De Raad voor de rechtspraak gaat ervan uit dat de daling in 2020 voor een groot deel te wijten is aan corona: de pandemie legde de rechtsgang tijdelijk stil. Volgens Joras Ferwerda, onderzoeker aan de Universiteit Utrecht, was daar inderdaad sprake van. In de staart van 2020 en in 2021 is er een inhaalslag gemaakt.
Aandacht
Verder is de forse stijging een gevolg van de toegenomen aandacht van de rechtspraak, private sector en media voor witwaspraktijken, zegt Ferwerda. 'Je ziet vaker dat een crimineel óók berecht wordt voor witwassen, ook al heeft dat geen effect op de strafmaat.' Voorheen zou de politie alleen aandacht hebben voor het drugsdelict, maar nu wordt het financiële aspect eveneens onderzocht, vervolgt Ferwerda.
'Sowieso is er meer aandacht voor drugsgeld. De poppetjes zijn van een minder groot belang geworden. Ook omdat drugsgeld een serieus ondermijnende werking heeft.' Ferwerda noemt het de levensader van de georganiseerde misdaad.
Scherper toezicht
Bovendien houdt de financiële sector scherper toezicht op ongebruikelijke transacties. 'Die worden veel sneller gemeld.' Advocaat Michiel van Eersel, gespecialiseerd in antiwitwas-regelgeving, is het daarmee eens. Financiële instituties zijn volgens hem uit angst voor hoge schikkingen het toezicht gaan intensiveren. 'Die zijn echt op stoom geraakt, wat leidt tot veel meer meldingen.'
Anders dan voorheen wordt er nu echt iets gedaan met die meldingen, zegt Van Eersel. 'Nu het OM strafrechtelijk vervolgt, wordt er echt navolging aan gegeven. Daar hebben banken lang om gevraagd.' Als iemand witwast of daarvan verdacht wordt, mag hij niet langer gebruikmaken van financiële diensten. 'Hij wordt op een register gezet. Uitgesloten dus.' Maar, vertelt Van Eersel, 'als strafrechtelijke vervolging uitblijft, kan zo'n iemand de bank civielrechtelijk procederen en zo weer toegang krijgen tot zijn rekening. Ondanks mogelijke witwaspraktijken.'
Dat gebeurt tegenwoordig niet meer. Mede doordat de Financial Intelligence Unit van de overheid volgens Van Eersel meer capaciteit heeft en efficiënter te werk gaat dan voorheen.
