Liveblog | VS akkoord met verkoop HIMARS aan Nederland

Dit is het liveblog van donderdag 16 februari. Dit liveblog wordt niet meer geüpdate. Lees de nieuwe updates in het liveblog van vrijdag 17 februari.

Belangrijkste nieuws

* Russen intensiveren vluchten boven Oekraïne

* Moldavië vindt weer resten van Russische raket

* Bondskanselier Scholz brengt op 3 maart een bezoek aan de Amerikaanse president Biden

VS akkoord met verkoop HIMARS aan Nederland

22:00 | Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft de eventuele verkoop van HIMARS-raketlanceersystemen en aanverwante apparatuur aan Nederland goedgekeurd. De prijs wordt geschat op 670 miljoen dollar (bijna 630 miljoen euro).

IKEA toch helemaal weg uit Rusland

18:00 | De Russische overheid heeft de verkoop van alle IKEA-fabrieken in het land goedgekeurd. De Zweedse meubelgigant besloot afgelopen zomer al te vertrekken uit Rusland, nieuwe Russische regels zorgden echter voor flinke vertraging. Volgens die regels moet handel met door Rusland aangemerkte 'onvriendelijke landen' eerst worden goedgekeurd door een speciale overheidscommissie, en dat nam veel tijd in beslag. Twee lokale kopers nemen de meubelfabrieken over.

Moldavië vindt weer resten van Russische raket

17:30 | Moldavië zegt voor de vierde keer resten van een Russische raket te hebben gevonden sinds de Russische inval in buurland Oekraïne. De brokstukken zijn dit keer aangetroffen in een veld in het noorden van het land, bij de grens met Oekraïne.

De melding komt bijna een week nadat Moldavië de Russische ambassadeur had ontboden vanwege een incident met een Russische raket. Die had het Moldavische luchtruim doorkruist op weg naar een doel in Oekraïne. De regering in Chisinau zegt ook dat al meerdere keren te hebben meegemaakt.

JDE Peet's zegt niet voor eigen gewin nog in Rusland te zitten

16:15 | Koffiemaker JDE Peet's bezweert 'ggeen financiële motieven' te hebben om nog actief te zijn in Rusland. Het moederbedrijf van Douwe Egberts voelt wel een zorgplicht richting het eigen personeel, en vindt daarnaast dat betaalbare koffie behoort tot de 'essentiële goederen' die niet vallen onder internationale sancties in verband met de oorlog in Oekraïne.

Dat heeft topman Fabien Simon gezegd tijdens een hoorzitting in de Tweede Kamer. Hij was daar uitgenodigd naar aanleiding van een artikel in de Volkskrant waarin gesteld werd dat JDE Peet's na de invasie in Oekraïne nog helemaal niets aan bedrijfsvoering in Rusland heeft veranderd. 'Dat is niet waar', benadrukte de bestuursvoorzitter. Het koffiebedrijf heeft volgens hem onder meer zijn investeringen in Rusland stopgezet en adverteert er niet meer met zijn internationale merken. Ook is veel steun verleend aan Oekraïense werknemers.

Ook Philips, dat in datzelfde artikel een afwachtende houding jegens Rusland werd verweten, vindt dat dit 'geen recht doet aan de werkelijke situatie'. Jan-Willem Scheijgrond, bij de producent van zorgtechnologie verantwoordelijk voor het contact met buitenlandse overheden, benadrukte dat Philips alleen nog essentiële zorgapparatuur levert. 'We willen om humanitaire redenen ook niet zomaar alle activiteiten stoppen. Ook inwoners van Rusland hebben recht op medische zorg.'

Raketresten gevonden in Moldavië, bij Oekraïense grens

15:30 | De Moldavische politie heeft raketresten in het noorden van Moldavië gevonden, vlakbij het Oekraïense grensdorp Larga. Rusland heeft vannacht verschillende raketaanvallen gedaan op Oekraïense doelen. Sinds november heeft Moldavië al drie keer eerder raketresten gevonden, meldt persbureau Reuters.

Scholz naar Biden

15:15 | De Duitse bondskanselier Olaf Scholz zal op 3 maart de Amerikaanse president Joe Biden ontmoeten in het Witte Huis. 'Het bezoek van de bondskanselier is een gelegenheid om de diepe vriendschapsbanden tussen de Verenigde Staten en onze NAVO-bondgenoot Duitsland opnieuw te bevestigen', alsdus een woordvoerder van Biden.

Biden en Scholz komen net na de eenjarige verjaardag van de Russische invasie bijeen en zullen de lopende inspanningen bespreken om Oekraïne te steunen, Rusland kosten op te leggen door middel van sancties en exportcontroles, en de transatlantische veiligheid te versterken, zei ze.

Scholz spreekt later deze week met de Amerikaanse vice-president Kamala Harris op de veiligheidsconferentie in München.

Europa wacht 'deksel op de neus'

15:00 | De Algemene Vergadering van de VN bespreekt volgende week een EU-resolutie die oproept tot terugtrekking van Russische troepen in Oekraïne en een ‘volledige, rechtvaardige en langdurige vrede’. Hiermee riskeert Europa opnieuw een deksel op de neus', denkt BNR's buitenlandcommentator Bernard Hammelburg.

'EU komt waarschijnlijk nog voor oorlogsverjaring met nieuwe sancties'

14:30 | De EU-lidstaten zijn 'op de goede weg' met het invoeren van nieuwe sancties aan Rusland. Dat melden diplomatieke bronnen aan Reuters. Volgens het persbureau volgt er nog voor 24 februari een akkoord over een nieuw sanctiepakket, dan is het een jaar geleden dat Rusland Oekraïne binnenviel.

Dit tiende sanctiepakket, ter waarde van 11 miljard euro, richt zich onder andere op elektronica, machine-onderdelen en reserveonderdelen voor vrachtwagens en straalmotoren. 'Dat geeft een maximale impact. We voeren de druk op', zegt Commissievoorzitter Von der Leyen.

De commissie wil ook een exportverbod voor onderdelen die Rusland kan gebruiken in wapensystemen of bijvoorbeeld drones en warmtecamera’s. Daarnaast moeten mensen die 'propaganda van Poetin verspreiden' op de Europese sanctielijst komen.

Noorwegen komt met steunpakket van bijna 7 miljard

14:15 | Het Noorse parlement heeft een steunpakket van 75 miljard Noorse kronen, zo'n 6,9 miljard euro, goedgekeurd voor Oekraïne. Het geld gaat ingezet worden voor zowel militaire als humanitaire hulp en moet verspreid over de komende vijf jaar worden uitbetaald. Tussen 2023 en 2027 stelt Noorwegen jaarlijks 15 miljard kronen beschikbaar.

Het plan werd door vrijwel het gehele parlement goedgekeurd. De Oekraïense president Zelenski bedankte het parlement in een videotoespraak. Hij sprak van een 'historische bijdrage' en 'een heel belangrijk precedent voor financiële steun op de lange termijn'.

Amerikaanse generaal: Oorlog eindigt aan onderhandelingstafel

14:00 | De Amerikaanse generaal Mark Milley denkt dat Rusland zijn militaire doelen waarschijnlijk niet zal halen, maar dat Oekraïne er ook niet in zal slagen om de Russen te verslaan. Hij vermoedt dat de oorlog daarom aan de onderhandelingstafel eindigt. Hij zegt: 'Het is onwaarschijnlijk dat Rusland Oekraïne zal verslaan. Dat gaat gewoon niet gebeuren.'

Aan de andere kant wordt het volgens Milley voor Oekraïne ook heel moeilijk om de Russen dit jaar nog 'uit de bezette gebieden te schoppen', zegt hij.

Winst aan Russische zijde helemaal uitsluiten durft Milley ook niet: 'Het is buitengewoon moeilijk', besluit hij, 'en het zou bovendien de ineenstorting van het Russische leger betekenen.'

Kamala Harris ontvangt Scholz, Sunak en Macron in München

13:45 | De Amerikaanse vicepresident Kamala Harris ontvangt de Duitse bondskanselier Olaf Scholz, de Franse president Emmanuel Macron en de Britse premier Rishi Sunak tijdens de Veiligheidsconferentie in München. Daar zal Harris met de drie Europese leiders steun aan Oekraïne en sancties tegen Rusland bespreken, meldt het Witte Huis.

Harris spreekt ook met Finse en Zweedse premiers Sanna Marin en Ulf Kristersson, over een mogelijk NAVO-lidmaatschap. De 59e Veiligheidsconferentie van München is morgen.

Israëlische minister van Buitenlandse Zaken in Kiev

13:30 | De Israëlische minister van Buitenlandse Zaken Eli Cohen is in Kiev, voor een ontmoeting met Zelenski. Het is de eerste keer sinds het begin van de oorlog dat een Israëlische minister Oekraïne bezoekt.

Israël heeft militaire steun aan Oekraïne altijd afgehouden, om Rusland te vriend te houden. De steun van Israël bleef beperkt tot humanitaire hulp en beschermende uitrustingen. Ook sancties aan Rusland bleven uit, tot grote kritiek van Kiev.

De Israëlische premier Benjamin Netanyahu heeft gezegd zijn steun aan Oekraïne te willen heroverwegen. Toezeggingen voor wapenleveranties heeft hij nog niet gedaan.

Peiling: veel steun in Nederland voor toetreding Oekraïne tot NAVO

12:00 | De steun in Nederland voor toetreding van Oekraïne tot de NAVO is groot, volgens een peiling van Kantar in opdracht van de Atlantische Commissie. Bijna twee derde (64 procent) van de ondervraagden staat achter toetreding, al vindt meer dan de helft van de voorstanders dat eerst de oorlog voorbij moet zijn voor het zover kan zijn. 15 procent vindt dat het land helemaal niet mag toetreden tot de NAVO.

Oekraïne dringt al langer aan op lidmaatschap van het bondgenootschap. Oekraïne heeft in 2008 de belofte gekregen van de NAVO dat het op enig moment zou mogen toetreden, zonder concrete datum. Rusland is hier fel tegenstander van. Sinds de Russische inval steunen de NAVO-lidstaten Oekraïne op grote schaal. Toetreding in de nabije toekomst lijkt er echter niet in te zitten.

Rusland vormt volgens de ondervraagden de grootste bedreiging voor de Europese veiligheid. Dat antwoord geeft 80 procent. Vorig jaar kort vóór de Russische inval in het buurland zag de helft (51 procent) van de Nederlanders het land van president Vladimir Poetin als grootste bedreiging.

Verder komt uit de peiling naar voren dat sinds de Russische invasie in Oekraïne de steun voor de NAVO flink is toegenomen. Bijna negen op de tien (88 procent) vindt het lidmaatschap van de NAVO (zeer) belangrijk voor de veiligheid van Nederland. Voor de oorlog lag dat percentage op ongeveer 75 procent.

NAVO-chef in Turkije: Zweden en Finland moeten er snel bij

11:45 | NAVO-baas Jens Stoltenberg heeft bij Turkije opnieuw aangedrongen op snelle toetreding van Finland en Zweden tot het militaire bondgenootschap. Hij deed dat tijdens een bezoek aan Turkije tien dagen na de verwoestende aardbevingen. Hij beloofde verder noodhulp aan Turkije door tienduizenden tenten te leveren die onderdak moeten bieden aan de getroffenen.

In een gezamenlijke persconferentie met de Turkse minister van Buitenlandse Zaken Mevlut Cavusoglu herhaalde Stoltenberg dat hij 'gelooft dat het tijd is om toetreding van Finland en Zweden te ratificeren'. Cavusoglu zei in een reactie dat Turkije bereid is na te denken over het apart behandelen van het Finse toetredingsverzoek. Verder zei hij dat hij volgende week de lidmaatschapsaanvragen van Finland en Zweden bespreekt met de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken.

Over de aardbevingen zei Stoltenberg dat het 'de dodelijkste natuurramp op het grondgebied van het bondgenootschap sinds de oprichting van de NAVO' is. Hij voegde eraan toe dat de NAVO haar 'strategische luchtbrugcapaciteiten' zal gebruiken om hulp te vervoeren. Door de aardbevingen zijn in Turkije alleen al meer dan 36.000 doden gevallen en zijn meer dan 50.000 gebouwen verwoest of zwaar beschadigd door de aardbeving, waardoor velen dakloos zijn geraakt

Russen intensiveren vluchten boven Oekraïne

11:00 | Volgens het Britse ministerie van Defensie neemt het aantal Russische vluchten de afgelopen week flink toe, na enkele weken van rustiger activiteit. De luchtactiviteit ligt nu ongeveer op het niveau van afgelopen zomer.

Het ministerie van Defensie heeft ook gemeld dat de Russische luchtmacht een vergelijkbaar aantal vliegtuigen blijft inzetten ter ondersteuning van de operatie in Oekraïne als in de afgelopen maanden.

09:30 | President Alexander Loekasjenko van Belarus zegt dat hij zijn troepen alleen opdracht zal geven om aan de zijde van bondgenoot Rusland te vechten als een ander land een aanval tegen Belarus inzet. Dat meldt Reuters op basis van berichtgeving door het Belarussische staatsnieuwsagentschap Belta.

Reuters meldt dat Loekasjenko, die herhaaldelijk beweringen uit Kiev en het Westen heeft ontkend dat zijn land aan de zijde van Moskou verder in het conflict in Oekraïne kan worden betrokken, ook heeft gezegd dat hij van plan is vrijdag de Russische president Vladimir Poetin te ontmoeten.

China: bijdrage aan vrede steunen

09:05 | De Franse president Emmanuel Macron en China's topdiplomaat Wang Yi zijn woensdag overeengekomen bij te dragen 'aan vrede' in Oekraïne. Dat meldt The Guardian. Macron hoopt Beijing, dat als een belangrijke bondgenoot geldt van Moskou, Rusland onder druk zal zetten om terug te keren naar de onderhandelingstafel.

In Parijs bespraken Macron en Wang woensdag de oorlog en de 'gevolgen daarvan voor de meest kwetsbare landen, met name op het gebied van voedselzekerheid en financieringscapaciteit', aldus het Franse voorzitterschap.

Zowel Macron als Wang 'spraken dezelfde doelstelling uit om bij te dragen aan vrede in overeenstemming met het internationaal recht', zei het Élysée-paleis, zonder te specificeren wat de bijdragen van elk land zouden zijn.

Denktank: Russen zijn aanzienlijk uitgeput

07:15 | De Russische uitrusting en mankracht zijn waarschijnlijk 'aanzienlijk uitgeput', dat meldt de denktank ISW, het Institute for the Study of War.

In een update op zijn website zegt het dat 'de kostbare militaire campagne van Rusland in Oekraïne de Russische reserves aan uitrusting en mankracht die nodig zijn voor een succesvol grootschalig offensief in Oost-Oekraïne waarschijnlijk aanzienlijk heeft uitgeput'.

Het instituut gelooft ook dat Poetin 'waarschijnlijk geen maatregelen voor verdere escalatie van de oorlog in Oekraïne, belangrijke nieuwe Russische mobilisatie-initiatieven of enig ander belangrijk beleid zal aankondigen in zijn geplande toespraak tot de Russische Federale Vergadering op 21 februari'.

Poetin zal volgende week, een paar dagen voor de verjaardag van de oorlog, het Russische parlement toespreken.

Slag om Bachmoet sleept zich voort

07:00 | De Oekraïense strijdkrachten zetten de bloedige strijd om Bachmoet voort. De Verenigde Staten zien liever dat het Oekraïense leger prioriteit geeft aan een tegenoffensief in de lente. 'Ik snap het, maar het is een schijnbare tegenstelling', zegt oud-commandant der Landstrijdkrachten Mart de Kruif.

Uitsluiten Russische sporters op Spelen niet zo eenvoudig

07:00 | Het Internationaal Olympisch Comité worstelt met de eigen regels als het gaat om het uitsluiten van Russische atleten voor de Olympische Spelen. Hoewel de Oekraïense president Volodimir Zelenski medestanders heeft die net als hij pleiten voor uitsluiting, is dat niet zo eenvoudig. Als de Parijse burgemeester Anne Hidalgo volhoudt dat Russen volgend jaar in haar stad niet welkom zijn, stuurt zij aan op contractbreuk.

Het contract is helder, zegt Daniela Heerdt, werkzaam bij onderzoekscentrum het Asser Instituut en gespecialiseerd in internationale sport- en mensenrechten. "Parijs heeft ervoor getekend dat het alle voor de Spelen geaccrediteerde personen, en dus ook sporters die aan de kwalificatie-eisen hebben voldaan, moet toelaten. Dat geldt dus ook voor Russen, of ze nu onder neutrale vlag uitkomen of voor hun land."

Dat laatste lijkt sowieso ondenkbaar sinds de Russische inval in Oekraïne, maar het IOC denkt erover atleten uit Rusland en Belarus onder neutrale vlag en onder een aantal voorwaarden te laten deelnemen. 'Omdat hun principes, verenigd in het Olympic Charter, niemand uitsluiten.' Dat gebeurde ook niet vaak: Zuid-Afrika werd uiteindelijk zestien jaar na de invoering van de apartheid alsnog de toegang tot de Spelen ontzegd. Hetzelfde overkwam Joegoslavië ten tijde van de oorlog daar begin jaren 90. Heerdt: 'Maar dat was in navolging van een VN-resolutie.'

Een resolutie tegen Rusland, die ook contact met sporters uit dat land zou verbieden, ligt er nu niet. Mochten de Verenigde Naties dat al willen dan houdt Rusland dit met een veto tegen. Heerdt vraagt zich daarom ook af hoe de uitsluiting van sporters uit dat land juridisch stand houdt. 'Er staat niets in het charter over sporters die niet welkom zouden zijn, omdat hun land een oorlog is begonnen. Het feit dat het IOC nu zelf de optie overweegt deelname onder neutrale vlag toe te staan kan betekenen dat het teruggrijpt naar de olympische waarden die van oudsher gelden: neutraliteit en geen discriminatie. Ook speelt wellicht het advies van VN-experts om de mensenrechten van sporters uit Rusland en Belarus te respecteren een rol.'

Het uitsluiten van sporters neigt ook naar willekeur, vindt Heerdt. 'Er zijn meer oorlogen (geweest) zonder consequenties voor sporters. Neem Jemen. Steun voor een boycot van Russische sporters lijkt vooral een politieke zaak. En wanneer het om sporters gaat die zich uitspreken voor de oorlog, die een legerfunctie hebben of gefinancierd worden door de regering, dan is het begrijpelijk.'

Duidelijk is, zo stelt ook Heerdt, dat gewoonlijk een land zelf de inreisregels bepaalt. 'Maar ook dat Parijs een contract heeft ondertekend waar het niet onderuit kan. In dit geval zou het eindoordeel bij het internationaal sporttribunaal CAS liggen.'

Algemene vergadering VN stemt volgende week over ontwerp-vredesresolutie

06:15 | De Algemene Vergadering van de VN zal volgende week stemmen over een ontwerpresolutie die de nadruk legt op 'de noodzaak om zo snel mogelijk een alomvattende, rechtvaardige en duurzame vrede' in Oekraïne te bereiken. Dat meldt persbureau Reuters.

De VN zal van Moskou eisen dat het zijn troepen terugtrekt en oproepen tot stopzetting van de vijandelijkheden. De 193 leden tellende Algemene Vergadering zal waarschijnlijk volgende week donderdag stemmen, na twee dagen van toespraken door tientallen staten ter gelegenheid van de 24e verjaardag van het begin van de oorlog.

Oekraïne en zijn aanhangers hopen het diplomatieke isolement van Rusland te vergroten door te streven naar ja-stemmen van bijna driekwart van de Algemene Vergadering, zodat de steun voor verschillende resoluties van vorig jaar wordt geëvenaard of overtroffen.

'We rekenen op zeer brede steun van de leden. Het gaat hier niet alleen om het lot van Oekraïne, maar om de eerbiediging van de onafhankelijkheid, soevereiniteit en territoriale integriteit van elke staat', aldus ambassadeur Olof Skoog van de Europese Unie en medeoprichter van de resolutie van de Algemene Vergadering.

Dmitry Polyanskiy, plaatsvervangend ambassadeur van Rusland bij de VN, weigerde commentaar te geven op de ontwerp-resolutie, die de lidstaten woensdag ontvingen

Kritieke infrastructuur geraakt bij Russische aanvallen op westelijke regio Lviv

06:00 | Bij Russische aanvallen op de regio Lviv in het westen van Oekraïne is kritieke infrastructuur beschadigd, dat schrijft The Guardian op basis van Telegrammeldingen van het hoofd van het regionale staatsbestuur van Lviv, Maksym Kozytskyi. Er zijn volgens hem geen slachtoffers gevallen.

'Tijdens het luchtalarm werd een kritisch infrastructuurobject geraakt in de regio Lviv. Er zijn geen slachtoffers of gewonden. Het vuur werd geblust. Details volgen later. Hou jezelf in de gaten. Negeer de sirenes niet', zei hij.

In steden en dorpen in heel Oekraïne klonken luchtsirenes, maar tot nu toe is de schade in Lviv de enige gemelde aanval.

Dit is de stand van zaken op woensdag

Russische troepen voeren de klok rond aanvallen uit op Oekraïense stellingen in het oosten van het land, aldus de Oekraïense onderminister van Defensie Hanna Maliar.

Oekraïense troepen beweren enkele Russische aanvallen in de oostelijke regio Loehansk te hebben afgeslagen, maar de situatie daar blijft moeilijk, aldus het kantoor van president Volodymyr Zelenski woensdag.

Ten minste 6.000 kinderen uit Oekraïne zijn het afgelopen jaar naar Russische 'heropvoedingskampen' gegaan, en enkele honderden werden daar weken of maanden na hun geplande terugkeer vastgehouden, volgens een nieuw rapport dat in de VS is gepubliceerd.

De Oekraïense minister van Defensie, Oleksii Reznikov, heeft gezegd dat Zelenski hem heeft gevraagd op zijn huidige post te blijven, nadat een corruptieschandaal zijn ministerie had geteisterd en zijn rol in twijfel had getrokken.

Volgens een telling van de gespecialiseerde denktank International Institute of Strategic Studies (IISS) heeft het Russische leger na negen maanden strijd in Oekraïne naar schatting bijna 40 procent van zijn vooroorlogse tankvloot verloren.

Wagner-baas Jevgeni Prigozjin heeft toegegeven dat zijn huurlingengroep moeilijkheden ondervindt in Oekraïne en binnenkort in omvang zal 'afnemen'. 'Het aantal Wagner-eenheden zal afnemen, en we zullen ook niet de taken kunnen uitvoeren die we zouden willen uitvoeren', zei Prigozjin.

De Europese Commissie heeft opgeroepen tot een verbod op de uitvoer van vitale technologie naar Rusland ter waarde van 11 miljard euro om de oorlogsinspanningen van het Kremlin verder te verzwakken.

De ministers van Defensie van de NAVO kwamen bijeen in Brussel, waar Jens Stoltenberg, hoofd van het bondgenootschap, er bij de westerse landen op aandrong de leveringen aan Oekraïne op te voeren.

De bondgenoten van Oekraïne hebben gezegd dat het onwaarschijnlijk is dat zij het eerder beloofde aantal tanks kunnen leveren. Na een vergadering in Brussel van de westerse ministers van Defensie zei de Duitse minister van Defensie, Boris Pistorius, dat zij de omvang van een bataljon niet zouden kunnen bereiken.

De NAVO-landen verhogen de productie van 155 mm artillerie en moeten die productie nog verder opvoeren om Oekraïne te helpen, aldus Stoltenberg.

Oekraïne krijgt van het Verenigd Koninkrijk en andere Europese landen een steunpakket ter waarde van 200 miljoen pond voor militair materieel, waaronder reserveonderdelen voor tanks en artilleriemunitie, zo heeft de Britse regering aangekondigd.