Liveblog | Opnieuw slachtoffers in Russische grensregio Belgorod

Dit liveblog wordt niet meer geupdatet.

• Gouverneur Belgorod meldt twee dodelijke slachtoffers
• Foto van boze kat doet de ronde op Oekraïense sociale media
• Zelenski laat schuilkelders nakijken na dood van drie burgers
• Poolse president wil omstreden Rusland-wet matigen

De gouverneur van de Russische regio Belgorod, Vyacheslav Gladkov, zei dat vrijdag twee mensen zijn gedood en vier anderen gewond zijn geraakt nadat Oekraïne een stad nabij de grens zou hebben beschoten. Hij schreef op Telegram dat beschietingen een deel van de weg hadden getroffen in de stad Maslova Pristan, zo'n vijftien kilometer van de noordelijke regio Kharkiv in Oekraïne, en dat granaatfragmenten passerende auto's hadden geraakt.

In een toespraak heeft de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Antony Blinken, gewaarschuwd voor vredesinitiatieven die de verovering van Oekraïens grondgebied door Rusland zouden kunnen rechtvaardigen.

Hij benadrukte dat sommige landen in de komende weken en maanden waarschijnlijk zullen pleiten voor een staakt-het-vuren. Maar om een duurzame vrede te bereiken is de 'volledige deelname en instemming' van Oekraïne essentieel is, legde Blinken uit.

Hij benadrukte dat Oekraïne ondersteund ook moet worden bij de wederopbouw en het herstel, waarbij Rusland zijn deel van de kosten moet dragen.

Veel gebruikers van sociale media, en ook het officiële kanaal van het Oekraïense ministerie van Defensie, hebben gisterenavond een foto gedeeld van een kat in een schuilkelder in Kiev.

‘Weer een Russische luchtaanval op Kiev. Weer een slapeloze nacht van dekking zoeken bij een metrostation. Geen angst. Alleen woede', aldus het ministerie op Twitter.

In Kiev heeft president Zelenski tegen Alar Karis, de president van Letland, gezegd dat hij begrijpt dat Oekraïne geen NAVO-lid zal worden zolang de oorlog met Rusland voortduurt.

'We zijn verstandige mensen en begrijpen dat we geen enkel NAVO-land in een oorlog zullen meeslepen. Daarom begrijpen we dat we geen lid zullen zijn van de NAVO zolang deze oorlog voortduurt. Niet omdat we dat niet willen, maar omdat het onmogelijk is', aldus Zelenski volgens The Guardian.

De levering van Leopard 1-tanks van Nederland, Denemarken en Duitsland aan Oekraïne wordt mogelijk geraakt door een besluit van het Zwitserse parlement, bevestigt een woordvoerder van het ministerie van Defensie. In februari meldde het ministerie dat de samenwerkende landen zeker honderd tanks zullen leveren. Die belofte komt volgens de woordvoerder niet in gevaar. Mogelijk gaat er wel een streep door een levering bovenop het genoemde aantal tanks.

In het Zwitserse lagerhuis van de volksvertegenwoordiging is een wetsvoorstel gemaakt, de 'Lex Oekraïne', om andere landen toe te staan Zwitserse wapens aan Oekraïne te leveren. Maar in een zitting van beide Kamers is dat voorstel afgeschoten.

Veel Europese landen zijn zich bewust van de problemen die zouden ontstaan als Oekraïne lid zou worden van de NAVO, maar het zijn de Verenigde Staten die hier 'de lakens uitdelen'. Dat zegt Kremlin-woordvoerder Dmitri Peskov in gesprek met media.

De ambities van Oekraïne om lid te worden van de NAVO, bevestigen volgens Peskov dat Kiev niet bereid is om problemen aan de onderhandelingstafel op te lossen. Een Oekraïens lidmaatschap van de NAVO zal volgens hem nog jarenlang voor problemen zorgen.

De Verenigde Staten stellen voor om grenzen aan het aantal kernwapens te verlengen tot 2026, mits Rusland hetzelfde doet. Veiligheidsadviseur Jake Sullivan zal dit later vandaag bekendmaken, zo melden bronnen.

Het New START-verdrag gaat over de regulering van de zwaarste categorie nucleaire wapens, de zogenoemde strategische kernwapens. De Russische president Vladimir Poetin kondigde eind februari aan dat Rusland zich daaruit zou terugtrekken, vooral vanwege de Amerikaanse bemoeienis in de oorlog in Oekraïne.

In het verdrag werd afgesproken dat de landen het aantal inzetbare kernkoppen zouden beperken tot 1550, en maximaal 700 raketten of bommenwerpers om die koppen mee te kunnen inzetten. Aan deze afspraken wil de regering-Biden volgens de bronnen vasthouden. Het verdrag was sinds 2010 van kracht en zou tot februari 2026 van kracht zijn.

De Poolse president Andrzej Duda is bereid een wet over 'ongeoorloofde Russische invloed' na een storm van kritiek aan te passen. De wet zou de Russische invloed bij gezagsdragers moeten temperen, maar zou eenvoudig misbruikt worden om politieke tegenstanders van de regering uit te schakelen zonder dat dit op een juridisch onderbouwde wijze geschiedt.

Ook juristen in Polen, de Europese Commissie en de VS hebben geschokt gereageerd op de wet. Duda zegt de wet aan te passen om controverses weg te nemen.

Alle schuilkelders in Oekraïne worden nagekeken om te voorkomen dat opnieuw mensen omkomen doordat ze er niet in kunnen. De Oekraïense president Volodimir Zelenski heeft daartoe opdracht gegeven, heeft hij bekendgemaakt.

Donderdag kwamen in de hoofdstad Kiev drie mensen om het leven door een luchtaanval nadat ze de schuilkelder niet in konden omdat de deur op slot zat. Een van de doden was een meisje van 9. De president suggereerde donderdag al dat hij ook kijkt of er fouten gemaakt zijn door het stadsbestuur. 'Er zou een knock-out kunnen volgen', zei hij, kennelijk verwijzend naar de burgemeester, oud-bokser Vitali Klitsjko.

De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken zegt dat de Verenigde Staten samen met Oekraïne en andere bondgenoten werken aan 'rechtvaardige en duurzame vrede' in Oekraïne. 'Of het nou gaat om inspanningen van Brazilië, China of andere landen.'

Washington zal Oekraïne tegelijkertijd militair blijven steunen, omdat Kiev in staat moet zijn om zichzelf te verdedigen tegen toekomstige agressie. 'Poetins aanvalsoorlog tegen Oekraïne is een strategische mislukking.'

Blinken zei dat de VS zal helpen bij de opbouw van een 'Oekraïens leger van de toekomst', met 'een moderne luchtmacht, geïntegreerde lucht- en raketverdediging, geavanceerde tanks en pantservoertuigen, de nationale capaciteit om munitie te produceren en de training en ondersteuning om de strijdkrachten en uitrusting gevechtsklaar te houden.'

Oekraïense strijders hebben volgens de plaatselijke Russische autoriteiten op dorpen en wegen geschoten ten zuidoosten van de stad Belgorod. Daarbij zouden ten minste twee vrouwen in een auto om het leven gekomen zijn. Twee andere burgers zijn gewond geraakt.

Er zou ook een verzamelpunt voor te evacueren burgers zijn getroffen. Russische media spreken van Oekraïense militanten en niet van reguliere Oekraïense troepen. De strijders belagen al enige tijd kleine plaatsen aan de grens, met name Novaja Tavolzjanka en Sjebekino. Ze hebben naar eigen zeggen ook tanks ingezet. De meeste inwoners zijn in de afgelopen dagen naar het 30 kilometer noordwestelijker gelegen Belgorod geëvacueerd.

Nederland wil van een Zwitsers bedrijf tientallen Leopard 1-tanks kopen om aan Oekraïne te leveren, meldt ANP. Maar toestemming van de Zwitserse regering lijkt moeilijk te verkrijgen, volgens buitenlandcommentator Bernard Hammelburg. 'De Zwitsers hebben een wet die de verkoop van wapens verbiedt aan een land in oorlog.'

Premier Mark Rutte heeft tijdens de Europese top in Moldavië aangekondigd dat hij zowel binnen als buiten Europa zal blijven lobbyen voor de levering van meer Patriot-raketten aan Oekraïne. En dat is volgens buitenlandcommentator Bernard Hammelburg noodzakelijk.

'Het is een heel duur, maar wel een heel effectief middel om terug te slaan. Het is een soort uitputtingsslag, maar dat is deze hele oorlog. We moeten hopen dat er zo snel mogelijk meer munitie komt', aldus de buitenlandcommentator. Rutte kan hiervoor aankloppen bij achttien landen. 'Ik weet dat Polen ze bijvoorbeeld heeft, en Duitsland natuurlijk ook.'

Lees ook | Nederland wil meer Patriot-raketten naar Oekraïne

De Verenigde Staten proberen in Japan TNT te bemachtigen, bedoeld voor de 155 mm artilleriegranaten. Hoewel Japanse exportregels de verkoop van dodelijke artikelen als munitie verbieden, lijkt er een oplossing te zijn gevonden dat de verkoop van TNT toch mogelijk maakt.

'Er is een manier voor de Verenigde Staten om explosieven te kopen van Japan', aldus een ingewijde tegen persbureau Reuters.

Premier Mark Rutte zal binnen en buiten Europa blijven lobbyen om meer wapens naar Oekraïne te sturen. Tijdens de informele Europese top in Moldavië is gisteren gesproken over een nieuwe levering van Patriot-raketten en ook zouden er plannen zijn om tientallen Leopard-tanks van Zwitserland te kopen. Volgens defensiespecialist Peter Wijninga van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies is de noodzaak hoog.

Volgens Oekraïne zijn afgelopen nacht meer dan dertig door Rusland afgevuurde raketten en drones neergehaald. Die zouden tegelijkertijd richting Oekraïne zijn gelanceerd. Volgens burgemeester Vitali Klitsjko van Kiev hoefden reddingsdiensten niet uit te rukken.

Rusland heeft sinds begin mei al ongeveer twintig afzonderlijke raket- en drone-aanvallen op Oekraïense steden uitgevoerd.

Nederland wil van een Zwitsers bedrijf tientallen Leopard 1-tanks kopen om aan Oekraïne te leveren. Het is nog wel zaak daarvoor de toestemming van de Zwitserse regering te verkrijgen, zeggen betrokkenen. Die is tot dusver terughoudend met medewerking aan wapenleveringen.

Zwitserland, dat zijn traditionele neutraliteit koestert, houdt zich zo veel mogelijk buiten het conflict met Rusland. Het houdt daarom de export van wapens die bedoeld zijn voor Oekraïne in principe tegen. Premier Mark Rutte heeft bij de Zwitsers met klem om goedkeuring gevraagd, maar het is volgens ingewijden de vraag of de koop kan worden gesloten.

Nederland en de andere landen die Oekraïne aan meer Patriot-raketten willen helpen, kijken daarvoor volgens ingewijden onder meer naar Griekenland. De Europese top in Moldavië heeft nog geen concrete toezeggingen opgeleverd en een andere beoogde Europese leverancier valt waarschijnlijk af, aldus premier Mark Rutte. Maar het overredingswerk gaat de komende dagen door, verklaarde hij na afloop.

Rutte wilde niet zeggen op welke landen hij mikt, 'want dan voelen ze zich onder druk gezet' en dat zou volgens hem maar averechts werken. Veel mogelijke leveranciers zijn niet-Europese landen en waren dus niet bij de bijeenkomst van de Europese Politieke Gemeenschap van donderdag in Moldavië. Maar 'we gaan de komende dagen ook in het telefooncircuit verder om te kijken of we andere landen ook kunnen bewegen' Patriots naar Oekraïne te sturen, zei hij na afloop van de top.

Dit liveblog komt onder meer tot stand op basis van berichtgeving door eigen BNR-correspondenten en -redacteuren, The Guardian, ANP, Al Jazeera, Reuters, Associated Press, CNN, BBC, CNBC en Agence France-Presse. Ook maakt BNR online gebruik van berichten van de persbureaus Tass en RIA Novosti (Rusland) en Belta (Belarus). Omdat berichtgeving van deze bureaus niet verifieerbaar is en niet als onafhankelijk gekwalificeerd kan worden, wordt in deze gevallen expliciet vermeld waar de berichtgeving vandaan komt.