Dit is het belangrijkste nieuws
Kroatië is tegen wapenleveranties Oekraïne
De Kroatische president Zoran Milanović heeft gisteravond de westerse landen bekritiseerd voor het leveren van zware tanks en andere wapens aan Oekraïne in zijn campagne tegen de binnenvallende Russische troepen. Dat meldt Associated Press. Volgens het persbureau zei Milanović dat het 'waanzin' is te geloven dat Rusland in een conventionele oorlog kan worden verslagen. 'Ik ben tegen het sturen van dodelijke wapens', zei Milanović. 'Het verlengt de oorlog.'
'Wat is het doel? Desintegratie van Rusland, verandering van regering? Er wordt ook gesproken over het verscheuren van Rusland. Dit is waanzin', voegde hij eraan toe. De uitspraken zijn saillant, Kroatië is lid van de NAVO.
Milanović heeft zich openlijk verzet tegen de toelating van Finland en Zweden tot de NAVO en tegen de training van Oekraïense troepen in Kroatië als onderdeel van de EU-steun.
Gisteren zei hij dat hij gelooft dat de Krim nooit meer deel zal uitmaken van Oekraïne. Het schiereiland aan de Zwarte Zee werd in 2014 door Rusland geannexeerd, internationaal wordt die annexatie niet erkend.
Dit is het liveblog van dinsdag 31 januari, lees de nieuwste updates in het liveblog van woensdag 1 februari.
Brazilië gaat niet in op verzoek Scholz
20:00 | Brazilië heeft het verzoek van de Duitse kanselier Olaf Scholz afgewezen om tankmunitie voor Oekraïne te leveren. Tijdens het bezoek van de Duitse regeringsleider aan het Zuid-Amerikaanse land voerde de Braziliaanse president Luiz Inácio Lula da Silva in plaats daarvan campagne voor een vredesinitiatief.
'Brazilië wil geen enkele deelname aan deze oorlog, ook niet indirect', reageerde Lula op het Duitse verzoek om munitie voor de Duitse Gepard-luchtafweertanks die Oekraïne gebruikt. De Duitse regering probeert sinds april vorig jaar de Braziliaanse munitie voor het luchtafweergeschut te bemachtigen, omdat de munitie schaars is. Berlijn leverde dertig Gepards (ook bekend als Cheetah) aan Oekraïne en heeft er nog zeven toegezegd. Momenteel wordt een nieuwe fabriek voor de munitie gebouwd, die vanaf juni kan produceren.
Lula kwam Duitsland niet tegemoet maar bracht daarentegen Brazilië en China ter sprake als bemiddelaars tussen Rusland en Oekraïne: 'Ik stel voor om een club op te richten van landen die vrede op deze planeet willen scheppen.' Scholz op zijn beurt benadrukte dat er geen vrede kan zijn over de hoofden van de Oekraïners heen en dat het land geen grondgebied mag verliezen als gevolg van de oorlog.
VS: 'Rusland schendt ontwapeningsverdrag START'
19:30 | De Verenigde Staten beschuldigen Rusland ervan het laatste nog functionerende wederzijdse ontwapeningsverdrag te hebben geschonden. Rusland zou inspecties van wapentuig op grond van de jongste versie van het Verdrag voor de Vermindering van Strategische Wapens (START) niet hebben toegestaan. Bovendien zou Rusland volgens het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken meer strategische nucleaire wapens hebben dan de maxima die het START-verdrag vastlegt.
Het Huis van Afgevaardigden had van het buitenlandministerie de informatie geëist. Rusland heeft afgelopen november een bijeenkomst tussen Amerikaanse en Russische gezanten in het kader van de inspecties voor onbepaalde tijd uitgesteld. De VS zouden 'een giftige vijandschap' met Rusland vestigen en daarom gelastte het Kremlin de bijeenkomst af.
De laatste keer dat de gezanten voor ontwapening over de toepassing van het START-verdrag spraken was in oktober 2021. President Joe Biden heeft begin dat jaar het uit 2010 stammende verdrag met vijf jaar verlengd tot 2026. Bij de ondertekening van het nieuwe START-verdrag in 2010 werd als maximum aantal kernkoppen voor elke partij 1550 gesteld. Dat was 30 procent minder dan bij de ondertekening van de voorganger van het verdrag in 2002.
Rusland beschuldigde de VS er eerder ook van inspecties te dwarsbomen.
Rusland rekruteert 9000 man onterecht
18:20 | Rusland erkent dat sinds de herfst duizenden personen onterecht zijn opgeroepen voor het leger om te vechten tegen Oekraïne. Zij hadden bijvoorbeeld om medische redenen niet gerekruteerd mogen worden.
Ruim 9000 burgers die 'illegaal' werden gemobiliseerd zijn inmiddels teruggebracht naar huis, ook zij die om gezondheidsredenen 'onder geen beding' hadden mogen worden opgeroepen, zei een kopstuk van justitie bij een ontmoeting met de Russische president Vladimir Poetin. Kritische waarnemers gaan er echter van uit dat tijdens de grootscheepse mobilisatie veel meer mensen illegaal zijn gerekruteerd, en wellicht nooit zijn teruggekeerd.
Met name in de eerste weken werden chaotische omstandigheden gemeld in veel militaire wervingsbureaus. In totaal werden 300.000 man opgeroepen voor het front.
Frankrijk biedt Oekraïne meer militaire steun
16:25 | In de oorlog tegen de Russen gaat Frankrijk de Oekraïners meer militaire hulp bieden. Parijs stuurt nog eens twaalf houwitsers van Franse makelij.
De Franse minister van Defensie, Sébastien Lecornu, maakte ook bekend dat 150 Franse militairen naar Polen gaan om daar samen met de Polen ongeveer zeshonderd Oekraïense soldaten per maand te trainen, melden Franse media.
Oekraïne krijgt ook een radar voor luchtbewaking.
Oekraïne verwacht meer dan honderd tanks in 'eerste golf'
15:40 | Oekraïne zal tussen de 120 en 140 tanks ontvangen, verwacht de Oekraïense buitenlandminister Dmitro Koeleba. Hij spreekt over een 'eerste golf' aan tanks, en denkt dat er later meer zullen komen.
Volgens Koeleba hebben inmiddels twaalf landen zich aangesloten bij de zogeheten tankcoalitie. Kiev vroeg sinds enkele weken om ongeveer driehonderd westerse tanks. Na lang aarzelen gingen de Verenigde Staten en Duitsland vorige week akkoord met de levering van eigen tanks en stemde Berlijn in met de levering van Duitse tanks door andere landen.
De Verenigde Staten beloofden dertig Abrams-tanks te leveren, Duitsland veertien Leopards en Polen nog eens veertien Leopards. Het Verenigd Koninkrijk zegde veertien Challengers toe. Andere landen die hebben gezegd tanks te sturen zijn onder meer Canada, Noorwegen, Finland en Spanje. Nederland overweegt de tanks die het leaset van Duitsland te kopen en dan te leveren aan Oekraïne.
Oekraïense strijdkrachten overwegen terugtrekking uit Bachmoet
14:25 | Oekraïense strijdkrachten overwegen terugtrekking uit Bachmoet. Dat zegt Europa-verslaggever Geert Jan Hahn. 'Oekraïne noemt de situatie zelf rond Bachmoet 'extreem moeilijk'. Inmiddels wordt serieus gekeken naar en rekening gehouden met het scenario dat Oekraiense troepen zich toch moeten terugtrekken uit Bachmoet. Ze worden steeds meer vastgezet daar en een aantal toegangswegen staan enorm onder druk.'
Inwoner van Bachmoet. Het opgeven van Bachmoet ligt psychologisch zeer gevoelig door de grote symbolische waarde die het op zich weinig strategische plaatsje heeft. Het heeft volgens Hahn dan ook 'geen directe gevolgen voor de bezetting van de gehele Donbas. Terugtrekken wordt als een serieuze optie gezien'.
Het opgeven van Bachmoet ligt psychologisch zeer gevoelig door de grote symbolische waarde die het op zich weinig strategische plaatsje heeft. Het heeft volgens Hahn dan ook 'geen directe gevolgen voor de bezetting van de gehele Donbas. Terugtrekken wordt als een serieuze optie gezien.'
Inmiddels vecht het Oekraïense leger in Bachmoet niet uitsluitend meer tegen de huurlingen van Wagner Group, maar ook tegen Russische parachutisten die zijn vrijgespeeld met terugtocht uit Cherson. 'Een deel daarvan zou nu bij Bachmoet vechten, ook omdat de Russen willen laten zien dat het niet alleen Wagnerieten zijn die hier vechten.'
Intussen staat het onderwerp 'gevechtsvliegtuigen voor Oekraine' prominent bovenaan in ieders agenda. Behalve dan misschien in die van Joe Biden, die keihard 'nee' antwoordde op vragen van journalisten of de VS die zouden gaan leveren. De Franse Macron en de Nederlandse premier Rutte sluiten het niet uit, de Britse minister van Defensie Wallace zegt dat het nu 'nee' is, maar dat het straks een 'ja' kan worden.
De kans dat het echter gebeurt lijkt BNR's buitenlandcommentator Bernard Hammelburg klein 'omdat de grootste zorg van allemaal niet is dat ze het Oekraïne niet gunnen, maar omdat het heel moeilijk wordt om af te spreken dat ze ze niet gaan gebruiken om op Russisch grondgebied te gaan bombarderen.' 'Met zo'n gevechtsvliegtuig ben je in twaalf minuten van de ene naar de andere kant van het land.'
Litouwse president wil dat Oekraïne gevechtsvliegtuigen krijgt
13:30 | Nu de bondgenoten van Oekraïne hebben toegezegd tanks te leveren, zouden ze ook de volgende 'rode lijn' over moeten gaan, vindt de president van Litouwen. Gitanas Nauseda wil dat Kiev zo snel mogelijk ook de beschikking krijgt over gevechtsvliegtuigen, een taboe voor veel andere regeringsleiders.
De Amerikaanse president Joe Biden en de Duitse bondskanselier Olaf Scholz gaven bijvoorbeeld al aan dat het sturen van vliegtuigen geen optie is. Nauseda hoopt dat ze zullen bijdraaien, net zoals bij eerdere 'rode lijnen' gebeurde. Behalve de recent beloofde tanks wijst hij erop dat Duitsland aan het begin van de oorlog alleen nog maar helmen en vesten leverde en 'onder geen enkele voorwaarde' wapens. Bovendien is Oekraïne inmiddels een kandidaat-lidstaat van de Europese Unie, 'ook ooit een taboe'.
'Ik denk dat deze rode lijn alleen in ons hoofd zit', zei de Litouwse president. De bondgenoten zouden als het aan hem ligt zonder verder te aarzelen moeten voldoen aan het verzoek van de Oekraïense president Volodimir Zelenski. Nauseda noemt de gevechtsvliegtuigen 'noodzakelijke militaire steun' in de oorlog tegen Rusland. Het Kremlin ziet zijn opmerkingen als bewijs voor de 'extreem agressieve houding' van de Baltische staten en Polen.
Frankrijk zegt een levering van gevechtsvliegtuigen niet uit te sluiten en Nederland zal er 'met een open blik' naar kijken als Kiev met een officieel verzoek komt. Een woordvoerder van de Britse premier Rishi Sunak vindt het 'op dit moment niet praktisch' om vliegtuigen te sturen. Polen, dat zich eerder welwillend opstelde over een NAVO-brede levering, laat dinsdag weten dat het daarover nog niet in gesprek is met Oekraïne. Zelenski heeft het westen ook om langeafstandsraketten gevraagd.
Veel landen zijn terughoudend met het sturen van zware wapens omdat ze bang zijn dat de oorlog daarmee verder uit de hand loopt. Rusland zou in direct conflict met NAVO-landen kunnen komen of kernwapens gebruiken.
Internationaal Olympisch Comité verwerpt Oekraïense aantijgingen
12:40 | Het Internationaal Olympisch Comité (IOC) heeft gezegd dat het 'lasterlijke uitspraken' verwerpt van de Oekraïense presidentiële adviseur Mykhailo Podolyak, die het comité ervan beschuldigde een 'promotor van oorlog, moord en vernietiging' te zijn nadat het comité had gezegd dat het manieren zou overwegen om Russische atleten te laten deelnemen aan de Olympische Spelen van 2024 in Parijs.
Het IOC bood Rusland 'een platform om genocide te promoten & moedigt hun verdere moorden aan', aldus Podolyak maandag op Twitter.
Amerikaanse denktank: Rusland loopt zich warm voor offensief
12:20 | Russische troepen bereiden zich voor op een nieuwe aanval op Oekraïne op korte termijn, met als 'meest waarschijnlijke koers' een offensief 'in de komende maanden', aldus analisten van de Amerikaanse denktank Institute for the Study of War.
Volgens de denktank heeft Ivan Tymochko, een Oekraïense legerleider, verklaard dat Russische troepen hun troepen in Donbas versterken als onderdeel van een verwacht offensief. Hij zegt ook dat de Russische strijdkrachten een offensief zullen moeten lanceren vanwege de toenemende binnenlandse druk om te winnen.
VN willen onderzoek naar oorlogsmisdaden Wagner Groep in Mali
11:50 | De Verenigde Naties willen dat er een onafhankelijk onderzoek komt naar oorlogsmisdaden en misdaden tegen de mensheid in Mali. Die zouden sinds 2021 worden gepleegd door regeringstroepen en het huurlingenleger van de Russische Wagner Groep. De VN spreken van een 'klimaat van terreur en straffeloosheid'.
Onderzoekers van de VN vangen geluiden op over 'verschrikkelijke' executies en massagraven. Ze hebben aanwijzingen dat troepen van het Malinese leger en Wagner in maart 2022 in een paar dagen honderden mensen van een minderheid hebben geëxecuteerd in een plaats in het midden van Mali. De strijdkrachten zouden zich ook schuldig maken aan marteling, verkrachting en ander seksueel geweld. In de gebieden waar gevochten wordt vinden daarnaast verdwijningen, ontvoeringen en plunderingen plaats.
De Wagner Groep is ook actief in de oorlog in Oekraïne en staat bekend als meedogenloos. De Verenigde Staten spreken bijvoorbeeld van wijdverbreide wreedheden en het schenden van mensenrechten. Het Witte Huis heeft het huurlingenleger daarom recent bestempeld als internationale criminele organisatie. Wagner heeft officieel niets te maken met het Kremlin, maar volgens Washington is het nauw betrokken bij het buitenlands beleid van Moskou.
Medvedev: sancties hebben weinig effect op Russische economie
11:10 | Volgens de Russische oud-president en vice-voorzitter van de Russische Veiligheidsraad Dmitry Medvedev hebben de sancties weinig effect op de Russische economie. Dit schrijft The Guardian.
'Vijandelijke landen hebben niet de moed om toe te geven dat hun 'helse' sancties jammerlijk hebben gefaald. Werken niet. De overgrote meerderheid van de industriële producten en consumptiegoederen werden vervangen door onze eigen, Russische, en de ontbrekende - door Aziatische merken. Parallelimport werkt ook, waarvan wij dezelfde westerse merken krijgen, en hun eigenaars niets. Alles is dus zoals altijd: de Amerikanen verdienen geld aan een vernederd Europa. Het vermorzelde Europa houdt stand en verliest geld. Tegelijkertijd voorspelt zelfs het IMF economische groei in Rusland dit jaar', schrijft Medvedev.
Medvedev zei verder dat Rusland westerse intellectuele eigendom zal blijven gebruiken 'zonder licenties en betaling van royalty's (...) voor alles van films tot industriële software.'
Russische rechtbank beboet streamingdienst om 'desinformatie'
10:05 | Een Russische rechtbank heeft streamingdienst Twitch een boete opgelegd van 4 miljoen roebel (omgerekend 57.000 dollar ) voor het niet verwijderen van wat volgens haar 'vervalsingen' waren over de militaire campagne van Rusland in Oekraïne. Dit schrijft The Guardian op basis van berichtgeving door persagentschap Interfax. Twitch, dat eigendom is van Amazon, reageerde niet onmiddellijk op een verzoek van Reuters om commentaar.
Moskou maakt al lange tijd bezwaar tegen de verspreiding door buitenlandse technologieplatforms van inhoud die het in strijd acht met zijn beperkingen.
HRW: Oekraïne moet gebruik verboden landmijnen onderzoeken
09:50 | Oekraïne moet de inzet van verboden landmijnen door het eigen leger gaan onderzoeken, stelt Human Rights Watch (HRW). De mensenrechtenorganisatie heeft meerdere gevallen gedocumenteerd waarin raketten die landmijnen droegen het door Rusland bezette gebied werden ingeschoten.
'Oekraïense troepen lijken op grote schaal landmijnen te hebben verspreid in het gebied rond Izjoem, waarbij burgerslachtoffers zijn gevallen en die een doorlopend risico vormen', zegt Steve Goose van HRW. 'Russische troepen hebben herhaaldelijk antipersoonsmijnen gebruikt en wreedheden begaan in het hele land, maar dit rechtvaardigt het Oekraïense gebruik van deze verboden wapens niet.'
De mensenrechtenorganisatie zegt dat de antipersoonsmijnen rond de stad Izjoem zeker elf burgerslachtoffers hebben gemaakt. Het Russische leger wist de stad in het oosten van Oekraïne begin april in te nemen en volledige controle uit te voeren tot Oekraïense troepen begin september een tegenoffensief begonnen. De mijnen zijn aangetroffen rond gebieden waar Russische troepen waren gestationeerd, wat doet vermoeden dat deze het doelwit waren.
Oekraïne heeft het verdrag van Ottawa getekend, dat het gebruik, de productie en opslag van antipersoonsmijnen verbiedt. Rusland heeft zich niet aangesloten bij dit verdrag. HRW wijst erop dat het gebruik van de antipersoonsmijnen ook in strijd is met het internationaal oorlogsrecht, omdat met deze wapens geen onderscheid wordt gemaakt tussen soldaten en burgers. Bovendien bemoeilijken niet-opgeruimde landmijnen de levering van humanitaire hulp en kan het landbouwactiviteiten verhinderen.
Rusland heeft sinds het begin van de oorlog antipersoonsmijnen ingezet in meerdere regio's in Oekraïne. HRW schreef hier eerder al drie rapporten over.
Poetin spreekt Saoedische ambtgenoot
09:05 | Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken heeft gezegd dat president Vladimir Poetin in een telefoongesprek heeft gesproken met de Saoedi-Arabische prins Mohammed bin Salman. dat schrijft The Guardian.
In een toelichting op het gesprek verklaarde het ministerie van Buitenlandse Zaken: 'De verdere ontwikkeling van de bilaterale samenwerking in de politieke, commerciële, economische en energiesector, alsmede de samenwerking binnen de Opec Plus-groep om de stabiliteit van de mondiale oliemarkt te waarborgen, werden besproken.'
Russische aanvallen beter gecoördineerd
08:25 | Volgens het Britse ministerie van Defensie heeft Rusland de afgelopen drie dagen zijn verkennende aanvallen rond de steden Pavlivka en Vuhledar waarschijnlijk ontwikkeld 'tot een meer gecoördineerde aanval'. Russische bevelhebbers willen waarschijnlijk een nieuwe opmarsas ontwikkelen naar de door Oekraïne gecontroleerde Donetsk Oblast, en Oekraïense troepen afleiden van de zwaar betwiste Bachmoet-sector. Er bestaat een reële mogelijkheid dat Rusland in die sector lokale overwinningen blijft boeken. Het is echter onwaarschijnlijk dat Rusland over voldoende niet-gecommitteerde troepen in het gebied beschikt om een operationeel significante doorbraak te bewerkstelligen.
Kroatië is tegen wapenleveranties Oekraïne
08:00 | De Kroatische president Zoran Milanović heeft gisteravond de westerse landen bekritiseerd voor het leveren van zware tanks en andere wapens aan Oekraïne in zijn campagne tegen de binnenvallende Russische troepen. Dat meldt Associated Press. Volgens het persbureau zei Milanović dat het 'waanzin' is te geloven dat Rusland in een conventionele oorlog kan worden verslagen. 'Ik ben tegen het sturen van dodelijke wapens', zei Milanović. 'Het verlengt de oorlog.'
'Wat is het doel? Desintegratie van Rusland, verandering van regering? Er wordt ook gesproken over het verscheuren van Rusland. Dit is waanzin', voegde hij eraan toe. De uitspraken zijn saillant, Kroatië is lid van de NAVO.
Milanović heeft zich openlijk verzet tegen de toelating van Finland en Zweden tot de NAVO en tegen de training van Oekraïense troepen in Kroatië als onderdeel van de EU-steun.
Gisteren zei hij dat hij gelooft dat de Krim nooit meer deel zal uitmaken van Oekraïne. Het schiereiland aan de Zwarte Zee werd in 2014 door Rusland geannexeerd, internationaal wordt die annexatie niet erkend.
Maandag 30 januari
Washington levert Oekraïne geen F-16-straaljagers
22:40 | Washington gaat Oekraïne geen F-16-straaljagers leveren, hoewel Kiev inmiddels permanent vraagt om dergelijke toestellen voor de strijd tegen de Russische agressor. De Amerikaanse president Joe Biden zei nee op de vraag van journalisten of de Verenigde Staten F-16's gaan sturen.
De Franse president Emmanuel Macron op zijn beurt sloot enkele uren eerder het leveren van gevechtsvliegtuigen niet uit. Hij waarschuwde wel voor het gevaar van escalatie. Zo zouden dergelijke toestellen alleen mogen worden ingezet om Oekraïens gebied te verdedigen, niet om Russisch territorium aan te vallen, zo zei hij na een gesprek met premier Mark Rutte. Volgens Rutte is er geen taboe, maar hij benadrukte dat het sturen van straaljagers een grote stap zou zijn.
Onlangs besloten meerdere westerse bondgenoten van Oekraïne het Oekraïense leger van moderne zware tanks te voorzien.