'Schade minstens 50 miljoen'

De telefoons bij de verzekeraars stonden roodgloeiend. Bij Interpolis belden meer dan drie keer zo veel mensen zich met schade door rondvliegend tuinmeubilair. Zelfs in Duitsland hadden ze tot laat last van 'Orkan Frederike'. De zware storm van vandaag heeft in Enschede, het Gelderse Vuren en in Olst voor doden gezorgd. Het treinverkeer komt langzaam maar zeker weer op gang. Inmiddels is in het hele land code rood ingetrokken.

Schade oplopen

De schade zal hoogstwaarschijnlijk nog fors oplopen, zegt de woordvoerder van het Verbond van Verzekeraars. 'Dat is een ondergrens, er kunnen nog tientallen miljoenen bijkomen', meldt de woordvoerder.Het Verbond spreekt van 'een fikse storm, zoals die maar eens in de paar jaar voorkomt'. De brancheorganisatie komt morgenochtend met een eerste echte prognose. In 2007 en 2013 maakte Nederland ook stormen mee waarbij de schade rond de 100 miljoen tot 200 miljoen euro uitkwam.

Op de snelwegen lagen rond zes uur nog vier omgewaaide vrachtwagens. Het gaat om de A7 bij Averhorn, A13 bij Delft, A28 bij Zwolle en de A50 bij Heteren. Op de N35 liggen nog omgewaaide bomen. Rijkswaterstaat verwacht de bomen en de trucks tijdens of direct na de avondspits weg te halen. De ANWB en Rijkswaterstaat gaan uit van een normale avondspits die niet drukker is dan normaal.

De westerstorm van vandaag was een van de zwaarste stormen ooit in Nederland gemeten. Sinds de eerste meting, in 1901, waren er maar 6 heviger stormen. De storm bereikte zijn hoogtepunt bij Hoek van Holland, daar werd een uurgemiddelde van windkracht 11 gemeten, oftewel een zware storm. Op dit moment houdt de storm huis in Duitsland, zegt Moniek Wulms van Weer.nl. 'In Hannover en ten zuiden daarvan komen nu die forse windstoten voor van 100 km/u en meer. In Nederland wordt het eigenlijk alleen maar rustiger, de komende uren.'

De storm heeft ook op het spoor veel schade aangericht. Volgens spoorbeheerder ProRail zijn er meer dan 150 meldingen van schade 'waarvan dertig tot veertig grotere incidenten'. Op meer dan dertig plaatsen is de bovenleiding kapot en er liggen ongeveer veertig bomen op het spoor. ProRail kan nog niet met zekerheid zeggen wanneer de treinen weer rijden. 'Dit zal in eerste instantie echt mondjesmaat zijn. Wij raden onze reizigers dus ook aan om in de tussentijd naar alternatief vervoer te kijken voor de avondspits', meldt een woordvoerster van de NS.

Inmiddels verschuift het zwaartepunt van de storm meer en meer naar het oosten. De Duitse spoorwegen hebben per direct het treinverkeer stilgelegd vanwege de hevige storm die daar nu over het land raast. Een woordvoerder van de Deutsche Bahn (DB) zei dat treinen die nog onderweg zijn, op het eerstvolgende station moeten stoppen, naar goed Hollands voorbeeld.

Voordat het treinverkeer weer volop op gang komt moet spoorbeheerder ProRail de schade aan het spoor inventariseren en die verhelpen. Pas dan kunnen er weer treinen rijden. 'Dit zal in eerste instantie echt mondjesmaat zijn. Wij raden onze reizigers dus ook aan om in de tussentijd naar alternatief vervoer te kijken voor de avondspits', meldt een woordvoerster van de NS.

Ook code oranje in Groningen, Drenthe en Limburg is beëindigd. In heel Nederland geldt nu code geel. Op het hoogtepunt van de storm, aan het einde van donderdagochtend, werd windkracht 11 gemeten bij Hoek van Holland en IJmuiden. De storm heeft veel schade aan spoor en bovenleidingen veroorzaakt, meldt de NS via Twitter. Er zijn bomen en andere voorwerpen op het spoor terechtgekomen. Ook op verschillende stations is sprake van stormschade. Het is nu nog niet mogelijk om aan te geven waar en wanneer er treinen zullen rijden.

Op dit moment brengt ProRail in kaart waar en hoe ernstig de ontstane schade is en wat er moet gebeuren om deze te herstellen. Op basis hiervan wordt bekeken waar en vanaf wanneer er treinverkeer mogelijk is. De informatie in de reisplanner is op dit moment niet up to date. Er waren zeer zware rukwinden. Spoorbeheerder ProRail hoopt dat rond 17.00 uur de eerste treinen weer kunnen gaan rijden. Daarna duurt het nog even voordat alles bij het oude is. De NS zegt daar via Twitter het volgende over:

Het KNMI verhoogde het niveau van de storm in Nederland in de loop van de ochtend naar code rood, met het oog op windstoten tot 140 kilometer per uur, maar inmiddels is de wind enigszins gaan liggen. Maar nu de wind verder naar het oosten trekt, verwacht weerman Jordi Bloem dat alle waarschuwingen snel achterhaald zullen zijn. 'Tijdens de avondspits zal de storm helemaal verdwenen zijn.' Toch zal de spits wel last hebben van omgeslagen vrachtauto's en takken op de weg.

Doden

In Enschede is een 62-jarige automobilist om het leven gekomen toen een boom op zijn auto viel. In Olst kwam een eveneens 62-jarige vrachtwagenchauffeur om het leven. Hij wilde een tak van de weg halen toen hij door een tweede tak dodelijk werd getroffen. In het Gelderse Vuren kwam een 66-jarige man om het leven doordat een ruit van plexiglas naar beneden kwam.

Windkracht 11

De verhoging geldt voor het midden en het oosten van het land. In andere gebieden blijft code Oranje gelden. Bij Hoek van Holland is er zelfs sprake van windkracht 11, dat is één stap verwijderd van orkaankracht (windkracht 12). De NS en ProRail hebben besloten het volledige treinverkeer stil te leggen. Reisinformatiewebsite 9292 ligt door het grote aantal bezoeken plat, waarschijnlijk tot 21:00 uur vanavond, de app is wel te gebruiken. Schiphol komt net weer op gang.

NL-alert

In Noord-Holland is een NL-alert uitgegaan, zo bericht het Noord-Hollands Dagblad. Het wordt bewoners aangeraden om vooral binnen te blijven in verband met de storm:

Ga niet de weg op

'Blijf op de plek waar je bent', zegt Arnoud Broekhuis, hoofd van de Verkeerscentrale van de ANWB. Niet alleen omdat het gevaarlijk is om de weg op te gaan maar ook omdat er zoveel file staat dat er geen doorkomen meer aan is. 'Het is vooral in het midden van het land waar er veel files zijn, vooral veroorzaakt door gekantelde vrachtwagens.'

Op de verkeerskaart van kaartenmaker Esri is te zien op welke wegen de vrachtwagens gekanteld zijn:

Dak Den Haag CS

Volgens verslaggever Jesse Pinster is de omgeving en de stationshal van Den Haag CS volledig ontruimd. 'Het is een penibele situatie', zegt hij. Dat komt omdat het dak van het station helemaal van glas is. 'Ze zijn bang dat glasplaten van het gloednieuwe station los gaan laten.'

De veerdienst richting Texel is ook gestaakt.

Den Haag:

In Hoek van Holland:

In Den Bosch:

Die verandering betekent dat er sprake kan zijn van ontwrichtende omstandigheden. 'Dat vertalen wij bij Rijkswaterstaat in zeer gevaarlijke rijomstandigheden op de weg', verduidelijkt Jaap Volkerts van Rijkswaterstaat.

Lees ook:: Kortdurende maar heftige storm

Ook landinwaarts

'Code rood is ook voor de provincies landinwaarts van kracht', zegt Volkerts. En dat is wel bijzonder wat dat komt zeker niet bij alle grote stormen voor. 'Het is niet vaak zo dat ze in de provincies Utrecht, Gelderland, Flevoland en Overijssel last hebben van zo'n soort storm. Althans niet gelijktijdig in zo'n groot gebied.'

'Stel je reis uit'

'Op de weg zijn er vooral problemen met vrachtwagencombinaties', zegt Rijkswaterstaat. Volkerts benadrukt dat je absoluut niet met lege vrachtwagens en aanhangers de weg op moet gaan. 'Als je de kans hebt, stel dan je reis helemaal uit', waarschuwt hij. 'Vooral in het westen en het midden van het land.' De verwachting is dat de storm nog tot in de loop van de middag aanhoudt.

Op de weerkaart van kaartenmaker Esri is goed te zien welk gedeelte last heeft van de extreme weersomstandigheden: