Volgens politiek verslaggever Sophie van Leeuwen heeft Buitenlandminister Wopke Hoekstra gezegd dat de zaak grondig is voorbereid en dat de huidige ontwikkelingen (de oorlog, red.) het cruciale belang van deze zaak onderstrepen. 'Nederland en Australië hebben Rusland al in 2018 aansprakelijk gesteld voor het neerhalen van MH17, het is wel een beladen moment.'
ICAO
ICAO is de afkorting van de in 1947 opgerichte International Civil Aviation Organization, de VN-organisatie die de bescherming van de burgerluchtvaart moet garanderen. De ICAO zetelt in het Canadese Montreal en is gebaseerd op het Verdrag van Chicago uit 1944. In die verdragen verplichten de ondertekenaars af te zien van geweld tegen de burgerluchtvaart en zijn zij verplicht burgers in het luchtruim te beschermen. Tot op heden is daar nog geen gebruik van gemaakt in deze kwestie, zegt Van Leeuwen. 'Nederland hoopt via de VN op een schadevergoeding en erkenning dat de Russen hierachter zitten.'
Lees terug | OM eist levenslang tegen vier verdachten MH17
Gerechtigheid
D66-Kamerlid Sjoerdsma noemt het 'het begin van gerechtigheid' en zegt dat dit de derde procedure is die in de zaak MH17 wordt aangespannen. Zo is er een strafrechtelijke procedure tegen militairen die betrokken zijn geweest bij het afschieten van de raket, en ook een procedure bij het Europese Hof om Rusland aansprakelijk te stellen voor het schenden van de mensenrechten. 'En nu dus bij de ICAO een derde procedure om internationaal vast te stellen dat Rusland aansprakelijk en verantwoordelijk is.'
Hard bewijs
'Het bewijs is natuurlijk hard in de strafrechtelijke zaak. Dat is allemaal ongelooflijk uitgediept door het OM en dat is zelfs herleidbaar tot personen binnen de Russische staat. De bewijslast bij het Verdrag van Chicago is natuurlijk iets simpeler, daar gaat het om het verdrag waarin elke staat afziet van het gebruik van wapens tegen de burgerluchtvaart. Daarover valt relatief eenvoudig te beoordelen, het bewijs dat MH17 met een Buk-raket is neergeschoten is geleverd, het bewijs dat het een Russische raket was ook.'
Luister terug | Nederland naar Europees Hof, Rusland uit MH17-onderhandelingen
Druk op Moskou
Een veroordeling door de ICAO zet volgens Sjoerdsma Moskou nog meer onder druk om in gesprek te gaan over aansprakelijkheid. 'Of het vormt de basis voor weer een volgende rechtszaak, bijvoorbeeld voor het Internationaal Gerechtshof.' Sjoerdsma noemt een gang naar dit hof waarschijnlijk 'omdat Poetin het hele proces frustreert.'
'Er was in 2020 een VN resolutie geweest die alle VN-lidstaten oproept om volledig mee te werken aan het onderzoek. Moskou frustreert niet alleen het onderzoek, maar werpt ook verwerpelijke complottheorieën op en ontkent de eigen rol totaal.' Het lijkt Sjoerdsma logisch dat Rusland die opstelling zal blijven volgen.
Luister terug | MH17-proces van start na zes jaar onderzoek en 35.000 pagina's dossier