Krimgoud moet naar Oekraïne

De zaak was aangespannen door zowel de staat Oekraïne als vier musea op de Krim. De honderden kunstobjecten waren uitgeleend door de vier musea aan het Allard Pierson Museum (APM) in Amsterdam, voor de tentoonstelling De Krim - Goud en geheimen van de Zwarte Zee. Tijdens die tentoonstelling in 2014 annexeerde Rusland de Krim. Daardoor ontstond de vraag aan wie het APM na afloop de werken zou moeten af- of teruggeven: aan de Krimmusea en dus indirect aan Rusland, of aan Oekraïne en dus naar Kiev. 

Uit de grond

Voorlopig houdt het Allard Pierson Museum de stukken in zijn depot, én in zijn maag, zegt verslaggever Hugo Reitsma. Wat ooit begon als een 'onschuldige' expositie, leidt inmiddels tot stevige emoties, tot in de rechtszaal. 'De museumdirecteur kreeg meteen vragen van de Russische pers over het contract met musea op de Krim en een vertegenwoordiger van één van die musea op de Krim was emotioneel. Die zei: die spullen komen bij ons uit de grond. Die horen al duizenden jaren bij ons en Oekraïne is pas sinds 1991 een soevereine staat.' 

De rechtbank baseert het vonnis op de veronderstelling dat de stukken deel uitmaken van het cultureel erfgoed van de staat Oekraïne, zegt persofficier Illya Bilderbeek. 'De eerste vraag die moet worden beantwoord is naar welk land ze terug moeten, maar de rechtbank heeft zich niet uitgelaten over de vraag wie nou rechthebbende is van de kunstschatten. Dat zal een rechter in Oekraïne moeten uitmaken en die zal ook moeten kijken naar de contracten die de musea hebben gesloten.'

Complex

De zaak is volgens Paul Russell, advocaat bij Russel Advocaten en gespecialiseerd in kunst en recht, zo complex dat een vonnis niet erg voor de hand zou liggen. Om de kunst naar Nederland te halen gaf de Nederlandse staat in 2014 garantieverklaringen af. Deze verklaringen spelen ook een grote rol bij de rechtszaak, omdat zo´n verklaring in ieder geval de suggestie wekt dat de uitgeleende kunst ook op dezelfde plek terugkeert.