De voors en de tegens van de sleepwet

De voorstanders stellen dat de nieuwe wet nodig is omdat de huidige wet niet meer past bij de technologieën van tegenwoordig. Tegenstanders vinden dat de inlichtingendiensten teveel mogelijkheden krijgen. 'De aanpassingen zijn hoogst noodzakelijk, omdat de ontwikkelingen sinds 2002 een enorme vlucht genomen hebben', stelt Paul Abels, bijzonder hoogleraar Governance of Intelligence and Security Services in Leiden en voormalig AIVD'er. 'De tegenstander zit niet stil en benut elke nieuwe mogelijkheid die zich aanbiedt.'

Wetgeving geframed

Volgens Michiel Steltman van de stichting Digitale Infrastructuur Nederland moet er een onderscheid worden gemaakt tussen de inhoud van de wet en de manier waarop dit tot stand is gekomen. 'Door de hele gang van zaken is er veel onrust in de samenleving ontstaan', constateert hij. 'Dat heeft te maken met de manier waarop de diensten zich hebben opgesteld en de wetgeving hebben geframed als een tegenstelling tussen wetgeving en privacy.'

Dat het toezicht op burgers slecht geregeld is in de nieuwe wet, noemt Abels een boute stelling. 'In het proces zijn behoorlijke aanpassingen aan het toezicht toegevoegd.' De kans om dit in Nederland goed te regelen, is volgens Steltman niet gepakt. 'We hebben allemaal gezien wat er in Amerika gebeurde met de NSA. Er is geen land waar het beter geregeld is dan in Nederland, maar het gaat erom dat dit ook in de toekomst goed moet worden opgezet.'

'Onderbouwing ontbreekt'

De wet stelt volgens Steltman dat met grote databases van dataverzamelingen, aanslagen voorkomen kunnen worden. 'Maar dat is op geen enkele manier onderbouwd. Daar is niets van terug te vinden.' Volgens Abels komt dit omdat dit niet aan te tonen is. 'Inlichtingen- en veiligheidsdienstenwerk is werken met snippers informatie waarbij je zo goed mogelijk intenties moet erkennen. Juist de kans om meer snippers daar aan toe te voegen, vergroot de kans dat je een positieve hit hebt.'

De zorgen die vanuit de samenleving en het bedrijfsleven geuit worden, worden volgens Steltman te weinig erkent. 'Feitelijk wordt gezegd dat die mensen het allemaal niet snappen en niet weten hoe de diensten werken. Wij hebben gezegd: regel dat toezicht op een manier en ga in op die zorgen en bezwaren. Pak die uitgestoken hand aan om uit te leggen wat de wet voor kleine bedrijven betekent. Je kan niet verwachten dat ze vijfhonderd pagina's aan toelichting gaan lezen. Ga die dialoog aan en neem hun zorgen weg. Dat is verzuimd en daar komen deze zorgen vandaan', roept Steltman op.