'Het was een vreemde maar flamboyante man', vertelt buitenlandcommentator Bernard Hammelburg. 'Hij sprak heel veel mensen aan in het begin van de jaren 50 toen Cuba echt zo corrupt was als je maar kon denken.' Cuba was volgens Hammelburg een roversnest waar elke Amerikaan die wilde gokken naartoe ging. 'Er waren heel veel grote bedrijven die eigenlijk dat land in hun zak hadden. De defensie-industrie die daar een wonderlijke rol speelde. Kortom, het was een corrupt en misdadig regime.'
Revolutie werd enthousiast ontvangen
In eerste instantie werd de revolutie die Castro in 1959 ontketende zowel in Cuba als daarbuiten met enthousiasme ontvangen. Ook door de Verenigde Staten, die het nieuwe regime erkende en volgens Hammelburg de hoop hadden dat er orde op zaken zou worden gesteld. 'Pas in de jaren daarna bleek dat hij die communischtische revolutie wilde uitvoeren en een schrikregime heeft ingesteld waarbij duizenden mensen als politiek gevange werden opgepakt, de vrije pers de nek om werd gedraaid, een eenpartij-stelsel, executies. Het werd een bloedige dictator.'
Verenigde Staten grijpen in
In 1961 was de maat voor de Amerikanen vol. In dat jaar probeerde de Verenigde Staten onder president John F. Kennedy om Cuba te bevrijden, terug te veroveren, maar dat mislukte. Het ingrijpen ging de geschiedenisboeken in als de Varkensbaai-invasie. 'Die mensen zijn opgepakt en er zijn er iets van duizend gevangen genomen en na eindeloos gedoe uiteindelijk weer vrijgelaten. Castro stond daarmee op de kaart als de grootste vijand van Amerika. Toen is Amerika ook begonnen met een boycot die eigenlijk nu onder Obama pas wordt opgeheven.'
Russische raketten op Cuba
Cuba werd in de jaren erna een belangrijke pion voor de Sovjet-Unie. 'In 1963, hadden we de Cubaanse raketcrisis. Dat was waarschijnlijk het moment dat de westerse wereld en het oosten het dichtst bij een atoomoorlog hebben gezeten. Er stonden Russische raketten op Cuba. Dat was allemaal door Castro mogelijk gemaakt en geinitieerd en pas na harde onderhandelingen weggenomen.'
Cubaans-Amerikaanse verstandhouding beter
Tegenwoordig wordt de relatie tussen Cuba en de Verenigde Staten stapje voor stapje beter. Dit zal volgens Hammelburg ook na de dood van Castro zo blijven, al zal zijn overlijden er niet een extra stimulans aan geven. 'Hij speelde in feite al geen rol meer. Zijn broer Raúl, die is nu president. Dat is overigens ook nog steeds zo’n die-hard revelutionair die ook heeft gezegd: wel nieuwe betrekkingen, fijn dat Amerika weer met ons wil praten, maar van ons revolutionaire pad stappen wij niet af. Dus er moet nog wel wat gebeuren.'