Een volgend kabinet moet een ‘nationale veiligheidsraad’ opzetten en in Europa hard maken voor een Europese CIA en FBI. En ook moet een nieuw kabinet meer diplomatieke posten openen rondom Europa en moeten EU-lidstaten veel nauwer militair gaan samenwerking. Dat pleidooi komt van niemand minder dan minister Bert Koenders van Buitenlandse Zaken (PvdA). Koenders legt in zijn laatste maanden als bewindspersoon een visie voor zijn opvolger neer.
Met zijn pleidooi gooit Koenders een steen in de vijver. Hij deed zijn visie uit de doeken tijdens een college aan studenten van de Universiteit Leiden. Volgens de minister is de wereld blijvend en drastisch veranderd, zeker na de Brexit en de verkiezing van Donald Trump tot de volgende president van de Verenigde Staten. De veranderingen leggen volgens hem ‘systeemcrises’ bloot. ‘Waarom moet de VS anno 2016 zo’n groot deel van de veiligheidscheque betalen voor ons in Europa?’ Koenders is daar naar eigen zeggen gevoelig voor en vindt dat Europa de militaire broek veel meer zelf moet ophouden. ‘De onzekerheid over het nieuwe Amerikaanse leiderschap sterkt mij zeker in de overtuiging om Europa strategisch te versterken.’ Koenders ziet daarbij een voortrekkersrol voor Duitsland.
Europese CIA en FBI
Europese lidstaten moeten wat Koenders betreft veel meer en nauwer gaan samenwerken. Maar ook op andere veiligheidsterreinen bepleit hij verregaande samenwerking. Zo pleit de minister van Buitenlandse Zaken voor een Europese CIA en FBI. ‘Na iedere aanslag komen we tot de conclusie dat de verschillende stukjes van de opsporingspuzzel wel degelijk aanwezig waren, maar dat ze verstopt waren in de nationale structuren. Dat kunnen we ons echt niet meer veroorloven.’
Koenders hamert wel op de band tussen Europa en de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk. ‘We moeten Amerikanen en Britten betrokken houden.’ Ook na de Brexit. ‘Artikel 50 of niet, we moeten het VK verankeren in onze Europese veiligheidspolitieke samenwerking.’
Nationale veiligheid
Ook in eigen land bepleit Koenders grote veranderingen. Zo moet een volgend kabinet overwegen een nationale Veiligheidsraad op te zetten ‘die in de plaats komt van al die verschillende veiligheidsoverleggen zoals we die nu hebben.’ Die Veiligheidsraad ‘zou zich moeten richten op alle kwesties gerelateerd aan de nationale veiligheid, waaronder ook inlichtingen- coördinatie, en een gecoördineerde defensie en buitenlandse veiligheidsstrategie.’
Tot slot pleit Koenders voor een trendbreuk. Waar de afgelopen jaren meerdere ambassades en diplomatieke posten in het buitenland zijn gesloten, moeten er juist weer meer posten worden geopend. ‘Dat doen de Russen, Turken en Iraniërs ook, we mogen niet achterblijven.’