Volgens Joras Ferwerda, onderzoeker aan de Universiteit van Utrecht, moeten het Openbaar Ministerie en de Raad voor de rechtspraak veel meer inzicht geven in de zaken die zij behandelen. 'We kennen nu alleen het totaal aantal zaken in vergelijking met voorgaande jaren, maar dat zegt niets over het totale witwasvolume.'
Ook is het volgens Ferwerda essentieel om te weten wie de personen achter de witwaszaken zijn. 'Hebben we het hier over grote, georganiseerde groepen, of over een individu dat met contant geld wordt gepakt op Schiphol? Nu wordt alles op één hoop geveegd, maar beide gevallen vragen om een heel andere aanpak.'
Feller gejaagd
Jan van Koningsveld, directeur van het financiële Offshore Kenniscentrum en oud FIOD-rechercheur, sluit zich daarbij aan. 'Als we meer informatie hebben over de witwaszaken en delicten die daaraan ten grondslag liggen, zoals fraude of corruptie, kunnen we onze opsporing hier veel beter op laten aansluiten.'
Lees ook | Explosieve toename aantal witwaszaken
De afgelopen jaren werd steeds feller gejaagd op witwassende criminelen met een luxeleven. Zo werd het antiwitwasbeleid aangescherpt, de wetgeving veranderd en werd geïnvesteerd in opsporing. En dat wierp zijn vruchten af, meent Van Koningsveld. 'Het aantal witwaszaken dat het OM ten laste legde nam tussen 2016 en 2019 nog toe van 920 naar 1.504, maar daalde in 2020 naar 1.447 zaken. Dat is eigenlijk een belangrijke trendbreuk, die je niet zou veerwachten, met alle inspanningen die we doen op het gebied van antiwitwasbeleid.'
Coronasluiting
De Raad voor de rechtspraak gaat ervan uit dat de daling voor een groot deel te wijten is aan corona: de inhaalslag die na mei werd gemaakt in het aantal rechtszaken kon de opgelopen achterstand niet volledig wegwerken. De coronasluiting had effect op álle soorten rechtszaken van het afgelopen jaar. Een andere mogelijke oorzaak is dat nog niet in alle zaken die in 2020 voor de rechter kwamen al uitspraak is gedaan.
Luister terug | 'Poolse toezichthouder staat ING in de weg'
Het OM heeft nog geen cijfers over het aantal instroomcijfers, maar voor een daling is zeker nog geen indicatie, zegt een woordvoerder. Van Koningsveld zou graag meer inzicht krijgen. 'Sluiten de witwasmethoden en -technieken aan bij het plan van aanpak van witwassen dat inmiddels is opgesteld, en bij de bevindingen van het National Risk Assessment Witwassen? Je wilt ook weten of het aansluit bij wat er in de praktijk gebeurt.'