenwerking'.
Zelenksi op G20: dit is moment om oorlog te beëindigen
05:25 | Dit is het moment om een einde te maken aan de 'vernietigende' oorlog van Rusland en 'duizenden levens te redden', heeft de Oekraïense president Volodimir Zelenski dinsdag via een videotoespraak gezegd tijdens de G20-top op het Indonesische eiland Bali.
'Ik ben ervan overtuigd dat dit het moment is waarop de verwoestende Russische oorlog moet en kan worden gestopt', aldus Zelenski, die de aanwezige leiders, onder wie de Chinese president Xi Jinping en zijn Amerikaanse ambtgenoot Joe Biden, toesprak. 'Het zal duizenden levens redden.' De Russische leider Vladimir Poetin is niet aanwezig, hij wordt vervangen door minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov.
'Er zijn en kunnen geen excuses zijn voor nucleaire chantage', voegde hij eraan toe, waarbij hij de 'G19' - met uitzondering van Rusland - nadrukkelijk bedankte voor 'het duidelijk maken hiervan'. Ook riep hij op tot uitbreiding en verlenging van de graandeal die op 19 november afloopt. Volgens de VN zijn er sinds de deal in juli werd gesloten 10 miljoen ton Oekraïens graan en andere voedingsmiddelen uitgevoerd via de Zwarte Zee. Dat heeft geholpen een wereldwijde voedselcrisis te voorkomen.
Indonesië op G20: nieuwe wereldoorlog vermijden
04:05 | Tijdens de openingen van de G20-top op Bali heeft de Indonesische president Joko Widodo de leden opgeroepen een nieuwe wereldoorlog te vermijden. 'We mogen de wereld niet in delen opdelen. We mogen niet toestaan dat de wereld in een nieuwe wereldoorlog verzeild raakt', zei de gastheer tegen zijn gehoor. Indonesië heeft ook opgeroepen de oorlog in Oekraïne te beëindigen.
'Vandaag is het oog van de wereld op ons gericht. Zullen we een succes boeken? Of voegen we nog een mislukking toe? Voor mij moet de G20 succesvol zijn, het mag niet mislukken', zegt Widodo.
Oekraïense opperbevelhebber vastberaden tegenover legerchef VS
03:30 | Het Oekraïense leger sluit geen compromissen als het gaat over de bevrijding van het land, heeft de Oekraïense opperbevelhebber Valeri Zaloezjny duidelijk gemaakt in een telefoongesprek met de Amerikaanse legerchef Mark Milley. 'Ons doel is om het hele land Oekraïne te bevrijden van de Russische bezetting', schreef Zaloezjny maandag op berichtendienst Telegram.
De boodschap van de man die medeverantwoordelijk is voor recente militaire successen is gericht tegen westerse adviezen onderhandelingen met het Poetin-regime niet uit te sluiten. Milley zei vorige week dat als de frontlinies zich tijdens de winter stabiliseren, er een kans is te onderhandelen over een einde aan het conflict. Ook sommige westerse politici suggereren die weg open te houden.
Te midden van militaire nederlagen zegt Rusland hernieuwde interesse te tonen in onderhandelingen. Het Russische leger controleert wel nog altijd bijna een vijfde van het grondgebied van het buurland.
Moskou moet herstel in Oekraïne betalen, zegt meerderheid in VN
01:20 | Rusland moet opdraaien voor de schade die het aanricht in Oekraïne, vindt een meerderheid van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties. Van de 193 landen steunden er 94 een resolutie die Moskou verantwoordelijk houdt voor schendingen van het internationaal recht in of tegen Oekraïne en de financiële gevolgen daarvan.
Daarmee werd de benodigde tweederdemeerderheid voor herstelbetalingen gehaald. 73 landen onthielden zich van stemming. Veertien landen, waaronder China, Iran, Syrië, Noord-Korea. Cuba, Belarus en Rusland zelf stemden tegen, evenals een aantal Afrikaanse landen. Resoluties van de Algemene Vergadering zijn niet-bindend, maar hebben wel politiek gewicht.
De tekst was opgesteld door Oekraïne, Nederland, Canada en Guatemala. De Oekraïense president Volodimir Zelenski toonde zich tevreden. 'De Algemene Vergadering heeft zojuist groen licht gegeven voor de oprichting van een compensatiemechanisme voor Russische misdaden in Oekraïne. De agressor zal betalen voor wat hij deed', twitterde hij.
Vorige maand bestempelden 143 leden van het orgaan de Russische juridische annexatie van vier Oekraïense regio's als illegaal, met 5 tegenstemmen; 35 landen onthielden zich van stemming. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken noemde de stemming toen 'een krachtige herinnering dat een overweldigende meerderheid van landen aan de kant van Oekraïne staat'.
De schade in Oekraïne sinds de Russische invasie een kleine negen maanden geleden loopt in de honderden miljarden. De aangenomen tekst roept op tot de oprichting van "een internationaal register" dat de door Rusland veroorzaakte schade in kaart zou moeten brengen.
De Russische vertegenwoordiger bij de VN in New York hekelde de wens om Moskou te bestraffen met miljarden aan bevroren Russische tegoeden. Rusland heeft vetomacht in de Veiligheidsraad, het VN-orgaan dat op dit vlak wel beslissingsmacht heeft.