Wanneer is nazisymboliek strafbaar in Nederland?
Pegida-voorman Edwin Wagensveld moet zich morgen in de rechtbank verantwoorden, omdat hij tijdens een toespraak bij de Stopera een hakenkruis liet zien. Redacteur Martijn Middel zocht uit wat er allemaal strafbaar is bij het gebruik van nazisymboliek.
Een hakenkruis laten zien tijdens een toespraak, dat mag dus niet. Althans, niet in de context waarin Pegida-leider Edwin Wagensveld dat deed. 'Een hakenkruis is een symbool van een racistische ideologie', zegt emeritus hoogleraar strafrecht Theo de Roos. 'Wanneer je dat in een demonstratie meedraagt en je je discriminerend uitlaat over een groep of ras kan dat dus strafbaar zijn.'
Militaria-beurzen
In Nederland is het openlijk dragen van hakenkruizen verboden. Toch zijn er vele Militaria-beurzen, waar oorlogsspullen -en dus ook spullen uit de nazitijd- worden verkocht aan verzamelaars. Gaston Vrolings organiseert zo'n beurs. Hij vertelt dat op zijn beurzen de hakenkruizen in principe zijn toegestaan. 'Er staat niet in de wet dat je deze moet afpakken, dus waarom zouden we dat doen?'
De leidraad op zo'n beurs is dus de wet. Hoe gevoelig sommige onderwerpen uit de Tweede Wereldoorlog ook zijn. Al zijn er altijd grenzen, zegt Vrolings. 'Vorig jaar was er één of andere verkoper die een blikje Zyklon B-gas had. Dat wil ik absoluut niet zien dat soort voorwerpen.'
Volgens Vrolings, die de standpunten van Pegida verwerpt, zit er een duidelijk verschil in het tonen van een hakenkruis op een beurs, en het tonen van een hakenkruis op een demonstratie. 'Dat kun je veel beter doen op een beurs met gelijkgestemden die het kunnen duiden. Je moet dat niet in het openbaar willen gebruiken.'
Regels buitenland
Op Nederlandse beurzen mogen hakenkruizen nog worden getoond, in Duitsland moeten ze helemaal worden afgeplakt. Terwijl daar het oorlogsverleden graag wordt vergeten, leeft in een land als Italië de geschiedenis van hun facistische leider Mussolini nog altijd voort, vertelt Arthur Weststeijn, hoofd geschiedenis van het Koninklijk Nederlands Instituut Rome.
'Je kunt op heel veel plekken nog relieken kopen. Het meest frappante voorbeeld is het graf van Mussolini. Daar kun je allemaal parafernalia kopen die met hem te maken hebben, of hakenkruizen en flessen wijn met Hitler erop.'
Toch had Pegida-voorman Wagensveld ook in Italië voor de rechter moeten verschijnen, zegt Weststeijn. 'Er is in Italië een wet uit begin jaren negentig die het gebruik van dat soort symbolen verbiedt bij dergelijke demonstraties.'
Pegida-voorman Edwin Wagensveld komt morgen om half 11 voor in de rechtbank in Amsterdam.