Internationaal2 apr '23 12:08Aangepast op 2 apr '23 13:07

Kijken in het hoofd van Viktor Orban: dwarsligger pur sang

Auteur: Remy Kock

Hongarije is overstag gegaan met de toetreding van Finland tot de NAVO, maar Zweden zit nog even in de wachtkamer. Waar de Zweedse premier Ulf Kristersson benadrukt hoe belangrijk het NAVO-lidmaatschap voor zijn land is, daar is het tegenhouden ervan door de Hongaarse premier Viktor Orban een voorbeeld van diens schipperen tussen het Westen en Poetin.

Hongarije is overstag gegaan met de toetreding van Finland tot de NAVO, maar Zweden zit nog even in de wachtkamer. Waar de Zweedse premier Ulf Kristersson benadrukt hoe belangrijk het NAVO-lidmaatschap voor zijn land is, daar is het tegenhouden ervan door de Hongaarse premier Viktor Orban een voorbeeld van diens schipperen tussen het Westen en Poetin.
Hongarije is overstag gegaan met de toetreding van Finland tot de NAVO, maar Zweden zit nog even in de wachtkamer. Waar de Zweedse premier Ulf Kristersson benadrukt hoe belangrijk het NAVO-lidmaatschap voor zijn land is, daar is het tegenhouden ervan door de Hongaarse premier Viktor Orban een voorbeeld van diens schipperen tussen het Westen en Poetin. (EPA)

Dat ziet ook historicus en schrijver Ivo van Wijdeven, die gespecialiseerd is in Oost-Europa, en die tevens benadrukt dat Orban in het geval van Finland eigenlijk niet anders kon. Temeer omdat zijn Turkse bondgenoot Recep Tayyip Erdogan het lidmaatschap van de Finnen ook al goedkeurde.

Lees ook | Finland wordt 31e NAVO-lid na goedkeuring door Turks parlement

De rol die Hongarije speelt is een opmerkelijke. Over het algemeen zijn de Oost-Europese lidstaten van de EU behoorlijk anti-Russisch, terwijl Hongarije eigenlijk het tegenovergesteld laat zien. 'Hongarije kiest daarvoor omdat in het hoofd van Viktor Orban twee woorden opdoemen: 'Hongarije eerst'', zegt Van Wijdeven in BNR's De Wereld, die ook een zekere parallel ziet tussen de politiek van Orban en de politiek van de Amerikaanse oud-president Donald Trump. 'Hij stelt het belang van Hongarije, de Hongaren en dat van hemzelf voorop, en daar moet alles voor wijken.'

Jongleren

Van Wijdeven stelt dat Orban zijn best doet om de EU, Rusland en Turkije te jongleren om zo het beste voor Hongarije te krijgen. En hoewel het geen enkele leider des lands kwalijk te nemen is het beste te willen voor zijn land, constateert Van Wijdeven dat Orban iets dwarszit als het gaat om de NAVO en de EU. 'Hij verknoopt allerhande dossiers aan elkaar', zegt hij. 'Als je goed luistert naar de Hongaarse argumentatie over waarom Zweden geen lid mag worden, wordt duidelijk dat er nog een goed 'gesprek' moet plaatsvinden over de Zweedse kritiek op de rechtsstaat in Hongarije.'

‘Orban verknoopt allerhande dossiers aan elkaar’
Ivo van Wijdeven

Een bekend euvel, stelt hij. Waar Orban het de hervorming van de rechtsstaat noemt, daar zien Zweden en de rest van Europa een aantasting van de onafhankelijke rechtsstaat. 'En nu heeft Orban iets om Zweden en de rest van Europa boven het hoofd te houden.'

Dwars

Volgens de historicus hoopt Orban dus dwars te kunnen liggen om zo op andere dossiers bepaalde dingen los te kunnen peuteren, zoals de kortingen die Europa heeft doorgevoerd op de subsidies die Hongarije ontvangt. 'Maar dat gaat in dit geval in zijn gezicht ontploffen, waarschijnlijk.'

Lees ook | 'Vijandige opstelling' kost Zweden voorlopig NAVO-lidmaatschap

Wat ook meespeelt is het feit dat zowel Hongarije als Slowakije een uitzonderingspositie heeft in de kwestie van energievoorziening door Rusland. Dat stamt nog uit het verleden, duidt Van Wijdeven. 'Hongarije was lid van het Oostblok en de pijpleidingen liggen nou eenmaal waar ze liggen', zegt hij. 'Hongarije is van oudsher afhankelijk van energie uit Rusland.'

Afhankelijkheid is toegenomen

Sterker nog, onder Orban is die afhankelijkheid alleen maar toegenomen. Zo wordt de Paks-kerncentrale uitgebreid door het Russische Rosatom. Volgens Van Wijdeven maakt dat allemaal deel uit van wat Orban in 2013 de 'oostelijke opening' noemde - het expres toenadering zoeken tot Rusland en Turkije, 'omdat hij zag dat hij in Europa dwars lag en hij van meerdere walletjes wilde eten.'

Lees ook | Hongaren kiezen voor twee Russische kernreactoren

Hij benadrukt dat Duitsland er een soortgelijk beleid op nahield, maar in tegenstelling tot Hongarije nu wél bereid lijkt te zijn tot een 'Zeitenwende', en er ook voor te betalen. 'En dan kom je bij een belangrijk punt', besluit Van Wijdeven. 'Energie is duurder geworden in Duitsland, terwijl één van de verkiezingsbeloften vorig jaar van Orban was dat de energiezekerheid gehandhaafd zou blijven en dat de energie goedkoop zou blijven. En de enige manier waarop hij dat kan hanteren, is door goedkoop Russisch gas te importeren.'


Deel dit artikel

Gerelateerde artikelen