Het is een fout die de Russen volgens senior onderzoeker en Ruslandkenner Tony van der Togt van Clingendael wel vaker maken: 'Dat ze de Oekraïners niet begrijpen. Ze denken dat de Oekraïners net als Russen zijn. Daar hebben ze zich afschuwelijk op verkeken, dat is hun eerste blunder'. Volgens Van der Togt dachten de Russen dat ze daarom in Kiev als bevrijders met zout en brood onthaald zouden worden. 'En toen was er geen plan B, toen werd het de hele tijd improviseren'.
‘Russen denken dat de Oekraïners net als Russen zijn. Daar hebben ze zich afschuwelijk op verkeken.’
Verkeken
Poetin heeft zich volgens Van der Togt lelijk verkeken op de Oekraïners. Daar is niet alleen de Russische veiligheidsdienst FSB debet aan, maar ook de baas zelf dacht dat het net zo eenvoudig zou gaan als in 2014 toen Rusland de Krim bezette. 'Dat ging heel gemakkelijk, dat Oekraïense leger stelde toen bar weinig voor. Maar zo veel jaar later is dat een geheel andere situatie: de Oekraïners zijn nu veel krachtiger.' Volgens Van der Togt zijn er flink wat koppen gerold bij de FSB met als gevolg dat er nóg minder mensen geneigd zijn om 'de baas' tegen te spreken. 'Zijn informatievoorziening wordt daarmee nóg beperkter.'
Boemerang
Een belangrijk maar onbedoeld effect van Poetins handelen is dat hij zijn tegenstanders eigenlijk versterkt. Consequent bereikt hij het omgekeerde van wat hij beoogt met zijn acties. Niet alleen heeft Poetin de Oekraïense staat en identiteit versterkt, ook zijn aartsvijanden het NAVO-bondgenootschap, de EU en het Westen zijn sterker en meer eensgezind dan ooit. En juist die wilde hij uit elkaar spelen, zegt Van der Togt. 'Hij heeft zich verkeken op de eenheid van het Westen. En hij blijft zich erop verkijken. Hij denkt nog steeds dat hij iedereen uit elkaar kan spelen, dat in wezen iedereen in het Westen te koop is.'
Lees ook | Dit is Wagner Group: extreem gewelddadige huurlingen
‘Hij voelt zich zogenaamd bedreigd door de NAVO, maar hiermee heeft hij de NAVO alleen maar sterker gemaakt.’
'Hij voelt zich zogenaamd bedreigd door de NAVO, maar hiermee heeft hij de NAVO alleen maar sterker gemaakt. Hij heeft zich verkeken op de eenheid van zowel het westen als van de EU, in meerdere opzichten. Neem het gas. Hij dacht Duitsland ook te kunnen blijven chanteren, maar ook dat is niet gelukt.'
Slechte leerling
Volgens Van der Togt heeft Poetin wat dat betreft een platte platte leercurve; 'De lessen van 2014 zijn niet ingedaald'. En ook dat komt door de kleine kring getrouwen die hem omringen: 'Die kleine club van besluitvormers, dat zijn er minder dan tien. Allemaal mannen van dezelfde leeftijd, achter in de zestig, zeventig, allemaal afkomstig uit inlichtingendiensten. Die staan niet open voor leren, bovendien kijken ze vanuit een veiligheidsperspectief, en door wat een steeds ideologischer perspectief is gaan worden, dat beperkt.'
Je volgt al onze updates over de oorlog in Oekraïne in ons liveblog.