Geluk, daar heb je recht op
Het is een uitspraak van Johan Cruijff: als je gelukkig wilt zijn, moet je iets doen waar je gelukkig van wordt. In de oudheid begon het met geluk als iets wat je ten deel valt, zegt historicus en journalist Marchien den Hertog.
Niet voor niets heeft geluk in meerdere talen de connotatie van fortuin, iets wat je zelf niet in de hand hebt. In de Middeleeuwen werd het iets wat je ten deel valt als je leven voorbij is. Pas in de Verlichting ontstond ruimte voor de idee dat geluk ook iets is waar je recht op hebt, zegt Den Hertog. 'Tijdens de Verlichting is wel losgelaten dat het iets is was in het hiernamaals moet plaatsvinden; je mag gelukkig zijn op aarde en je kunt ook zelf regelen dat je gelukkig bent. Dat was een hele grote omslag in het denken over geluk.'
Niet dat mensen vóór de Verlichting per se minder gelukkig waren, zegt Den Hertog. 'Het is wel degelijk mogelijk dat mensen heel gelukkig werden van het geloof. Dat is iets wat we ons nu niet kunnen voorstellen, maar geluk werkt ook heel cognitief: als je denkt dat je kind in de hemel komt als het overlijdt, ben je daar toch echt een stuk minder ongelukkig over dan wij nu.'
