Brussel en Londen kwamen in 2019 overeen dat Noord-Ierland gedeeltelijk binnen de douane-unie van de EU zou blijven door de handelsregels van de interne markt deels te blijven volgen. Op die manier kan er zonder grenscontroles handel tussen Ierland en Noord-Ierland gedreven worden. Geen grenscontroles op het Ierse vasteland was een belangrijk onderdeel van het Paasakkoord dat een einde maakte aan de Noord-Ierse burgeroorlog.
Lees ook | Britse economie presteert beter dan verwacht, maar wacht een moeilijke tijd
Daarom werd een harde grens in de Ierse Zee getrokken, tussen Noord-Ierland en de rest van het Verenigd Koninkrijk. Sindsdien vinden in Noord-Ierse havens grenscontroles plaats, de Britse regering wil die grenscontroles afschaffen op goederen die verscheept worden naar Noord-Ierland en alleen daar verkocht worden. Het protocol leidt immers tot grote tekorten in Noord Ierland.
Angst
'Londen stelt nu voor dat handelaren die regelmatig spullen vanuit het Verenigd Koninkrijk naar Noord-Ierland sturen niet meer een-op-een aan de grens gecontroleerd worden. Dat zou het grootste deel van het probleem oplossen zonder dat dat de interne markt van de EU bedreigt, want je kunt er dan van op aan dat die goederen inderdaad in Noord-Ierland blijven en niet via de Noord-Ierse achterdeur naar Ierland gesluisd worden en zo in de EU terecht komen. Wat de grote angst van Brussel is.'
Lees ook | Steun voor verlaten EU sterk afgenomen in lidstaten sinds Brexit
Het gaat overigens echt alleen over goederen, personen zouden uitgesloten zijn van de deal. Dat er een doorbraak is, komt grotendeels doordat figuren als Boris Johnson en Liz Truss het toneel verlaten hebben. 'Sunak is meer at ease. Sinds Boris Johnson en Liz Truss vertrokken zijn is de vijandigheid jegens Brussel grotendeels verdwenen. De stemming is anders, Sunak is praktisch en ideologisch niet gekant tegen de EU. Dat heeft de kanteling teweeg gebracht.'
Maart
Volgens Van Bekhoven zou het akkoord in maart goedgekeurd kunnen worden, politiek hangt er veel vanaf. Zo zou ratificatie van de overeenkomst ruim op tijd zijn voor de viering van het 25-jarige bestaan van het Paasakkoord. En het maakt de weg vrij voor een Amerikaans staatsbezoek aan het Verenigd Koninkrijk. 'Als het allemaal gaat lukken, dan is de kans groot dat de Amerikaanse president naar het Verenigd Koninkrijk komt, maar die heeft laten weten alleen te zullen komen als er een akkoord is over Ierse grens.'
Lees ook | Handelsoorlog dreigt tussen EU en Britten