Joost Sitskoorn van EVO-Fenedex ziet nog geen directe effecten, en leden hebben nog geen extra vragen gesteld. 'De diplomatieke verhoudingen tussen Nederland en Turkije gaan al meer dan 400 jaar terug en moeten daarom wel tegen een stootje kunnen. Een verandering in de handel kan ook alleen op Europees niveau worden aangekaart, waar het associatieverdrag met Turkije is geregeld.'
Sitskoorn vindt dat er meer is dan alleen de diplomatieke betrekking met Turkije. 'Er is een culturele relatie, er is een toeristische relatie en een handelsrelatie. Door het complete beeld te laten zien wijs je op de vele kansen en belangen die op het spel staan. Ik nodig daarom iedereen uit om vooral naar de feiten te kijken en wat minder naar de emoties. We hopen dat het met een sisser afloopt, maar voorlopig is het nog gewoon business as usual.'
Gevoel te moeten kiezen tussen Nederland en Turkije
Veysel Hut, vicevoorzitter van de Turks-Nederlandse ondernemersvereniging HOTIAD, merkt meer onrust bij leden. 'Ze voelen zich slachtoffer in deze diplomatieke rel en er is veel onzekerheid dat men moet kiezen tussen Nederland en Turkije. We zijn Nederlandse staatsburgers en behartigen de belangen van Nederland.'
'Onze leden zijn ook niet blij met de situatie en willen dat er snel een oplossing komt', zegt Yusuf Ersoy, advocaat en lid van de internationale Turkse ondernemersvereniging Musiad. Net als Hut is er ook volgens Ersoy een gevoel bij leden dat men voor de keuze komt te staan om tussen Nederland en Turkije te moeten kiezen.
Economische sancties onwaarschijnlijk
Zowel Sitskoorn, Hut en Esroy denken dat het van economische sancties niet zal komen omdat de belangen te groot zijn. 'Bij de import van Turkije naar Nederland is veel werkgelegenheid gemoeid, die erg belangrijk is nu het niet zo goed gaat met de Turkse economie', zegt Sitskoorn. 'Ook Nederland heeft grote economische belangen door een dubbel zo grote export naar Turkije. Daarnaast zijn er lange en sterke relaties opgebouwd tussen Nederlandse en Turkse ondernemers.'
Volgens Hut zit daarom niemand op sancties te wachten en hij vindt dat we juist moeten inzetten op economische samenwerking. 'We brengen al elk jaar Turkse en Nederlandse ondernemers bijeen om te netwerken. Ondernemers moeten proberen uit het politieke spel te blijven.' Esroy sluit zich daarbij aan en zegt dat Nederlandse ondernemers van het wereldwijde netwerk van Musiad gebruik kunnen maken.
Nederlanders welkom in Turkije?
Ersoy denkt dat het tot een boycot van Nederlandse producten niet zal komen. 'Turkije heeft geleerd dat dit soort diplomatieke rellen, zoals met Rusland, niet veel bijdragen aan de economie. Daarbij is Nederland de grootste directe investeerder in Turkije.' Volgens Esroy heeft Erdogan daarnaast opgeroepen het toerisme te stimuleren en Turken gevraagd hun buurman naar Turkije mee te nemen om te laten zien dat ze welkom zijn en dat Turkije gastvrij is. De uitspraak die Erdogan later over Nederlanders deed maakt die uitnodiging wel wat tegenstrijdig.