Sinds 19 april heeft Nederland een officiële ambassade in de Moldavische hoofdstad Chisinau, met Fred Duijn als ambassadeur. Onder leiding van premier Maia Sandu vaart Moldavië een pro-Europese koers, volgens Duijn ondersteunt Nederland op verschillende manieren die Moldavische ambitie. Een van de speerpunten is hervorming van het justitiële apparaat, dat Duijn 'ongelooflijk belangrijk' noemt.
‘Je moet een contract voor een rechter kunnen brengen als er een conflict is en dan moet je vertrouwen hebben in de rechtspraak’
Lees ook | Nieuwe ambassadeur in Moldavië: 'We kunnen écht wat met deze regering'
Schone leest
Volgens de ambassadeur was Moldavië een zeer corrupt land en probeert het nu een 'schone leest' te maken. Hoe? Door alle rechters door een screeningsproces te halen. De commissie die daarvoor verantwoordelijk is, is mede gefinancierd door Nederland, ook is daartoe een Nederlandse rechter aangeleverd.
Telde het land veel staatsbedrijven en bedrijven die in handen waren van oligarchen, dat proces wordt teruggedraaid. 'De luchthaven was in handen van een oligarch die nu voor 15 jaar is veroordeeld. Dat is gedaan mede door juridische expertise die Nederland heeft medegefinancierd. We proberen op dat soort manieren de Moldavische economie te helpen', zegt Duijn. Immers, wie een zakelijk geschil heeft en daarmee naar de rechter stapt, moet vertrouwen kunnen hebben in de rechtspraak.
‘Je kunt hier gewoon naartoe reizen, je kunt gewoon naar Chisinau vliegen en contacten leggen’
Nederlands-Moldavisch businessforum
Meer hands on probeert de ambassade het Nederlandse en Moldavische bedrijfsleven met elkaar in contact te brengen. Allereerst door te inventariseren wat er speelt en waar de kansen liggen. Daartoe wil Duijn op 4 oktober een Nederlands-Moldavisch businessforum in Chisinau organiseren waar op drie onderwerpen gefocust wordt: landbouw, diensten en de maakindustrie. 'Dat is heel breed, maar laten we gewoon eens beginnen met kijken wat er nodig is. Zijn dat bijvoorbeeld koelhuizen of voedselverwerkende bedrijven?'
Lees ook | Rutte wil F-16-plan promoten op top Moldavië
Het Nederlandse bedrijfsleven is al prominent aanwezig in EU-lid Roemenië, het buurland van Moldavië. De vraag ligt voor de hand: waarom Moldavië als het ook in Roemenië kan? Duijn draait die vraag liever om: 'Als je naar Roemenië gaat, waarom zou je dan niet ook naar Moldavië gaan?' Er zijn overigens al verschillende Nederlandse bedrijven die vanuit diezelfde optiek redeneren.
'Bijvoorbeeld reserve-onderdelen voor landwerktuigbouwmachines, die kun je heel goed vanuit Moldavië aanleveren. Er is een aantal distributiebedrijven die op die manier ook naar de regio kijken.' Duijn hoopt dan ook dat een aantal Nederlandse bedrijven die nu al in Roemenië actief zijn ook het businessforum in Moldavië bezoeken.
‘Als je naar Roemenië gaat, waarom zou je dan niet ook naar Moldavië gaan?’
Signaal
Volgens Duijn was de Europese top in Chisinau 'een belangrijk signaal naar Moldavië' en is Europa zich bewust van de geopolitieke plek die Moldavië inneemt. Het land vaart een pro-Europese koers, maar wordt stevig tegengewerkt door pro-Russische krachten, zowel binnen als buiten Moldavië. In de afgescheiden oostelijke regio Transnistrië zetelt zelfs een door niemand erkende pro-Russische regering, Moskou heeft er ook militairen gelegerd. Maar Europa, benadrukt Duijn, steunt de regering-Sandu.
Speerpunten
De ambassadeur noemt drie speerpunten in het Nederlandse Moldavië-beleid die de ambassade op een vlotte en snelle manier kan realiseren: naast de eerder genoemde justitiële hervormingen is dat maatwerk op het gebied van cyber en energie.
Lees ook | Gestolen bitcoins terechtgekomen bij oligarch gelinkt aan MH17-aanslag
Zo heeft Nederland een cyberexpert van het ministerie van Defensie bij dat van Moldavië geplaatst. Volgens Duijn is dat 'een expert die ook helpt met de structuur te brengen aan de capaciteit die ze hebben en die ze nodig hebben'. Daarnaast heeft Nederland Moldavië ondersteund op het gebied van energie toen het Russische Gazprom in het begin van de oorlog in Oekraïne de gaskraan dichtdraaide om de Moldavische regering onder druk te zetten.
‘Er gaat in Moldavië genoeg te doen zijn de komende jaren’
Om Moldavië te helpen de wintervoorraden aan te vullen heeft Nederland een expert aangeleverd die op de spot market gas kocht voor de regering-Sandu. 'Daardoor kon Moldavië, helaas ook voor een hogere prijs, op tijd de gasvoorraden aanvullen.'
Toenemende belangstelling
Duijn voorspelt een toenemende belangstelling voor Moldavië. Het kandidaat-lidmaatschap voor de EU van het land gaat volgens hem immers gepaard met 'heel veel steunfondsen' van de EU, de EBRD (de Europese Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling, red.) en de Wereldbank. 'Er gaat genoeg te doen zijn de komende jaren, ik heb er heel veel zin in'.
Meer weten over Oost-Europa? Beluister dan BNR Perestrojkast.