Nagorno-Karabach is een overwegend etnisch Armeense enclave in Azerbeidzjan die sinds het uiteenvallen van de Sovjet-Unie door beide Kaukasusstaatjes wordt opgeëist en waar verschillende oorlogen om gevoerd zijn, de laatste in 2020. Een Russische vredesmacht houdt toezicht op bestanden en bewaakt de corridor die het staatje verbindt met Armenië en de buitenwereld, de Lachin-corridor.
Lees ook | Armenië en Azerbeidzjan weer slaags: tientallen doden
Sinds een maand blokkeren door Azerbeidzjan gesteunde demonstranten deze weg. Hoewel Azerbeidzjan claimt dat de protesten spontaan zijn, zegt Armenië dat de regering-Aliev in Bakoe de boel georkestreerd heeft. Met als gevolg dat de etnische Armeniërs in de enclave verstoken zijn van voedsel, medicijnen en brandstof, zozeer dat sommige Armeense bronnen het een etnische zuivering noemen.
Armenië waarschuwt voor een dreigende hongersnood in een persverklaring van het ministerie van Buitenlandse Zaken. De demonstranten eisen dat Azerbeidzjaanse milieuambtenaren de mijnen in Karabach mogen bezoeken waar volgens hen illegaal naar de Azerbeidzjaanse bodemschatten gedolven wordt.
Geopolitiek
Azerbeidzjan heeft echter andere motieven, schrijft The Economist. En daarin profiteert het van de geopolitieke wind die nu waait. Rusland is de grote regionale macht en traditioneel de beschermheer van Armenië, terwijl Turkije Azerbeidzjan steunt. Nu Rusland steeds verder in het Oekraïense moeras wegzakt, komt Azerbeidzjan onmiskenbaar in het Westerse kamp terecht. Azerbeidzjan is namelijk een belangrijke energieproducent, Europa probeert ook via Azerbeidzjan minder afhankelijk te worden van Russisch gas.
Lees ook | Ministers naar Moskou voor vredesbesprekingen Nagorno-Karabach
Weliswaar heeft de Armeense premier scherpe kritiek op de Russen, de feitelijke heerser van Nagorno-Karabach Ruben Vardanyanont houdt zich verre van kritiek op het Kremlin. Niet geheel onlogisch, deze Russisch-Armeense miljardair was vroeger een adviseur van Vladimir Poetin. Intussen waarschuwt het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken tegen 'publieke aanvallen' op zijn vredestroepen. Volgens het ministerie dreigt Pashinyans kritiek 'tastbare schade toe te brengen aan het proces van Armeens-Azerbeidzjaanse normalisatie'.
Stille getuige
Volgens premier Pashinyan is de Russische vredesmacht 'een stille getuige (...) van de ontvolking van Nagorno-Karabach', 'Russische vredeshandhavers doen al het mogelijke om de situatie ter plaatse te verbeteren', zegt het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken. Pashinyan zegt dat wanneer de Russische troepen niet voor stabiliteit en veiligheid in de betwiste regio kunnen zorgen, zij plaats moeten maken voor een vredesmissie van de Verenigde Naties.
Tegen de NOS zegt Oost-Europadeskundige Bob Deen van instituut Clingendael dat er drie mogelijke redenen zijn waarom Rusland er niet in slaagt de corridor open te houden: Rusland heeft zijn beste troepen teruggetrokken om in Oekraïne te vechten, Rusland heeft door die oorlog aan invloed op Azerbeidzjan in moeten leveren én mogelijk wil Rusland Armenië onder druk zetten.
Armenië is weliswaar onderdeel van de CSTO, een militair bondgenootschap dat door Rusland geleid wordt, Rusland schoot Armenië de laatste jaren niet te hulp toen het conflict met Azerbeidzjan oplaaide. Tot afgrijzen van het Kremlin wendt Armenië zich daarom meer tot het Westen.
Lees ook | Poetin klust bij als bemiddelaar tussen Armenië en Azerbeidzjan