'Iets meer nederigheid had Blair gesierd'
Voormalig premier Blair bood vandaag zijn excuses aan voor de gevolgen van de oorlog in Irak, naar aanleiding van een spijkerhard rapport van een onderzoekscommissie die de inval onder de loep nam. Maar eigenlijk zette hij de feiten naar eigen hand, zegt emeritus hoogleraar Paul de Waart.
Het besluit om Irak binnen te vallen is nog steeds goed, vindt Blair. Eerder vandaag gaf hij in een schriftelijke reactie aan dat het rapport zijn acties van toen goed beoordeelde: hij vervalste geen informatie, heeft niet gelogen tegen het kabinet, geen geheime afspraak gemaakt om de oorlog te voeren, en ook geen overhaaste beslissingen genomen.
Commissievoorzitter Chilcot denkt daar anders over. Er waren vreedzame oplossingen behalve oorlog, de overheid is te snel te werk gegaan en heeft niet genoeg gekeken naar andere mogelijkheden. Voormalig minister van Buitenlandse Zaken Jack Straw zei dat met de kennis van nu andere besluiten genomen hadden moeten worden.
'Politici zetten alles naar eigen hand'
Paul de Waart, emeritus hoogleraar Volkenrecht aan de Vrije Universiteit, verklaart het als volgt: 'Politici vatten graag de feiten naar eigen interpretatie op. Ze zetten alles naar hun hand, dat is wat hier gebeurt.' Blair had iets meer nederigheid wel gesierd, denkt De Waart: 'Hij is te snel op het spoor van regering Bush gaan zitten. De mogelijkheid voor interventie in andere landen moet niet gericht zijn op een regeringswisseling, maar op het scheppen van andere omstandigheden voor vrede en veiligheid.'
In het rapport staat dat Blair wel voorwaarden noemde om oorlog te voeren, concludeert De Waart, maar daar is hij later aan voorbij gegaan. Zo dacht de voormalig premier aan het vredesproces in het Midden-Oosten, en vond hij dat de Veiligheidsraad toestemming moest geven. 'Ook waarschuwde hij voor de rol van de publieke mening in zowel het westen als de Arabische wereld. Maar daarna is hij die eigen beperkingen vergeten, en dat is ook de strekking van het rapport.'
Destijds was de zogenaamde aanwezigheid van massavernietigingswapens van Saddam Hussein de belangrijkste reden om over te gaan tot een invasie, zelfs al waren er niet genoeg bewijzen voor. 'Als men een belangrijk doel probeert te bereiken probeert men daar de feiten te vinden die erin passen', zegt De Waart.
